Đôi điều về đánh giá sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức của học sinh trung học phổ thông bằng cách sử dụng câu hỏi, bài tập hóa học

Nội dung bài viết trình bày một vài vấn đề về việc đánh giá sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề của học sinh ở các trường phổ thông thông qua dạy học Hóa học. Để đánh giá sự phát triển của học sinh về năng lực giải quyết vấn đề đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư công sức xây dựng được hệ thống các câu hỏi, bài tập trong đó "có vấn đề" đòi hỏi sự tư duy logic.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đôi điều về đánh giá sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức của học sinh trung học phổ thông bằng cách sử dụng câu hỏi, bài tập hóa học TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 5/2016 115 ĐÔI ĐIỀU VỀ ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẰNG CÁCH SỬ DỤNG CÂU HỎI, BI TẬP HOÁ HOÁ HỌC 1 Phạm Văn Hoan1( ), Hoàng Minh Ngọc2 1 Trường Đại học Thủ ñô Hà Nội 2 Sở GD&ĐT Bắc Giang Tóm tắt: tắt: Nội dung bài báo trình bày một vài vấn ñề về việc ñánh giá sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn ñề của học sinh ở các trường phổ thông thông qua dạy học Hoá học. Để ñánh giá sự phát triển của học sinh về năng lực giải quyết vấn ñề ñòi hỏi người giáo viên phải ñầu tư công sức xây dựng ñược hệ thống các câu hỏi, bài tập trong ñó có vấn ñề ñòi hỏi sự tư duy logic. Để ñánh giá sự phát triển năng lực phát hiện và giải quyết vấn ñề, các câu hỏi, bài tập cần phải chứa ñựng vấn ñề ñối với học sinh. Muốn thế, giáo viên cần có những hiểu biết sâu sắc về thực tiễn cũng như về bản chất các quá trình Hoá học. Từ khoá khoá: oá: giải quyết vấn ñề, ñánh giá, hoá học, chứa ñựng. 1. MỞ ĐẦU Mục tiêu của ñổi mới dạy học hiện nay nhằm ñào tạo những người lao ñộng mới có khả năng hoạt ñộng thực tiễn tốt. Vì vậy, một trong những nhiệm vụ của giáo dục trong nhà trường là phát huy tính tích cực, tự giác, chủ ñộng sáng tạo của người học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, hình thành thái ñộ tình cảm hứng thú học tập cho học sinh, phát triển năng lực cho học sinh. Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo hết sức chú trọng việc hình thành và phát triển năng lực cho học sinh, theo ñó thay vì việc quan tâm học sinh học ñược gì bằng việc yêu cầu học sinh làm ñược gì sau những ñiều học ñược [2]. Có nhiều công trình nghiên cứu về phát triển năng lực cho học sinh thông qua dạy học Hoá học, tuy nhiên, việc ñánh giá kết quả phát triển năng lực cho học sinh còn nhiều hạn 1 Nhận ngày 27.03.2016; gửi phản biện và duyệt ñăng ngày 24.05.2016 Liên hệ tác giả: Phạm Văn Hoan; Email: pvhoan@moet.edu.vn 116 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI chế, trong ñó có một nguyên nhân quan trọng là việc xây dựng công cụ ñánh giá còn gặp nhiều khó khăn và quá trình theo dõi, tác ñộng thường rất ngắn (trong vòng khoảng 6 tháng ñối với ñề tài luận văn Thạc sĩ). Nguyên nhân chính là do thời gian thực hiện các nghiên cứu bị quy ñịnh bởi thời gian ñào tạo Thạc sĩ và việc thiết kế bộ công cụ kiểm tra ñánh giá ñược sự phát triển năng lực của học sinh là một việc rất không ñơn giản. Bài viết này ñề xuất một vài biện pháp giúp giáo viên xây dựng câu hỏi, bài tập ñể kiểm tra ñánh giá sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức của học sinh. 2. NỘI DUNG 2.1. Năng lực và ñánh giá năng lực Theo Barnett, năng lực là một tập hợp các kiến thức, kỹ năng và thái ñộ phù hợp với một hoạt ñộng thực tiễn. Howard Gardner thì khẳng ñịnh: Năng lực phải ñược thể hiện thông qua hoạt ñộng có kết quả và có thể ñánh giá hoặc ño ñược. Năng lực vận dụng kiến thức là khả năng tự giải quyết các vấn ñề ñặt ra bằng cách áp dụng những kiến thức ñã lĩnh hội ñược vào những tình huống, những hoạt ñộng thức tiễn ñể tìm hiểu thế giới xung quanh và có khả năng biến ñổi nó [1]. Mỗi học sinh nói chung ñều ñã có những năng lực nhất ñịnh. Nhiệm vụ của giáo viên là phát triển những năng lực ñó và ñánh giá ñược mức ñộ phát triển năng lực của học sinh sau một thời gian chịu sự tác ñộng có chủ ñích của giáo viên. Đánh giá năng lực là phải ñánh giá những biểu hiện hoàn thành nhiệm vụ (học tập) ñược giao. Muốn ñánh giá ñược sự phát triển năng lực của học sinh thì việc ñánh giá cần phải có một quá trình liên tục kết hợp sự ñiều chỉnh hoạt ñộng dạy học. Tuỳ thời ñiểm, ñặc ñiểm của học sinh mà ñánh giá sự phát triển năng lực nào của học sinh. Người có năng lực vận dụng kiến thức là người có khả năng hệ thống hoá kiến thức, phân loại kiến thức, phân tích, tổng hợp các kiến thức ñã học, phát hiện ñược nội dung kiến thức Hoá học trong vấn ñề học tập và quan trọng nhất là khả năng ñộc lập giải quyết, xử lý các vấn ñề học tập. 2.2. Đánh giá năng lực vận dụng kiến thức Hoá học thông qua hệ thống câu hỏi, bài tập Để ñánh giá sự phát triển năng lực phát hiện và giải quyết vấn ñề, các câu hỏi, bài tập cần phải chứa ñựng vấn ñề ñối với học sinh. Trong thực tế, rất nhiều bài kiểm tra ñá ...