Điều tra, giám sát đa dạng sinh học ở các khu bảo tồn

Điều tra thành phần loài: Còn được gọi là điều tra khu hệ (thực vật, động vật hoặc một nhóm cụ thể) Điều tra trữ lượng: Điều tra trữ lượng là những hoạt động ngoại nghiệp khó khăn hơn, cho câu hỏi “Loài đó có bao nhiêu con trong khu bảo tồn?”Các cuộc điều tra ĐDSH sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về khu hệ thực vật, động vật cùng những đặc điểm nó về phân bố, số lượng của các quần thể phục vụ cho các hoạt động tiếp theo (Qui hoạch khu bảo tồn, nghiên cứu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều tra, giám sát đa dạng sinh học ở các khu bảo tồn Điều tra, giám sát đa dạng sinh học ở các KBT Điều tra và giám sát ĐDSH ở các khu bảo tồn Điều tra và giám sát ĐDSH bao gồm 2 nội dung công việc: Điều tra ĐDSH Nội dung của điều tra ĐDSH có thể khác nhau tuỳ mục đích yêu cầu cụ thể.  Điều tra thành phần loài: Còn được gọi là điều tra khu hệ (thực vật, động vật hoặc một nhóm cụ thể)  Điều tra trữ lượng: Điều tra trữ lượng là những hoạt động ngoại nghiệp khó khăn hơn, cho câu hỏi “Loài đó có bao nhiêu con trong khu bảo tồn?” Các cuộc điều tra ĐDSH sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về khu hệ thực vật, động vật cùng những đặc điểm nó về phân bố, số lượng của các quần thể phục vụ cho các hoạt động tiếp theo (Qui hoạch khu bảo tồn, nghiên cứu sinh học, nghiên cứu sinh thái, ...). Giám sát ĐDSH Những hoạt động nhằm đánh giá xu hướng biến đổi thành phần các loài, trữ lượng quần thể, những tác động từ bên ngoài vào quần thể. Giám sát ĐDSH có thể cung cấp cho ta các thông tin về: Những thành quả của kế hoạch phục hồi; Những mục tiêu đạt được; Tính hiệu quả của việc chi phí tài chính; Vấn đề đề ra cần được tăng cường hoặc cần được sửa đổi; Những thay đổi cần thiết để tăng tính hiệu quả của hoạt động quản lý (phục hồi sinh cảnh, sử dụng đất, bảo tồn ĐDSH, biến đổi khí hậu...) Trên thực tế, để các hoạt động bảo tồn ĐDSH có hiệu quả thì điều tra và giám sát ĐDSH luôn được kết hợp với nhau thành “Chương trình điều tra giám sát ĐDSH”. Chương trình “Điều tra giám sát ĐDSH” thường được thiết kế ở một khu vực nhất định, được tiến hành theo một chu kỳ thời gian và sử dụng những phương pháp đã thống nhất hay cụ thể là “Phải tuân thủ khi lặp lại”. Tại sao phải điều tra giám sát ĐDSH tại các khu bảo tồn? Suy thoái ĐDSH ở Việt Nam đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh, nhiều loài động thực vật đặc hữu và quí hiếm vẫn bị khai thác. Việc xác định cụ thể sự biến đổi của các loài, môi trường sống của chúng và nguyên nhân ảnh hưởng thực sự cần thiết nhằm giúp các nhà lãnh đạo lựa chọn và đưa ra các giải pháp ưu tiên. Xây dựng chương trình điều tra giám sát ĐDSH ở một khu bảo tồn Một chương trình điều tra giám sát tốt cần được thể hiện:  Đào tạo đơn giản nhưng hiệu quả;  Thiết bị hiện trường đơn giản, chí phí tài chính ít;  Thu hút