Đô thị nén

Bài viết trình bày xu thế tiến hóa của mô hình đô thị nén trên thế giới; mô hình đô thị nén từ góc độ phát triển bền vững; dưới góc độ xã hội học đô thị; đô thị nén nhìn từ góc độ phát triển kinh tế đô thị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đô thị nén ÑOÂ THÒ NEÙN DIEÃN ÑAØN PRO AND CONTRA TS. PHOÙ ÑÖÙC TUØNG 1. Xu theá tieán hoùa cuûa moâ hình ñoâ thò neùn treân theá giôùi Hieän nay treân dieãn ñaøn theá giôùi coù nhieàu ñònh nghóa veà ñoâ thò neùn, vôùi nhöõng caùch ñaët troïng taâm khaùc nhau, caùch tieáp caän khaùc nhau. Chöa coù thoáng nhaát tuyeät ñoái naøo laø ñònh nghóa naøo laø ñöôïc ña soá hoïc giaû coâng nhaän. Tuy nhieân, nhìn chung thì moïi ngöôøi ñeàu hình dung ñöôïc ñoâ thò neùn coù nghóa laø moâ hình phaùt trieån höôùng tôùi coâ ñaëc, taäp trung caùc hoaït ñoäng ñoâ thò vaøo moät khu vöïc nhoû. Moät ñoâ thò coâ ñaëc nhö vaäy seõ coù moät soá thuoäc tính nhaát ñònh: n Maät ñoä cao vaø ña daïng coâng naêng daãn tôùi ñoâ thò saàm uaát, soáng ñoäng, nhieàu löïa choïn dòch vuï n Heä soá söû duïng haï taàng cao hôn, hieäu quaû hôn, daãn tôùi khaû naêng cung caáp haï taàng hieän ñaïi nhö giao thoâng coâng coäng, quaûn lyù nöôùc, naêng löôïng. n Baùn kính di chuyeån ngaén daãn tôùi taêng khaû naêng söû duïng xe ñaïp, ñi boä, giaûm phöông tieän cô giôùi caù nhaân, giaûm tieâu thuï naêng löôïng, nhaát laø naêng löôïng hoaù thaïch, giaûm oâ nhieãm n Kieán truùc linh hoaït, khoâng gian ña daïng, haáp daãn, luoân caäp nhaät vôùi tieán boä veà khoa hoïc kyõ thuaät, phuø hôïp vôùi caùc loaïi hình söû duïng. n Söï taäp trung daãn tôùi giaûm giaù thaønh dòch vuï theo nguyeân taéc kinh teá soá löôïng, taïo ra nhöõng hieäu öùng coäng höôûng, hieäu öùng cheùo veà saùng taïo, saûn xuaát, tieâu duøng, daãn tôùi taêng tröôûng kinh teá. Ñoâ thò neùn tieàn hieän ñaïi: Trong lòch söû ñoâ thò, hình thöùc ñoâ thò neùn vôùi nhöõng ñaëc ñieåm töông töï nhö ôû treân voán khoâng phaûi laø caùi gì quaù xa laï, ñaëc bieät laø ôû caùc ñoâ thò coå chaâu AÂu. Ñaïi ña soá caùc ñoâ thò tieàn hieän ñaïi ñeàu ôû daïng neùn, thöù nhaát laø vì thöôøng coù moät töôøng thaønh bao quanh baûo veä, khoâng theå môû roäng ra ñöôïc, thöù hai laø phöông tieän giao thoâng thoâ sô, khoâng caàn môû roäng, nhöng ñaëc bieät quan troïng laø vì caùc ñoâ thò ít coù tieàm löïc kinh teá thöïc söï ñeå phaùt trieån thaät nhanh, thaät lôùn. Giaûi neùn thôøi ñaàu hieän ñaïi: Thôøi kyø ñaàu caùch maïng coâng nghieäp, coù moät söï xaùo troän raát lôùn trong caáu truùc ñoâ thò. Ñoäng cô phaùt trieån ñoâ thò laø coâng nghieäp, vôùi tieàm