Độc học môi trường part 3

Trong đó: M0: nồng độ của hóa chất tại địa điểm hấp thụ ở thời điểm bắt đầu. M: nồng độ của hóa chất ở địa điểm hấp thụ tại thời điểm t. Ka: hằng số hấp thụ, tương đương với 0,693/t1/2 t1/2: thời gian bán hấp thụ (thời gian khi M/M0 = 1/2). Ví dụ: nồng độ độc chất tiêu hóa trong dạ dày xác định tốc độ độc chất được hấp thụ vào máu. Khi nồng độ độc chất trong dạ dày giảm do đã được hấp thụ bớt vào máu, tốc độ hấp thụ sau đó cũng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc học môi trường part 3 logM = logM0 – (Ka.t)/2,30 Trong ñoù: M0: noàng ñoä cuûa hoùa chaát taïi ñòa ñieåm haáp thuï ôû thôøi ñieåm baét ñaàu. M: noàng ñoä cuûa hoùa chaát ôû ñòa ñieåm haáp thuï taïi thôøi ñieåm t. Ka: haèng soá haáp thuï, töông ñöông vôùi 0,693/t1/2 t1/2: thôøi gian baùn haáp thuï (thôøi gian khi M/M0 = 1/2). Ví duï: noàng ñoä ñoäc chaát tieâu hoùa trong daï daøy xaùc ñònh toác ñoäñoäc chaát ñöôïc haáp thuï vaøo maùu. Khi noàng ñoä ñoäc chaát trong daï daøygiaûm do ñaõ ñöôïc haáp thuï bôùt vaøo maùu, toác ñoä haáp thuï sau ñoù cuõnggiaûm daàn. Phaàn lôùn caùc ñoäc chaát vôùi noàng ñoä thaáp bò thaûi loaïi rakhoûi cô theå vôùi toác ñoä phuï thuoäc vaøo noàng ñoä trong maùu vaø khaû naêngchuyeån hoùa sang caùc hôïp chaát tan ñöôïc trong nöôùc. Neáu ñoäc chaát tanñöôïc trong môõ, ñaøo thaûi tröïc tieáp raát khoù khaên, luùc naøy toác ñoä ñaøothaûi coi nhö baèng khoâng. 13.2.2.4. Söï phaân boá Chaát ñoäc, khi ñaõ vaøo heä thoáng tuaàn hoaøn, coù theå qua moät haynhieàu cô quan cuûa cô theå. Chaát ñoäc coù theå khu truù trong caùc moâ thíchhôïp vôùi noù. Söï khu truù naøy khoâng nhaát thieát lieân quan ñeán vò trí taùcñoäng ban ñaàu, ñöôïc goïi laø söï tích luõy. Moät soá chaát ñoäc ñöôïc phaân boávaø tích luõy nhö sau: • Caùc chaát coù khaû naêng hoøa tan trong caùc dòch cuûa cô theå thìphaân boá khaù ñoàng ñeàu treân toaøn cô theå, ví duï: caùc cation Na+, K+, Li+,Ru+, Ca2+…, moät soá nguyeân toá hoùa trò 5, 6, 7; caùc anion Cl–, Br–, F–,röôïu etylic… • Caùc chaát coù theå taäp trung trong xöông, chuùng coù aùi löïc vôùi caùcmoâ xöông vaø ñöôïc goïi laø caùc nguyeân toá höôùng xöông, ví duï: Ca2+, Ba2+,Sr2+, Ra2+, Be2+… vaø F–. • Caùc chaát coù theå taäp trung vaø khu truù trong caùc moâ môõ, moâbeùo, tröôùc heát phaûi keå ñeán caùc hôïp chaát clo höõu cô duøng laøm thuoác tröøsaâu, laø nhöõng chaát raát ít tan trong nöôùc neân tích luõy trong caùc moâmôõ. Maët khaùc chuùng raát beàn vöõng veà maët hoùa hoïc neân toàn taïi daidaúng nhieàu naêm…, Caùc dung moâi höõu cô….606 Trong phaàn lôùn tröôøng hôïp, coù söï