Đô thị hóa và sự mở rộng đô thị tại Việt Nam

Bài viết Đô thị hóa và sự mở rộng đô thị tại Việt Nam chia sẻ quan điểm, khái niệm và khuyến nghị chính sách về xác định khái niệm khu vực đô thị - nông thôn trong bối cảnh thực trạng tại các đô thị Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đô thị hóa và sự mở rộng đô thị tại Việt Nam NGHIÊN CỨU KHOA HỌC nNgày nhận bài: 10/8/2022 nNgày sửa bài: 16/9/2022 nNgày chấp nhận đăng: 19/10/2022 Đô thị hóa và sự mở rộng đô thị tại Việt Nam  Urbanization and urban expansion in Vietnam > THS.NCS TỐNG THỊ HẠNH1, TS.KTS NGUYỄN HOÀNG MINH2 1 Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Xây dựng 2 Phó trưởng Khoa Sau Đại học, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội TÓM TẮT: ABSTRACT: Đô thị, một phát minh của loài người, có vai trò quan trọng phát URBAN, a human invention, plays an important role in socio- triển kinh tế chính trị xã hội và xu thế đô thị hóa là xu thế toàn cầu, economic development and urbanization is a global trend, mặc dù vậy mỗi quốc gia có những khái niệm riêng biệt về đô thị - although each country has its own distinct concept of urban – nông thôn. Khái niệm phân bố dân cư đô thị (dựa trên xem xét hình rural. The concept of urban population distribution (based on its thái của nó) có sự tác động đến các ước tính đô thị hóa ở cấp độ morphology) has implications for urbanization estimates at the toàn cầu, nhưng ở các cấp độ quốc gia (bất kể định nghĩa của global level, but at the national levels (regardless of their chúng là gì) xu hướng chung về đô thị hóa vẫn quan trọng và các definition) what overall trends in urbanization remain important quốc gia có quyền xác định những gì họ coi là các khu định cư and countries have the right to define what they consider urban thành thị và nông thôn. and rural settlements. Đô thị với đặc trưng là khu vực tập trung đông dân cư, tuy nhiên lại Urban areas are characterized by densely populated areas, but there có sự khác biệt lớn về mật độ phân bố dân cư và hình thái đô thị are large differences in population density and urban morphology tại các quốc gia, theo OECD (2020) các nước có thu nhập càng cao across countries, according to OECD (2020) countries with higher thì mật độ càng thấp, các thành phố lớn có mức độ phân bố dân cư incomes. The higher the density, the lower the density, large cities dày đặc hơn thành phố nhỏ nhưng ở các nước thu nhập thấp, các are more densely distributed than small cities, but in low-income thành phố ở mọi quy mô đều rất dày đặc. Khái niệm về các khu vực countries, cities of all sizes are very dense. The concept of urban and dân cư tại đô thị, nông thôn trong các đô thị lớn ở Việt Nam (khu rural residential areas in large cities in Vietnam (urbanized villages, vực làng xóm đô thị hóa, khu vực đô thị mới…) có ý nghĩa quan new urban areas, etc.) has an important meaning in controlling the trọng trong kiểm soát mô hình phân bố dân cư đô thị. distribution pattern urban population. Bài viết chia sẻ quan điểm, khái niệm và khuyến nghị chính sách về This article shares views, concepts and policy recommendations xác định khái niệm khu vực đô thị - nông thôn trong bối cảnh thực on defining the concept of urban-rural area in the context of the trạng tại các đô thị Việt Nam. current situation in Vietnamese cities. Từ khóa: Đô thị hóa; dân số (POP); mật độ dân số (POD); đơn vị đô Keywords: Urbanization; population (POP); population density thị (Urban unit); khu chức năng đô thị. (POD); urban unit (urban unit); urban functional area. 1. DẪN NHẬP Đô thị hóa và đặc điểm dân số đô thị thế giới Hầu hết các quốc gia có thu nhập cao - ở Tây Âu, châu Mỹ, Úc, Đô thị hóa (urbanization) là xu thế ngày càng tăng trên toàn Nhật Bản và Trung Đông - hơn 80% dân số sống ở các khu vực thế giới, hiện có gần một nửa dân số thế giới sống tại các thành thành thị. Ở hầu hết các quốc gia có thu nhập trên trung bình - ở phố và đô thị, trong đó xu thế đô thị hóa mạnh tập trung tại khu Đông Âu, Đông Á, Bắc và Nam Phi, và Nam Mỹ - từ 50% đến 80% vực châu Phi và Nam Á. người dân làm như vậy. Ở nhiều quốc gia có thu nhập thấp đến Năm 2007, Liên Hợp quốc ước tính là năm lần đầu tiên có trung bình thấp, phần lớn vẫn sống ở nông thôn. Tuy nhiên quá nhiều người trên thế giới sống ở thành thị hơn nông thôn (tỷ lệ đô trình di cư nhanh chóng từ nông thôn sang thành thị đang làm thị hóa thế giới là 55%). Dự kiến đến năm 2050, khoảng gần 7 tỷ thay đổi nhanh chóng tỷ lệ người dân sống ở đô thị, đặc biệt tại người chiếm hơn 2/3 dân số thế giới sẽ sống tại khu vực đô thị. khu vực châu Á. 72 11.2022 ISSN 2734-9888 Dân số đô thị là những người sống ở các khu vực thành thị Quốc gia Định nghĩa một số quốc gia về 'đô thị' theo quy định của cơ quan thống kê quốc gia1. Dân số đô thị có tham gia vào lĩnh vực sản xuất, thương mại hoặc các loại thu nhập cao, tỷ lệ học vấn cao hơn, có nhiều cơ hội việc làm, thụ hình kinh doanh đô thị khác. hưởng được các dịch vụ đô thị về giáo dục, y tế, vui chơi giải trí… Các địa điểm hợp pháp với một khu đô thị, tự quản hoặc so với khu vực nông thôn nhưng cũng đối mặt nhiều vấn đề thách ...