Đô đốc Bùi Thị Xuân

Đô đốc Bùi Thị XuânNếu có một nữ tướng như ta nữa thì cửa Nhật Lệ(1) không để lạnh. Nhà ngươi khó mà đặt chân được tới đất Bắc hà… Triều vua Quang Trung có vài nữ tướng, trong số đó nổi bật hơn cả là Đô đốc Bùi Thị Xuân.I.Tiểu sử:Bùi Thị Xuân (裴氏春;?- 1802) Quê ở làng Xuân Hòa, xã Bình Phú huyện Bình Khê, nay là huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.Chưa rõ tên cha mẹ, chỉ biết bà là cháu thái sư Bùi Đắc Tuyên. Bà là người phụ nữ xinh đẹp, nhờ sớm học võ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đô đốc Bùi Thị Xuân Đô đốc Bùi Thị XuânNếu có một nữ tướng như ta nữa thì cửa Nhật Lệ(1) không để lạnh. Nhà ngươi khómà đặt chân được tới đất Bắc hà…Triều vua Quang Trung có vài nữ tướng, trong số đó nổi bật hơn cả là Đô đốc BùiThị Xuân.I.Tiểu sử:Bùi Thị Xuân (裴氏春;?- 1802) Quê ở làng Xuân Hòa, xã Bình Phú huyện BìnhKhê, nay là huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.Chưa rõ tên cha mẹ, chỉ biết bà làcháu thái sư Bùi Đắc Tuyên. Bà là người phụ nữ xinh đẹp, nhờ sớm học võ với đôthống Ngô Mạnh nên bà rất giỏi võ nghệ, nhất là môn song kiếm. Chuyện kể rằng,trên đường đến Tây Sơn tụ nghĩa Trần Quang Diệu (1) đã đánh nhau với một conhổ lớn, hung dữ. Nhân đi qua đấy, bà Xuân đã rút kiếm xông vào cứu trợ. QuangDiệu bị hổ vồ trọng thương nên phải theo bà về nhà chữa trị. Sau hai người thànhgia thất rồi cùng nhau về tòng quân dưới ngọn cờ Tây Sơn ở chiến khu PhúLạc.Nhờ vào tài nghệ về chiến thuật, binh bị cộng với lòng dũng cảm; vợ chồng bànhanh chóng trở thành những tướng lĩnh trụ cột, góp công lớn trong công cuộcđánh đuổi quân Mãn Thanh vào đầu xuân Kỷ dậu 1789 và so tranh quyết liệt vớiquân Nguyễn Ánh hơn 10 năm …Người ta còn kể, khi đến với Nguyễn Huệ, người con gái trẻ đẹp làng Xuân Hòanày không chỉ tòng quân một mình mà còn dẫn theo một đội nữ binh do mình đàotạo và một đoàn voi rừng đã được bà rèn luyện thuần thục.Trước khi gia nhậpquân Tây Sơn, bà đã tự phong là “Tây Sơn nữ tướng”. Sau này bà được hội kiếnvới Nguyễn Huệ, Huệ cũng thừa nhận bà rất xứng đáng với danh xưng đó; vàvương còn ban tặng thêm bốn chữ “Cân quắc anh hùng”.Giữa lúc Tây Sơn đang rất thành công với các hoạt động chính trị, quân sự, ngoạigiao và phát triển kinh tế thì đột ngột vào ngày 29/7/1792, Quang Trung (Nguy ễnHuệ) mất, để lại nhiều thương tiếc.Cũng từ đây triều đại Tây Sơn bắt đầu suy yếu do vua Cảnh Thịnh ( Quang Toản)còn nhỏ, bất tài nên đã không giữ được việc triều chính, bị họ ngoại chuyên quyền,dẫn đầu số đó là cậu họ Thái sư Bùi Đắc Tuyên, làm cho các đại thần kết bè phái,quay sang giết hại lẫn nhau dẫn đến nội bộ lục đục, triều chính suy vi, khiến lòngdân vốn đã sống quá nhiều năm trong cảnh máu lửa càng thêm