Đôi mắt và mùa xuân

Đôi mắt và mùa xuânTheo học thuyết ngũ hành của nền y học cổ truyền (YHCT), người xưa đã phân loại và sắp xếp sự vật trong vũ trụ thành 5 nhóm chính là kim - mộc - thủy - hỏa - thổ (kim là kim loại; mộc là gỗ; thủy là nước; hỏa là lửa, nhiệt; thổ là đất). Có một điều rất lý thú là đôi mắt - một giác quan quý giá nhất của con người và mùa xuân - một mùa đẹp nhất trong năm đều được xếp vào hành mộc. Theo Đông y, trong 6...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đôi mắt và mùa xuân Đôi mắt và mùa xuânTheo học thuyết ngũ hành của nền y học cổ truyền (YHCT), người xưa đã phân loạivà sắp xếp sự vật trong vũ trụ thành 5 nhóm chính là kim - mộc - thủy - hỏa - thổ(kim là kim loại; mộc là gỗ; thủy là nước; hỏa là lửa, nhiệt; thổ là đất). Có một điềurất lý thú là đôi mắt - một giác quan quý giá nhất của con người và mùa xuân - mộtmùa đẹp nhất trong năm đều được xếp vào hành mộc.Theo Đông y, trong 6 loại tà, khí gây bệnh cho đôi mắt thì phong thấp, nhiệt là thủ phạmchính. Những chứng trạng như đau nhức, đỏ, sưng nề, chảy nước mắt, khô rít trong mắt,toét mi mắt đều do phong, thấp, nhiệt gây nên. Để bảo vệ đôi mắt, YHCT có các phươngpháp chính là tập luyện, châm cứu và dùng thuốc đều có mục đích là trừ tà và bổ hư.Phương pháp luyện tậpĐể chữa mọi chứng đau mắt, có thể dùng phương pháp luyện khí của Thái Thượng LãoTử (Trung Quốc): cứ mỗi buổi sáng thức dậy, ngồi ngay ngắn trên giường, quay mặt vềhướng đông, nhẹ nhàng hít vào, thở ra 36 lần. Sau đó khép mắt lại, rồi vận chuyển nhãncầu qua bên phải, qua trái 14 lần, sau đó nhắm thật chặt hai mí mắt và mở mắt ra. Châm huyệt tình minh. Ảnh: Trần Minh Châm huyệt toản trúc. Ảnh: Trần MinhLuyện tập để chữa can khí xông lên mắt gây các triệu chứng như đau, sưng đỏ mắt, ngựcsườn đầy tức, đau đầu, ù tai... Cách tập: ngồi tư thế hoa sen (bàn chân bên này đặt lêntrên đùi của chân bên kia và ngược lại), nếu những người mới tập chưa ngồi được tư thếnày, thì chỉ cần ngồi ngay ngắn, hai mắt nhắm nhẹ. Các ngón hai bàn tay đan chéo vàonhau rồi vận sức đẩy từ từ ra trước hết mức. Sau đó ngửa hai bàn tay lại và cũng đưa từ từvào sát ngực. Làm như thế từ 3 - 5 lần, rồi mở hai mắt, thở ra nhè nhẹ.Luyện tập để chữa thận khí. Theo YHCT, tạng thận là mẹ của tạng can, thận chủ âm, tàngtinh huyết. Khi thận bị hư yếu thì tinh khô, huyết kiết, nên tạng can không còn huyết dịchđể nuôi dưỡng làm sáng đôi mắt. Vì vậy cần phải thường xuyên luyện tập để tạng thậnđược khỏe. Phương pháp tập như sau:Ngồi ngay ngắn, dùng hai lòng bàn tay áp chặt và vuốt từ hai nách xuống sát hông 3 - 5lần, rồi quặt hai tay ra sau, ôm lấy vùng eo lưng và đứng dậy. Một chân co, một chânnhảy