khu truù choïn loïc. Söï khu truùnaøy ít nhieàu tuøy thuoäc vaøo aùi löïc raát ñaëc bieät cuûa töøng loaïi chaát ñoäcvaø cuûa töøng loaïi toå chöùc cô theå. 13.2.2.5. Söï khu truù cuûa moät soá chaát ñoäc Do khaû naêng hoøa tan trong nöôùc, ethanol coù theå ñöôïc giöõ laïitrong toaøn boä caùc phuû taïng. Caùc chaát hoøa tan trong môõ nhö caùc dungmoâi, caùc hoùa chaát tröø saâu clo höõu cô tích luõy ôû caùc toå chöùc giaøu môõcuõng nhö thaàn kinh trung öông, gan, thaän. Do moät soá tính chaát hoùa hoïc, ion flour coù khaû naêng taïo thaønhfluorur calci khoâng hoøa tan vaø caùc phöùc hôïp fluoruophosphocancic coáñònh ôû xöông, raêng. Caùc kim loaïi naëng nhö Hg, Pb, Cd… taùc duïng leânnhoùm thiol, öùc cheá hoaït tính caùc enzym vaø tích chöùa ôû loâng, toùc,moùng… Benzen khu truù choïn loïc ôû tuûy xöông. 13.2.2.6. Moät soá cô quan, toå chöùc khu truù Gan laø moät cô quan quan troïng, laø nôi caùc chaát ñoäc bò giöõ laïi,chuyeån hoùa vaø bieán ñoåi. Phaàn lôùn caùc ion voâ cô ñoïng laïi ôû gan, do ñoùngöôøi ta thöôøng gaëp nhieàu chaát ñoäc ôû maät roài thaûi ra theo ñöôøng tieâuhoùa. Maùu laø moät theå khoâng thuaàn nhaát, moät soá ion kim loaïi nhö thuûyngaân, ñoàng… ñöôïc giöõ laïi ôû huyeát töông, döôùi daïng hôïp chaát protein.Caùc ion khaùc nhö chì thöôøng tích luõy trong hoàng caàu. Ñoái vôùi caùc chaáthöõu cô, nhieàu chaát keát hôïp vôùi protein huyeát töông, song coù chaát taäptrung ôû hoàng caàu nhö arsenic hydrid (AsH3). 13.2.2.7. Söï chuyeån hoùa ñoäc chaát, ñoäc toá trong cô theå Trong cô theå, caùc chaát laï (chaát ñoäc) noùi chung chòu söï chuyeån hoùacuûa cô theå ñeå chuyeån thaønh hôïp chaát coù cöïc vaø ñöôïc thaûi loaïi (baøi tieát)moät caùch deã daøng hôn. Nhöõng söï chuyeån hoùa naøy haàu heát ñöôïc xuùc taùcbôûi enzym cuûa gan vaø caùc moâ khaùc (da, maùu, thaän, phoåi, nhau thai).Cuõng coù moät soá phaûn öùng xuùc taùc bôûi enzym loaïi khaùc. Hoaït tínhenzym trao ñoåi chaát coù theå ñöôïc tìm thaáy trong nguyeân sinh chaát, tylaïp theå, maøng noäi chaát cuûa teá baøo gan (parenchymal). Nhieàu hoùa chaátlaï cuõng coù theå bò chuyeån hoùa bôûi caùc taïp khuaån ñöôøng ruoät… Ñaëc tính 607chung cuûa haàu heát quaù trình chuyeån hoùa caùc saûn phaåm cuûa söï trao ñoåichaát laø phaân cöïc hôn so vôùi caùc chaát ban ñaàu. Quaù trình naøy seõ thuaänlôïi cho söï ñaøo thaûi cuûa caùc ñoäc chaát vaøo nöôùc tieåu vaø maät. Söï trao ñoåi chaát coù theå chia thaønh hai loaïi, tuøy theo caùc phaûnöùng enzym. a. Caùc phaûn öùng cuûa söï chuyeån hoùa Giai ñoaïn 1: + Söï oxy hoùa: + Söï khöû: + Söï thuûy phaân: Giai ñoa ...