Đổi mới phương pháp dạy học môn hóa học theo hướng phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm

Bài viết giới thiệu qui trình dạy học theo dự án nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên. Thông qua các hoạt động trong quá trình học, sinh viên được sáng tạo trong suy nghĩ lập kế hoạch, tự thực hiện kế hoạch. Bài viết còn trình bày kế hoạch dạy học theo dự án và phân tích, giới thiệu một số kết quả đạt được khi áp dụng phương pháp dạy học này ở bài Các nguyên tố nhóm IB (học phần Hóa vô cơ II ở trường cao đẳng sư phạm).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đổi mới phương pháp dạy học môn hóa học theo hướng phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Vol. 56, No. 5, pp. 154-161 ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC THEO HƯỚNG PHÁT HUY NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM Nguyễn Thị Hồng Gấm Trường Cao đẳng Hải Dương E-mail: gamcdsp@gmail.com Tóm tắt. Dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học tạo môi trường thuận lợi cho sáng tạo. Bài viết giới thiệu qui trình dạy học theo dự án nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên. Thông qua các hoạt động trong quá trình học, sinh viên được sáng tạo trong suy nghĩ lập kế hoạch, tự thực hiện kế hoạch. Bài viết còn trình bày kế hoạch dạy học theo dự án và phân tích, giới thiệu một số kết quả đạt được khi áp dụng phương pháp dạy học này ở bài Các nguyên tố nhóm IB (học phần Hóa vô cơ II ở trường cao đẳng sư phạm).1. Mở đầu Theo các nhà nghiên cứu, khoa học sáng tạo ứng với làn sóng thứ tư trongquá trình phát triển của loài người, sau nông nghiệp, công nghiệp và tin học. Lànsóng thứ tư ứng với Creatology chính là sự nhấn mạnh vai trò chủ thể tư duysáng tạo của loài người trong thế kỉ XXI. Mặt khác việc phát triển năng lực sángtạo cho học sinh, sinh viên cũng đã được nêu trong chiến lược phát triển giáo dụctừ năm 2011 đến 2020. Chính vì vậy cần phải đổi mới phương pháp dạy học ở cáctrường cao đẳng, đại học theo hướng phát huy năng lực sáng tạo cho sinh viên. Hiện nay phong trào đổi mới phương pháp dạy học tại các trường cao đẳng,đại học đã và đang được quan tâm. Tuy nhiên, một số phương pháp dạy học mớinhư dạy học theo dự án, dạy học theo góc, dạy học theo hợp đồng,. . . còn chưađược nghiên cứu nhiều. Trong bối cảnh đó, bài báo nghiên cứu việc áp dụng dạyhọc theo dự án để phát huy năng lực sáng tạo của sinh viên trong dạy học Hóa vôcơ ở trường cao đẳng sư phạm.154 Đổi mới phương pháp dạy học môn Hóa học theo hướng phát huy...2. Nội dung nghiên cứu2.1. Năng lực sáng tạo Có rất nhiều quan niệm về sáng tạo và nó được gắn kết với những khái niệmkhác nhau như: ý tưởng sáng tạo, tư duy sáng tạo, việc làm sáng tạo, phương phápsáng tạo, năng lực sáng tạo,... Trong đó năng lực sáng tạo chính là khả năng thựchiện được những điều sáng tạo. Đó là biết làm thành thạo và luôn đổi mới, có nhữngnét độc đáo riêng phù hợp với thực tế. Đối với học sinh, sinh viên thì năng lực sángtạo là khả năng biết đề ra những cái mới khi chưa được học, nghe giảng, đọc tàiliệu hay tham gia về việc đó [2]. Người có năng lực sáng tạo trước tiên là phải cótư duy sáng tạo để tạo ra những ý tưởng sáng tạo và có phương pháp để thực hiệnđược những ý tưởng đó. Trong tất cả chúng ta ai cũng có khả năng sáng tạo. Tuynhiên nếu không được bồi dưỡng, rèn luyện nó sẽ dần mai một. Vì vậy để học sinh,sinh viên phát huy tối đa khả năng sáng tạo của mình thì giáo viên phải tạo điềukiện để cho họ có cơ hội phát triển sáng tạo.2.2. Dạy học theo dự án2.2.1. Khái niệm Dạy học theo dự án (DHDA) hoặc phương pháp DHDA được hiểu là mộtphương pháp hay một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệmvụ phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực tiễn, thực hành. Nhiệm vụ nàyđược người học thực hiện với tính tự lực cao trong quá trình học tập, từ việc xácđịnh mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánhgiá quá trình và kết quả thực hiện [1].2.2.2. Đặc điểm của dạy học theo dự án DHDA có 3 đặc điểm cốt lõi sau: - Định hướng vào người học: Người học được tham gia lựa chọn đề tài cũngnhư nội dung học tập phù hợp với khả năng hay hứng thú của cá nhân đồng thờiđòi hỏi tính tích cực, tự lực, tinh thần trách nhiệm và sự sáng tạo của người học.Dự án được thực hiện theo nhóm, có sự cộng tác và phân chia công việc giữa cácthành viên. - Định hướng vào thực tiễn: Chủ đề của dự án được xuất phát từ tình huốngcủa thực tiễn nghề nghiệp, đời sống xã hội. Các dự án gắn việc học tập trong nhàtrường với thực tiễn, kết hợp giữa lí thuyết với thực hành, kết hợp tri thức của nhiềumôn học để giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp. - Định hướng vào sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, các sản phẩmđược tạo ra không giới hạn khi thu hoạch lí thuyết mà còn có thể được sử dụng,công bố hay giới thiệu [2]. 155 Nguyễn Thị Hồng Gấm Dựa vào đặc điểm và các giai đoạn của DHDA, chúng tôi thấy khi học theodự án sinh viên phải chủ động lựa chọn nội dung, tự lập kế hoạch nghiên cứu, tựchịu trách nhiệm với kế hoạch của mình. Cụ thể: sinh viên được sáng tạo trong suynghĩ, lập kế hoạch, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ và sáng tạo t ...