Đổi mới đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của kinh tế số ở Việt Nam hiện nay

Bài viết "Đổi mới đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của kinh tế số ở Việt Nam hiện nay" tập trung đánh giá thực trạng của giáo dục đào tạo và chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh phát triển của kinh tế số ở trong nước, chỉ ra những khó khăn, thách thức mà nguồn nhân lực Việt Nam phải đối mặt để đáp ứng cho sự phát triển của nền kinh tế số, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh nền kinh tế số tại Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đổi mới đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của kinh tế số ở Việt Nam hiện nay ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CỦA KINH TẾ SỐ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Nguyễn Thị Loan1 Tóm tắt: Kinh tế số đang trở thành một xu hướng phát triển quan trọng trong thế giới hiện đại, tạo ra những thay đổi đáng kể về cách thức hoạt động của nền kinh tế và xã hội, trong đó có Việt Nam. Bài viết này tập trung đánh giá thực trạng của giáo dục đào tạo và chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh phát triển của kinh tế số ở trong nước, chỉ ra những khó khăn, thách thức mà nguồn nhân lực Việt Nam phải đối mặt để đáp ứng cho sự phát triển của nền kinh tế số, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh nền kinh tế số tại Việt Nam hiện nay. Từ khóa: đào tạo, nguồn nhân lực, phát triển, kinh tế số, chuyển đổi số. 1. Mở đầu Cùng với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong những năm gần đây, xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ ở hầu khắp các quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam.  Mặc dù còn ở giai đoạn đầu của sự phát triển, nền kinh tế kĩ thuật số của Việt Nam đang thể hiện tiềm năng to lớn, được thúc đẩy bởi sự hỗ trợ của Chính phủ, sự chấp nhận kĩ thuật số một cách nhanh chóng của người dân. Nghiên cứu về giáo dục đào tạo và chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được nhiều nhà khoa học quan tâm trong điều kiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra hiện nay. Các nghiên cứu về giáo dục đào tạo và chất lượng nguồn nhân lực trong thời đại kinh tế số được thực hiện dưới nhiều góc độ, trong đó chủ yếu là góc nhìn kinh tế học, triết học, chính trị học, xã hội học,… Chẳng hạn: Nguyễn Văn Lượng (2010), có bài “Một số giải pháp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam”; Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI, Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội; Lê Thị Ái Lâm (2003), Phát triển nguồn nhân lực thông qua giáo dục và đào tạo, kinh nghiệm Đông Á; PGS, TS. Đường Vinh Sường (2014) có bài: Giáo dục đào tạo với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay; ThS. Ninh Thị Hoàng Lan (2022) có bài Giải pháp phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh nền kinh tế số tại Việt Nam; ThS. Đào Thị Hồng Lam, ThS. Nguyễn Thị Thủy (2023): Thực trạng chuyển đổi số trong giáo dục đại học ở Việt Nam. Về Chuyển đổi số, Quyết định số 749/ QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Chính phủ đã định hướng phải chuyển đổi số trong trường đại học nhằm thay đổi cách tiếp cận về việc dạy và học nhằm tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế dựa trên công nghệ. Tại Hội nghị giáo dục đại học (GDĐH) do Bộ Giáo dục - Đào tạo tổ chức ngày 24/8/2021 1. Thạc sĩ, Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM 49 ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC... với mục tiêu “Giáo dục đại học không chỉ chuyển đổi số và ứng phó cho mình, mà còn đóng vai trò nòng cốt trong chuyển đổi số toàn ngành giáo dục, hỗ trợ cho bậc học phổ thông và giáo dục địa phương”. Hiện nay, Việt Nam đang đối diện với một số thách thức quan trọng trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của kinh tế số. Một trong những thách thức chính là sự chênh lệch giữa nhu cầu thực tế của thị trường và chương trình đào tạo hiện có. Các chương trình đào tạo truyền thống chưa đủ linh hoạt, không thể nhanh chóng cập nhật kiến thức và kĩ năng mới để đáp ứng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kinh tế số [1]. Bên cạnh đó, còn tồn tại một khoảng cách lớn giữa các chuyên gia kĩ thuật có năng lực cao, và những người lao động trên thị trường lao động hiện nay. Việc thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng và kĩ năng cần thiết trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và quản lí dự án công nghệ thông tin là một vấn đề cần được giải quyết [2]. Vì vậy, bài viết này tập trung nghiên cứu về việc đổi mới đào tạo và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của kinh tế số ở Việt Nam. Nghiên cứu sẽ xem xét các giải pháp và chương trình cần thiết để cải thiện chất lượng đào tạo, thúc đẩy sự phát triển nguồn nhân lực có liên quan đến kinh tế số, tạo môi trường thuận lợi để các cá nhân và doanh nghiệp phát triển thịnh vượng trong kinh tế số, tạo điều kiện để đáp ứng yêu cầu của kinh tế số ở Việt Nam. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Khái niệm kinh tế số Có nhiều định nghĩa về kinh tế số. Theo định nghĩa chung của nhóm cộng tác Kinh tế số của Oxford, kinh tế số là “một nền kinh tế vận hành chủ yếu dựa trên công nghệ số, đặc biệt là các giao dịch điện tử tiến hành thông qua internet”. Kinh tế số đôi khi cũng được gọi là kinh tế internet (internet economy), kinh tế m ...