được sự tham gia tích cực của cán bộ khu bảo tồn và cộng đồng địa phương;  Khuyến khích tăng cường những hoạt động tuần tra rừng. Để xây dựng một chương trình điều tra giám sát ĐDSH của khu một bảo tồn, Ban quản lý, cán bộ kỹ thuật cần trả lời các câu hỏi: Tại sao, cái gì, ai, ở đâu, khi nào và như thế nào cho các bước công việc cơ bản sau:  Xác định mục đích yêu cầu của chương trình điều tra giám sát ĐDSH  Xác định đối tượng cần điều tra giám sát ĐDSH Điều tra giám sát cái gì?  Quần thể của các loài động vật, thực vật hoang dã nào đang bị suy giảm?  Nguyên nhân gây suy giảm là gì?  Sự can thiệp về mặt quản lý có đạt được những kết quả như mong đợi chưa?  Việc sử dụng bền vững tài nguyên rừng đã mang lại lợi nhuận cho cộng đồng địa phương như thế nào? Chọn Loài giám sát  Chọn loài dễ quan sát  Chọn loài mà sự hiện diện của nó có thể chỉ thị tốt cho sự tác động của con người vào khu bảo tồn  Không nên chọn các loài hiếm hoặc rất hiếm  Có thể chọn các loài đơn thực mà không chọn các loài đa thực và sống ở nhiều dạng sinh cảnh khác nhau. Chọn sinh cảnh giám sát  Phân loại các sinh cảnh còn được gọi là khoanh khu vực của một khu bảo tồn. Sinh cảnh chính được chọn để triển khai hoạt động điều tra giám sát là khu vực mà ở đó có mặt các loài cần giám sát.  Việc phân chia các dạng sinh cảnh chính cần được dựa vào bản đồ địa hình, bản đồ hiện trạng tài nguyên rừng, bản đồ phân bố các loài động thực vật quí hiếm, vùng dân cư,  Bản đồ càng chi tiết thì việc chọn sinh cảnh giám sát càng thuận lợi Loài Sè l­îng Loµi  Cã mÆt / V¾ng mÆt  Ph© bè theo sinh c¶nh n  MËt ® / Tr÷l­îng é  KÝch th­íc quÇn thÓ  TÇn sè xuÊt hiÖn  TØ lÖ % tæ thµnh / chiÕm cø T¨ng tr­ëng sè Sè l­îng sinh s¶n (con/trøng) TB hµng l­îng n¨m TØ lÖ sèng sãt trung b×nh BiÕn Tö vong Tæng sè tö vong ® éng quÇn Tû lÖ tö vong do c¸c nguyªn nh© cô n thÓ thÓ Tû lÖ tö vong tr­íc tuæi tr­ëng thµnh sinh dôc Di c­ / nhËp Tû lÖ di c­ / nhËp c­ c­ Tuæi vµ giíi Tuæi trung b× cña quÇn thÓ, th¸p nh CÊu tÝnh cÊu tróc tuæi, tuæi tr­ëng thµnh sinh  Xác định người thực hiện chương trình điều tra giám sát Xác định địa điểm điều tra giám sát Thực hiện điều tra giám sát ở đâu Cần xác định địa điểm nơi chương trình điều tra giám sát ĐDSH sẽ được tiến hành và đó là những nơi có đối tượng cần điều tra giám sát. Khi xác định khu vực điều tra giám sát ĐDSH, cần lưu ý:  Có thể tiếp cận trong mọi tình huống (mưa, lũ, ...) và mọi thời gian của năm;  Địa hình cho phép lập tuyến điều tra giám sát và đi lại được;  Đảm bảo được các điều kiện sinh hoạt tối thiểu như, có địa điểm đóng lán, có đủ nước sạch để ăn uống, tắm rửa và an toàn.  Xác định thời gian giám sát và chu kỳ lặp lại cho một chương trình ĐDSH Thực hiện điều tra giám sát khi nào và sau bao lâu thì lặp lại?  Xác định những điều kiện cơ bản để đáp ứng các hoạt động điều tra giám sát cũng như các phương pháp thực hiện Tiến hành điều tr ...