naêng phaùt trieån khaùc haún thôøi kyø noâng nghieäp. Ñoâ thò hoaù taêng raát nhanh, vôùi nhöõng laøn soùng nhaäp cö lôùn töø noâng thoân vaøo ñoâ thò. AÊngghen pheâ phaùn laø ñieàu kieän soáng cuûa giai caáp coâng nhaân trong nhöõng ñoâ thò coâng nghieäp ñoù raát toài teä, khoâng ñaûm baûo. Tony Garnier chuû tröông ñoâ thò hieän ñaïi phaûi ñöôïc giaûi neùn, phaân vuøng thaønh nhöõng coâng naêng rieâng nhö ôû, saûn xuaát, vui chôi, mua saém. Howard, moät quy hoaïch gia ñaày aûnh höôûng khaùc cuûa thôøi kyø ñaàu coâng nghieäp, cuõng cho raèng tình traïng chaät choäi trong nhöõng loõi ñoâ thò trung taâm laø khoâng theå tieáp dieãn ñöôïc, vaø yeâu caàu phaûi taïo cho nhöõng ngöôøi coâng nhaân ñieàu kieän soáng laønh maïnh kieåu nhaø vöôøn ngoaïi oâ, trong nhöõng ngoâi laøng sinh thaùi, maëc duø vaãn deã daøng tieáp caäp ñöôïc vôùi choã laøm vieäc trong nhaø maùy. SË 94 . 2018 29 Sieâu neùn hieän ñaïi: chieám 2% dieän tích theá giôùi nhöng tieâu thuï 75% nguoàn nhieân lieäu [H. Le Corbusier laø ngöôøi chöùng minh moät caùch roõ raøng nhaát, huøng hoàn Girardet]. ÔÛ Chaâu AÂu, 40% naêng löôïng laø do coâng trình tieâu thuï. [S. nhaát raèng caáu truùc ñoâ thò neùn kieåu tieàn coâng nghieäp khoâng phuø hôïp Hagan] 75% oâ nhieãm coù xuaát xöù töø moâi tröôøng ñoâ thò, trong ñoù 45% laø vôùi phöông thöùc vaø quy moâ cuûa ñoâ thò môùi, neân phaûi giaûi toaû ñi. Söï töø coâng trình vaø 30% töø giao thoâng [Lord R. Rogers]. Vieäc phaùt trieån khoâng phuø hôïp naøy nghieâm troïng tôùi möùc ngay caû moät kinh ñoâ hoa leä ñoâ thò ra dieän roäng vöøa daãn tôùi môû roäng phaïm vi chieám ñaát, oâ nhieãm, nhö Paris cuõng neân bò san baèng, laøm môùi hoaøn toaøn thì môùi toát ñöôïc. vöøa taïo ra nhöõng haï taàng ñöôøng saù, maët baèng betong hoaù ngaên chia, OÂng cho raèng ñoâ thò hieän ñaïi caàn ñaûm baûo khoâng khí, aùnh saùng, caây laøm roái loaïn nhöõng heä thoáng sinh thaùi. xanh, giao thoâng laø quan troïng nhaát. Treân 90% dieän tích ñoâ thò ñöôïc daønh cho khoaûng troáng, giao thoâng, caây xanh, vöôøn hoa. Caùc coâng Vì theá, maëc duø roõ raøng heä thoáng ñoâ thò mang laïi nhieàu taêng tröôûng naêng ñoâ thò ñöôïc cho vaøo nhöõng toaø nhaø cao taàng, vôùi chieàu cao haøng kinh teá nhaát, nhöng xeùt töø goùc ñoä moâi tröôøng thì heä thoáng naøy cuõng ngaøn meùt. Ñaây cuõng laø moät loaïi neùn, tuy hoaøn toaøn khoâng gioáng vôùi laø nguyeân nhaân chính daãn tôùi tai hoïa. Vaäy thì muoán giaûm taùc ñoäng caùc daïng ñoâ thò neùn coå truyeàn. cuûa ñoâ thò vaøo moâi tröôøng, ñieàu quan troïng nhaát laø giaûm tieâu thuï naêng ...