Đọc hiểu bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

Bài thơ đầu tiên của Chính Hữu được biết đến là bài Ngày về (1947). Bài thơ thể hiện ý chí của những người chiến sĩ Hà Nội quyết trở về giành lại quê hương đang nằm trong tay giặc. Đồng chí được xem là bài thơ thành công của Chính Hữu. Để nắm rõ hơn về nhà thơ Chính Hữu và bài thơ Đồng Chí, mời các bạn cùng tham khảo tài liệu
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đọc hiểu bài thơ Đồng chí của Chính Hữu Đọc hiểu bài thơ Đồng chí của Chính HữuI - TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả:Nhà thơ Chính Hữu tên khai sinh làTrần Đình Đắc, sinh năm 1926, quêhuyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Năm1946 ông gia nhập Trung đoàn Thủđô và hoạt động trong quân đội suốthai cuộc kháng chiến chống thực dânPháp và đế quốc Mĩ. Chính Hữu hầunhư chỉ viết về người lính và chiếntranh.Bài thơ đầu tiên của Chính Hữu được biết đến là bài Ngày về (1947),thể hiện ý chí của những người chiến sĩ Hà Nội quyết trở về giành lạiquê hương đang nằm trong tay giặc. Chính Hữu thành công thực sự làbài Đồng chí (1948). Bài thơ được viết ngay sau chiến dịch Việt Bắc, thểhiện chân thực hình ảnh người lính cách mạng trong vẻ đẹp bình dị vàtình đồng chí, đồng đội thiêng liêng, thắm thiết của họ. Trong hai cuộckháng chiến chống Pháp và chống Mĩ cũng như trong hòa bình, ChínhHữu gần như chỉ viết về người chiến sĩ và cuộc chiến đấu: tình đồng chí,đồng đội (Đồng chí, Giá từng thước đất), cảm xúc và suy nghĩ của ngườilính về nhân dân, đất nước (Tháng Năm ra trận, Sáng hôm nay, Lá nguỵtrang. Ngọn đèn đứng gác...), tình cảm tha thiết với gia đình (Gửi mẹ,Thư nhà), nỗi đau thương và căm giận trước tội ác của kẻ thù thúc giụcngười chiến sĩ ra trận (Trang giấy học trò). Thơ Chính Hữu in đậmnhững hình ảnh của một đất nước ngày đêm đánh giặc, với khí thếmạnh mẽ và hào hùng của những cuộc hành quân không ngừng nghỉ.Mọi khung cảnh, âm vang của thời đại đã được đón nhận và tái hiện vớisức vang ngân rất sâu trong tâm khảm nhà thơ, để trở thành nhữnghình ảnh và ấn tượng đậm nét, giàu sức gợi cảm và ý nghĩa biểu trưng.Hiện Chính Hữu mới chỉ công bố: tập thơ Đầu súng trăng treo (1966),Thơ Chính Hữu (1977), Tuyển tập Chính Hữu (1988). Thơ Chính Hữugiàu hình ảnh, nhiều suy tưởng, ngôn ngữ chọn lọc, cô đọng. Ôngthường sử dụng thể thơ tự do, giàu nhạc điệu, mà chủ yếu là nhạc điệucủa nội tâm, vừa lắng đọng vừa có sức âm vang. Chính Hữu làm thơkhông nhiều nhưng vẫn có một vị trí xứng đáng trong nền thơ hiện đạiViệt Nam, và một số bài thơ của ông thuộc số những tác phẩm tiêu biểunhất của thơ ca kháng chiến (Đồng chí, Đường ra mặt trận, Ngọn đènđứng gác, Trang giấy học trò). Chính Hữu được tặng Giải thưởng Hồ ChíMinh về văn học nghệ thuật năm 2000 (Nguyễn Văn Long - Từ điển vănhọc, Sđd).2. Tác phẩm:Bài thơ Đồng chí được sáng tác đầu năm 1948, thể hiện những cảm xúcsâu xa và mạnh mẽ của nhà thơ Chính Hữu với đồng đội trong chiếndịch Việt Bắc. Cảm hứng của bài thơ hướng về chất thực của đời sốngkháng chiến, khai thác cái đẹp và chất thơ trong sự bình dị của đờithường.Bài thơ nói về tình đồng chí, đồng đội gắn bó thắm thiết của nhữngngười nông dân mặc áo lính trong thời kì đầu của cuộc kháng chiếnchống thực dân Pháp. Trong hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn, tình cảmđó thật cảm động, đẹp đẽ.II - GIÁ TRỊ TÁC PHẨMNói đến thơ ca thời kì kháng chiến chống Pháp không thể không nói đếnĐồng chí (1948) của Chính Hữu. Bài thơ mang vẻ đẹp của tình đồng đội,đồng chí giản dị, mộc mạc mà sâu sắc của những người lính cách mạngtrong những tháng ngày kháng chiến gian lao.Nhà thơ Chính Hữu đã từng nói về tác phẩm của mình:... Trong bài thơ Đồng chí, tôi muốn nhấn mạnh đến tình đồng đội.Suốt cả cuộc chiến đấu, chỉ có một chỗ dựa dường như là duy nhất đểtồn tại, để chiến đấu là tình đồng chí, tình đồng đội. Đồng chí ở đây làtình đồng đội. Không có đồng đội, tôi không thể nào hoàn thành đượctrách nhiệm, không có đồng đội, có thể nói, tôi cũng chết lâu rồi. BàiĐồng chí là lời tâm sự viết ra để tặng đồng đội, tặng người bạn nôngdân của mình.Thật vậy, không gian trữ tình trong Đồng chí giá buốt mà không lạnhlẽo. Hơi ấm toả ra từ tình người, từ tình tri kỉ, kề vai sát cánh bên nhaucủa những con người chung lí tưởng, chung chí hướng. Đứng tronghàng ngũ cách mạng, chiến đấu cho độc lập, tự do của Tổ quốc, ngườilính vượt lên trên mọi gian khó bằng sự sẻ chia, đồng tâm hiệp lực. Họsống trong tình đồng đội, nhờ đồng đội, vì đồng đội.Những người đồng đội ấy thường là những người nông dân mặc áolính. Điểm giống nhau về cảnh ngộ xuất thân giúp họ có thể dễ dànggần gũi, đồng cảm với nhau:Quê hương anh nước mặn, đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.Anh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhau,Anh và tôi từ những vùng quê khác nhau, chỉ giống nhau cái nghèokhó của đất đai, đồng ruộng. Anh từ miền quê ven biển: nước mặnđồng chua. Tôi từ vùng đất cao cày lên sỏi đá. Hai người xa lạ, từ haiphương trời xa lạ trở thành tri kỉ:Súng bên súng, đầu sát bên đầuĐêm rét chung chăn thành đôi tri kỉNhững người nông dân mặc áo lính ấy gặp nhau trong cuộc chiến đấuvì chính cuộc sống của họ, cùng đứng trong hàng ngũ những người línhcụ Hồ. Sự nghiệp chung của dân tộc đã xoá bỏ mọi khoảng cách xa lạvề không gian nơi sinh sống của mỗi người. ...