lần lượt qua phải, qua trái, ra trước, lùi sau 10 lần. Đổi qua chân kia cũng nhảy nhưthế 10 lần là kết thúc lần tập. Mỗi ngày tập 1 - 2 lần.Chữa chứng hay mỏi mắt, hoa mắt, mắt mờ khi phải làm việc nhiều, nhất là đối vớinhững người sử dụng máy vi tính, làm việc bàn giấy không bảo đảm ánh sáng. Dùngngón giữa của hai tay mát-xa thường xuyên khóe trong và khóe ngoài hai mắt, ấn nhẹ lênmí mắt, bấm hai huyệt hợp cốc, nhắm hai mắt và đảo tròng mắt nhiều lần. Nếu mắt nặng,sưng đỏ thì dùng tay chà xát mạnh, thường xuyên hai lòng bàn chân.Châm cứu chữa bệnh mắtChữa các bệnh của mắt bằng châm cứu chủ yếu là trị thực chứng bao gồm một số trườnghợp sau đây:Chữa mắt bỗng nhiên sưng đỏ, khô rít bên trong, chảy nước mắt liên tục (do thấp nhiệtgây nên). Châm các huyệt: thần đình, thượng tinh, tín hội, tiền đình, bách hội.Chữa chảy nước mắt khi ra gió: nguyên nhân là do phụ nữ mới sinh, kiêng khem khôngtốt, gặp phải gió độc, người say rượu bị cảm gió, vợ chồng giao hợp khi đang hành kinh...Châm các huyệt: toản trúc (ở đầu trong cung lông mày), đại cốt không (ở điểm giữa saukhớp đốt 1 - 2 ngón tay cái), tiểu cốt không (ở giữa sau khớp đốt 1 - 2 ngón tay út), tamâm giao (ở trên mắt cá chân 3 tấc, ngay sát bờ trong xương chày).Chữa loét đỏ khóe mắt: nguyên nhân do tay bẩn dụi vào mắt hoặc do vợ chồng đang sayrượu mà giao hợp. Châm các huyệt: tình minh (ở ngang bờ trong mi mắt, cách mi mắt 0,1tấc), tứ bạch (ở dưới con ngươi 1 tấc), hợp cốc (ở chỗ lõm giữa xương đốt bàn tay cái vàtrỏ, ấn thấp ê tức), túc lâm khấp (ở chỗ lõm xương đốt bàn chân 4 - 5, cách khớp xươngbàn ngón chân 4 - 5 là 1,5 tấc), nhị gian (ở trên đường tiếp giáp da gan-mu tay của ngóntay trỏ phía ngón cái, ngay chỗ tiếp nối giữa thân và đầu trên xương đốt một ngón trỏ).Chữa mắt bị mộng thịt: Châm các huyệt phong trì (ở sau dưới đáy hộp sọ, giữa bờ ngoàicơ thang và bờ trong cơ ức đòn chũm), tinh minh, hợp cốc, thái dương (ở điểm gặp nhaucủa đường ngang qua mắt và đường kéo dài của cung lông mày).Châm cứu chữa các chứng bệnh như trên chủ yếu là trị thực bệnh nên thủ thuật châm làdùng phép tả (châm đắc khí thì vê nhiều lần, theo chiều ngược kim đồng hồ...), thời gianchâm từ 15 - 20 phút.Phương pháp dùng thuốcTheo YHCT, nguyên nhân gây bệnh cho mắt ngoại trừ tai nạn bất thường, thì nếu khôngdo ngoại tà, là do nội thương. Như đã phân tích trên, ngoại tà gây bệnh cho mắt chủ yếulà do phong, thấp, nhiệt. Triệu chứng là mắt đỏ, phù nhức, chảy nước mắt, đau đầu,miệng đắng, ngực sườn đầy tức, ù tai. Điều trị dùng phép tán phong, thanh nhiệt, trừ thấplàm chủ. Bài thuốc thường dùng cho chứng này là bài Long đởm tả can thang gồm cácvị như sau: long đởm thảo sao rượu 12g; ...