oán ghét cảnh phântranh, loạn lạc...Và đây thật sự là một cơ hội vàngVì vậy, tức thì Nguyễn Ánh xua quân chiếm lại Quy Nhơn vào năm 1799. Bùi ThịXuân cùng chồng một mặt tham gia củng cố triều chính, một mặt chỉ huy quân sĩgiữ lũy Trấn Ninh, chống lại quân Nguyễn.Tuy nhiên trước sức tấn công mạnh mẽcủa Nguyễn vương, các thành luỹ của Tây Sơn nhanh chóng bị mất. Bà Xuân cùngchồng con bị quân Nguyễn bắt được ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An .Khi nghe bà bị bắt, Nguyễn Ánh sai người đem đến trước mặt hỏi giọng đắc chí:Ta và Nguyễn Huệ ai hơn? Bà trả lời: Chúa công ta; tay kiếm tay cờ mà làm nênsự nghiệp. Trong khi nhà người đi cầu viện ngoại bang, hết Xiêm đến Tàu làm tannát cả sơn hà, cùng đều bị chúa công ta đánh cho không còn manh giáp. Đem sovới Chúa công ta, nhà ngươi chẳng qua là ao trời nước vũng. Ánh gằn giọng:Người có tài sao không giữ nổi ngai vàng cho Cảnh Thịnh? Bà đáp: Nếu có mộtnữ tướng như ta nữa thì cửa Nhật Lệ không để lạnh. Nhà ngươi khó mà đặt chânđược tới đất Bắc hà…Ngày 6 tháng 11 năm Nhâm tuất (20-11-1802), vua tôi nhà Tây Sơn trong đó cóBùi Thị Xuân cùng chồng con bị đưa ra pháp trường tại Phú Xuân.Chồng bà bị xửtội lột da, còn bà cùng con gái độc nhất 15 tuổi tên Trần Bích Xuân bị xử voi dày(bãi chém An Hoà, ngoại ô Huế,ở đó khoảng 200 tướng lĩnh của nhà Tây Sơn đãhiên ngang ra pháp trường )Theo tư liệu của một giáo sĩ phương Tây De La Bissachère viết năm 1807- ngườicó dịp chứng kiến cuộc hành hình- đã miêu tả buổi hành hình được tóm lược nhưsau:“Đứa con gái trẻ của bà ( Bùi Thị Xuân) bị lột hết y phục. Một thớt voi từ từ tiếnđến .Cô gái biến sắc rồi mặt trắng bệch như tờ giấy.Nàng ngoảnh nhìn mẹ, kêuthất thanh. Bà Xuân nghiêm mặt trách : Con phải chết anh dũng để xứng đáng làcon của ta !…Đến lượt bà, nhờ lớp vải ở bên trong quấn kín thân thể, nên tránhkhỏi sự lõa lồ. Và bà rất bình thản bước lại trước đầu voi hét một tiếng thật lớnkhiến voi giật mình lùi lại. Bọn lính phải vội vàng bắn hỏa pháo,đâm cây nhọn sauđít con vật để nó trở nên hung tợn, chạy bổ tới, giơ vòi quấn lấy bà tung lêntrời…Nhưng trái với lệ thường, nó không chà đạp phạm nhân như mọi bận mà bỏchạy vòng quanh pháp trường, rống lên những tiếng đầy sợ hãi khiến hàng vạnngười xem hoảng hốt theo”…(2&3).II.Những tư liệu liên quan :(1)Trận chiến đấu oanh liệt cuối cùng: Tóm tắt theo Sử sách, bà Bùi Thị Xuâncưỡi voi liều chết đánh lũy Trấn Ninh, nơi Nguyễn Ánh đang cố thủ, từ sáng đếntrưa chưa chịu lui. Rồi bà còn giành lấy dùi tự tay thúc trống liên hồi.Lúc bấy giờNguyễn vương cùng tướng tá đã hốt hoảng vội chia quân vượt sông Linh Giangđánh bọc hậu hòng mở đường máu thoát thân.Nào ngờ vua Cảnh Thịnh nhát ganthấy quân Nguyễn tràn qua nhiều ...