ĐIỀU TRỊ GÃY LÚN NHIỀU MẢNH QUA BA CỘT VÙNG CỘT SỐNG LƯNG – THẮT LƯNG

Gãy lún nhiều mảnh thân đốt sống kèm tổn thương cung sau (gãy lún nhiều mãnh qua ba cột) là loại gãy lún nặng nhất ở vùng cột sống lưng-thắt lưng và cột sống thắt lưng. Việc điều trị cho loại chấn thương này cần phải:  Giải ép an toàn và thỏa đáng cho cấu trúc thần kinh (tủy sống, rễ thần kinh sống) mang đến cho bệnh nhân cơ may phục hồi vận động, cảm giác.  Cố định vững chắc vùng cột sống bị tổn thương giúp bệnh nhân vận động sớm, tránh biến dạng cột...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐIỀU TRỊ GÃY LÚN NHIỀU MẢNH QUA BA CỘT VÙNG CỘT SỐNG LƯNG – THẮT LƯNG ĐIỀU TRỊ GÃY LÚN NHIỀU MẢNH QUA BA CỘT VÙNG CỘT SỐNG LƯNG – THẮT LƯNG VÀ CỘT SỐNG THẮT LƯNG VỚI HAI ĐƯỜNG MỔ PHỐI HỢP TRƯỚC VÀ SAU Ngô Minh Lý(*), Hồ Hữu Dũng(*), Phạm Ngọc Công(*), Lê Minh Trí(*), Võ Ngọc Thiên Ân(*), Võ Văn Thành(*) ĐẠI CƯƠNG Gãy lún nhiều mảnh thân đốt sống kèm tổn thương cung sau (gãy lún nhiều mãnh quaba cột) là loại gãy lún nặng nhất ở vùng cột sống lưng-thắt lưng và cột sống thắt lưng.Việc điều trị cho loại chấn thương này cần phải: Giải ép an toàn và thỏa đáng cho cấu trúc thần kinh (tủy sống, rễ thần kinh sống) mang đến cho bệnh nhân cơ may phục hồi vận động, cảm giác.  Cố định vững chắc vùng cột sống bị tổn thương giúp bệnh nhân vận động sớm, tránh biến dạng cột sống, tránh di chứng đau về sau. Cố định cột sống qua ốc chân cung phía sau và dụng cụ cột sống phía trước với xương ghép liên thân đốt cho phép sửa chữa cột sống tốt hơn với cấu hình ngắn, mang đến cơ hội tốt cho sự lành xương. Báo cáo này của chúng tôi nhằm đưa ra những kết quả bước đầu trong việc điều trị loại gãy lún cột sống lưng-thắt lưng và cột sống thắt lưng nặng với hai đường mổ phối hợp trước và sau trong một cuộc mổ được thực hiện tại Khoa Cột sống A, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu này được thực hiện đầu tiên trong nước từ tháng 5 năm 2003 đến tháng 02 năm 2006. BỆNH NHÂN VÀ PHƯƠNG PHÁP Việc điều trị được thực hiện trên 11 bệnh nhân gồm 10 bệnh nhân nam và 01 bệnhnhân nữ với độ tuổi từ 16 đến 60 tuổi (tuổi trung bình là 34,6). Tám bệnh nhân do tai nạnté cao, và 03 bệnh nhân do tai nạn lao động. Thời gian từ lúc xảy ra tai nạn đến lúc điềutrị phẫu thuật trung bình là 18 ngày (08 ngày – 40 ngày). Thời gian từ lúc phẫu thuật đếnlúc xuất viện trung bình là 2 tuần (01 tuần – 04 tuần). Thời gian theo dõi từ 02 tháng đến23 tháng (trung bình 11 tháng). Tình trạng tổn thương thần kinh được đánh giá trướcphẫu thuật, lúc xuất viện, lần tái khám gần nhất theo thang đánh giá của Frankel. Bệnhnhân được điều trị phẫu thuật với 02 đường mổ phối hợp trước (mini-open cột sống lưngvà thắt lưng) và sau tiến hành trong cùng một lần mổ với bệnh nhân được đặt trong tư thếnằm nghiêng phải 90 độ trong suốt cuộc mổ. KẾT QUẢ Gãy cột sống ngực 11 (N11) tìm thấy ở 01 bệnh nhân, ngực 12 (N12) là 05, thắt lưng 1(TL1) là 03, thắt lưng 2 (TL2) là 01, và thắt lưng 4 (TL4) là 01. Trước phẫu thuật, tổn thương thần kinh được đánh giá Frankel A cho 8 bệnh nhân cókèm rối loạn cơ vòng bang quang, Frankel C, Frankel D có kèm rối loạn cơ vòng bàngquang, và Frankel E cho 01 bệnh nhân ở mỗi nhóm. Ngay thời điểm xuất viện, 5 bệnhnhân dược đánh giá Frankel A, 01 Frankel B, 02 Frankel C, 01 Frankel D, và 02 Frankel(*) Bác sĩ Khoa Cột Sống A, BV. CTCH, TP. HCM.E. Một bệnh nhân chuyển từ Frankel A sang Frankel B, 2 bệnh nhân chuyển từ Frankel Asang Frankel C. Một bệnh nhân Frankel C chuyển sang Frankel D. Một bệnh nhânFrankel D chuyển sang Frankel E với phục hồi hoàn toàn đường tiểu. Thời điểm tái khámgần nhất, Frankel A, Frankel B, Frankel C, Frankel D, và Frankel E đánh giá cho 4 bệnhnhân, 01, 2, 2, và 2 theo thứ tự liệt kê. Một bệnh nhân chuyển từ Frannkel A sang FrankelC. Một bệnh nhân chuyển từ Frankel A sang Frankel D. Độ gãy lún thân sống đánh giá trên phim X-quang ngang là 30% - 80% thân sống,trung bình là 55% thân sống. Góc gù vùng cột sống tổn thương trước phẫu thuật trungbình là 300 (từ 100 đến 430), ngay sau phẫu thuật trung bình là 50 (từ -100 đến 150), ở lầntheo dõi gần nhất không thay đổi trung bình là 50 (từ -100 đến 150). Trên X-quang cắt lớpđiện toán, độ xâm nhập ống sống bởi mãnh gãy đánh giá từ 30% đến 75% ống sống(trung bình 55% ống sống), gãy bản sống một bên tìm thấy ở 8 bệnh nhân, và gãy bảnsống 02 bên tìm thấy ở 3 bệnh nhân trong số này có một bệnh nhân kèm gãy một bênmấu khớp. Đánh giá lúc phẫu thuật, dây chằng dọc trước không đứt trong tất cả các trường hợp.Dây chằng dọc sau tìm thấy bị đứt trong tất cả các trường hợp. Dây chằng liên gai trêngai bị dãn trong 4 trường hợp, và bị đứt trong 7 trường hợp trong số này có 3 trường hợpđứt dây chằng vàng đi kèm. Cấu trúc thần kinh bị chèn ép bởi mãnh gãy ở góc sau trêncủa thân sống tìm thấy ở 6 bệnh nhân trong số này có 2 trường hợp chèn ép do đĩa sốngvỡ đi kèm, 5 bệnh nhân còn lại cấu trúc thần kinh bị chèn ép bởi mãnh gãy của thân sốnglùi ra sau. BÀN LUẬN Theo chúng tôi được biết đây là báo cáo đầu tiên trong nước cho việc điều trị gãy cộtsống lưng-thắt lưng và cột sống thắt lưng nặng với hai đường mổ và cố định dụng cụ phốihợp cả trước lẫn sau. Kết quả phục hồi tổn thương ...