Đột biến gen BTK trên bệnh nhân thiếu gammaglobulin máu liên kết nhiễm sắc thể X

Nghiên cứu này nhằm xây dựng quy trình phát hiện và mô tả các đột biến gen BTK trên bệnh nhân trẻ em Việt Nam bị XLA. Nghiên cứu tiến hành phân tích đột biến gen BTK từ RNA trong máu ngoại vi của 22 bệnh nhân. Toàn bộ vùng mã hóa protein của gen BTK được khuếch đại và giải trình tự chuỗi DNA.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đột biến gen BTK trên bệnh nhân thiếu gammaglobulin máu liên kết nhiễm sắc thể X Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013  Nghiên cứu Y học ĐỘT BIẾN GEN BTK TRÊN BỆNH NHÂN THIẾU GAMMAGLOBULIN MÁU  LIÊN KẾT NHIỄM SẮC THỂ X  Hoàng Anh Vũ*, Phan Thị Xinh**, Nguyễn Hoàng Mai Anh***, Hoàng Lê Phúc***  TÓM TẮT  Giới  thiệu: Thiếu gammaglobulin máu liên kết nhiễm sắc thể X (X‐linked agammaglobulinemia (XLA) là  một dạng suy giảm miễn dịch tiên phát mà chẩn đoán lâm sàng thường phải phân biệt với nhiều dạng rối loạn  miễn dịch khác. Đột biến gen BTK là nguyên nhân gây bệnh trong phần lớn các trường hợp và được xem như  một dấu ấn sinh học quan trọng giúp hỗ trợ chẩn đoán cũng như tư vấn di truyền.  Mục tiêu: Nghiên cứu này nhằm xây dựng quy trình phát hiện và mô tả các đột biến gen BTK trên bệnh  nhân trẻ em Việt Nam bị XLA.  Đối tượng và phương pháp: Chúng tôi tiến hành phân tích đột biến gen BTK từ RNA trong máu ngoại vi  của 22 bệnh nhân. Toàn bộ vùng mã hóa protein của gen BTK được khuếch đại và giải trình tự chuỗi DNA.  Kết quả: Có 13 bệnh nhân mang đột biến gen BTK được phát hiện (59%), gồm 8 đột biến mất đoạn, 4 đột  biến điểm và 1 đột biến chèn đoạn. Các đột biến không tập trung mà phân bố rải rác trên khắp chiều dài gen BTK  từ exon 2 – 19.  Kết luận: Phổ đột biến gen BTK trên bệnh nhân Việt Nam rất đa dạng, cần được khảo sát toàn bộ các vùng  của gen này cho trường hợp muốn xác định chẩn đoán XLA.  Từ khóa: Thiếu gammaglobulin máu liên kết nhiễm sắc thể X, đột biến gen BTK, giải trình tự chuỗi DNA.   ABSTRACT  BTK MUTATIONS IN PATIENTS WITH X‐LINKED AGAMMAGLOBULINEMIA  Hoang Anh Vu, Phan Thi Xinh, Nguyen Hoang Mai Anh, Hoang Le Phuc  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ No 5 ‐ 2013: 195 ‐ 199  Introduction: X‐linked agammaglobulinemia is a primary immunodeficiency disease that clinically overlaps  with other immune disorders. Mutations in the gene for Bruton’s tyrosine kinase (BTK) are responsible for the  majority of agammaglobulinemia cases and the analysis of BTK is important for an accurate diagnosis and genetic  counseling.  Objective: This study aims to establish a testing procedure for identification of BTK mutations from blood‐ derived RNA as well as to describe BTK mutation spectrum in pediatric Vietnamese patients with XLA.  Patients and methods: We have analyzed BTK mutations in RNA extracted from blood of 22 patients with  XLA. All the coding region of BTK were amplified and sequenced.   Results: We found BTK mutations in 13 patients (59%), including 8 deletions, 4 point mutations and 1  insertion. Mutations are distributed throughout the whole gene, from exon 2 to exon 19.   Conclusion:  Spectrum  of  the  BTK  gene  mutation  in  Vietnamese  patients  is  complex,  therefore  sequence  analysis of the whole gene are needed for an accurate diagnosis of XLA.  Keywords: X‐linked agammaglobulinemia, BTK gene mutation, DNA sequencing.  *Trung tâm Y sinh học Phân tử, Đại học Y Dược TPHCM  **Bộ môn Huyết học, Đại học Y Dược TPHCM  ***Bệnh viện Nhi Đồng I – TPHCM  Tác giả liên lạc: TS.BS. Hoàng Anh Vũ  Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học   ĐT: 0122‐2993537   Email: hoangvuxinh@yahoo.com 195 Nghiên cứu Y học  ĐẶT VẤN ĐỀ  Thiếu  gammaglobulin  máu  liên  kết  nhiễm  sắc thể X (X‐linked agammaglobulinemia: XLA)  là  một  tình  trạng  khiếm  khuyết  miễn  dịch  di  truyền, gây ra do đột biến gen BTK dẫn đến mất  trưởng  thành  của  tế  bào  lymphô  B  tuần  hoàn  trong máu(12,14,16). Bệnh nhân XLA gần như không  có  tương  bào  nên  không  tạo  được  immunoglobulin, với một cơ địa rất dễ nhiễm vi  trùng và virus. Về mặt lâm sàng, chẩn đoán XLA  trùng lắp với các bệnh cảnh nhiễm trùng tái phát  trên cơ địa suy giảm miễn dịch khác.   Kể từ khi được mô tả lần đầu tiên bởi Bruton  vào  năm  1952,  tỷ  lệ  bệnh  XLA  mới  được  chẩn  đoán ngày càng tăng và có xu hướng phát hiện ở  tuổi  sớm  hơn.  Việc  phát  hiện  sớm  được  thực  hiện một phần nhờ phân tích đột biến gen BTK,  từ  đó  có  thể  chỉ  định  sớm  liệu  pháp  immunoglobulin  tĩnh  mạch,  giúp  cải  thiện  tiên  lượng cho bệnh nhân, giảm số đợt nhiễm trùng  và số lần nhập viện(4).  Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục  tiêu  xác  lập  quy  trình  chẩn  đoán  đột  biến  gen  BTK từ RNA của bệnh nhân XLA đồng thời mô  tả  được  các  đột  biến  xuất  hiện  trên  bệnh  nhân  Việt Nam.   ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  Đối tượng nghiên cứu  Gồm  22  bệnh  nhân  nam  (từ  2  tháng  đến  5  tuổi) tại Bệnh viện Nhi Đồng I – Thành phố Hồ  Chí  Minh  trong  thời  gian  từ  tháng  10/2010  đến  tháng  11/2011.  Bệnh  nhân  được  chẩn  đoán  lâm  sàng XLA dựa trên sự biến mất hoặc giảm nặng  tế  bào  B  trong  máu  kèm  theo  bệnh  sử  nhiễm  trùng  tái  phát  hoặc  nhiễm  trùng  nặng,  và/hoặc  giảm  đồng  loạt  các  thành  phần  globulin  IgG,  IgM  và  IgA  trong  máu  (sau  khi  so  sánh  theo  tháng tuổi)(5).  Tách chiết RNA và tổng hợp cDNA  Từ  mỗi  bệnh  nhi,  chúng  tôi  thu  nhận  4  mL  ...