Định lượng ROS trong tinh dịch và phân mảnh ADN tinh trùng trong chẩn đoán và điều trị hiếm muộn nam

Mất cân bằng oxi hóa và tổn thương ADN tinh trùng là những nguyên nhân quan trọng của vô sinh nam. Đây là một vấn đề được nghiên cứu rất nhiều trên thế giới gần đây. Bài tổng quan này nhằm các nội dung cơ bản của vấn đề mới này và kết quả của một số nghiêncứu đầu tiên ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Định lượng ROS trong tinh dịch và phân mảnh ADN tinh trùng trong chẩn đoán và điều trị hiếm muộn nam Héi nghÞ s¶n phô khoa ViÖt - Ph¸p 67 ĐỊNH LƯỢNG ROS TRONG TINH DỊCH VÀ PHÂN MẢNH ADN TINH TRÙNG TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ HIẾM MUỘN NAM ThS. BS. Hồ Mạnh Tường1 (1) Trung tâm nghiên cứu Di truyền và Sức khỏe sinh sản, Khoa Y, Đại học Quốc gia TPHCM. TÓM TẮT Mất cân bằng oxi hóa và tổn thương ADN tinh trùng là những nguyên nhân quan trọngcủa vô sinh nam. Đây là một vấn đề được nghiên cứu rất nhiều trên thế giới gầnđây.Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu về vấn đề này từ năm 2012. Chúng tôi đã thiết lập đượcqui trình đo hàm lượng gốc tự do trong tinh dịch và định lượng phân mảnh ADN của tinhtrùng. Các nghiên cứu của chúng tôi cũng tìm thấy mối tương quan giữa các chỉ số tinhdịch với nồng độ gốc oxi hóa (ROS) trong tinh dịch và tỉ lệ phân mảnh ADN tinh trùng. Bàitổng quan này nhằm các nội dung cơ bản của vấn đề mới này và kết quả của một số nghiêncứu đầu tiên ở Việt Nam. Từ khóa: hiếm muộn nam, tinh trùng, phản ứng oxi (ROS), phân mảnh ADNMEASUREMENT OF SEMEN REACTIVE OXYGEN SPECIES (ROS) AND SPERM DNA FRAGMENTATION IN DIAGNOSIS AND TREATMENT OF MALE INFERTILITY Ho Manh Tuong(1) (1) Research Center for Genetics ADN Reproducitve Health, School of Medicine, Vietnam National University-HCM ABTRACT Oxidative stress ADN DNA fragmentation are major causes of male infertility. Therehave been many studies on this issue in the literature, recently. We have started studyingthe issue in Vietnam since 2012. We have established laboratory protocols to measureROS in semen ADN sperm DNA fragmentation. Our recent studies also identified therelationships between semen analysis parameters with semen ROS ADN sperm DNAfragmentation. This review describes basic knowledge relating to the effect of oxidativestress ADN sperm DNA fragmentation on male infertility. Results of recent studies inVietnam are also presented. Key words: male infertility, sperm, reactive oxygen species, DNA fragmentation Kû yÕu héi NghÞ - 201468 Héi nghÞ s¶n phô khoa ViÖt - Ph¸p 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Mất cân bằng oxi hóa và phân mảnh ADN tinh trùng Hiếm muộn nam do bất thường tinh dịch đồ vô căn là nguyên nhân quan trọng nhất,chiếm trên 90% hiếm muộn nam giới và khoảng 30 - 40% nguyên nhân hiếm muộn nóichung [1]. Ước tính có khoảng 5% nam giới bất thường tinh dịch đồ. Mặc dù nguyên nhâncủa vấn đề này cho đến nay chưa được hiểu rõ, khoảng 30% đến 80% trường hợp được cholà do tác động tổn thương của các tác nhân oxi hóa (Tremellen 2008) [2]. Các tác động nàyxảy ra khi các gốc oxi hóa (reactive oxygen species - ROS) tăng quá cao trong tinh dịchdẫn đến mất cân bằng oxi hóa và làm tổn thương các tế bào tinh trùng. Sự gia tăng ROS có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như: nhiệt độ môi trườngsống, từ trường, phóng xạ, thuốc trừ sâu, ô nhiễm môi trường sống, rượu, thuốc lá, căngthẳng tinh thần, béo phì, chế độ ăn không hợp lý, nhiễm trùng, miễn dịch và các bệnh mạntính… Nhiều nghiên cứu cho rằng số lượng và chất lượng tinh trùng giảm dần trong vàichục năm qua và ROS được xem là một trong những nguyên nhân quan trọng của vấn đềnày. Đây là những vấn đề phổ biến trong môi trường sống ở Việt Nam [3]. Tăng ROS có thể dẫn đến mất cân bằng oxi hóa (oxidative stress - OS), tác động xấulên tinh trùng và gây vô sinh nam. OS có thể gây vô sinh nam theo 2 cơ chế: (1) gây tổnthương màng tinh trùng, do đó làm giảm khả năng di động và khả năng thụ tinh của tinhtrùng; (2) gây tổn thương ADN của tinh trùng dẫn đến giảm khả năng thụ tinh và ảnhhưởng đến sự phát triển của phôi sau khi thụ tinh. Qua đó, tăng ROS có thể làm giảm khảnăng sinh sản của nam giới, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của phôi và thai nhi sau này.Nhiều chứng cứ khoa học cho thấy mất cân bằng oxy hóa (oxidative stress) là nguyên nhânphổ biến nhất gây nên sự phân mảnh ADN tinh trùng. Sự phân mảnh ADN tinh trùng có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình hìnhthành tinh trùng. Hiện tượng có thể xảy ra ở một hoặc cả hai chuỗi ADN tinh trùng bị tổnthương hoặc đứt gãy và gây vô sinh nam. Có nhiều nguyên nhân gây phân mảnh ADN tinhtrùng, trong đó có thể kể đến 4 nguyên nhân chính sau: - Quá trình tái tổ hợp không hoàn chỉnh trong giai đoạn hình thành tinh trùng. - Bất thường đóng gói nhiễm sắc chất của tinh ...