Dự báo giáo dục xu thế và thách thức

Thông qua kết quả phỏng vấn sâu và thảo luận với các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực dự báo, bao gồm dự báo giáo dục, dự báo nhân lực và dự báo phát triển kinh tế - xã hội, nhóm nghiên cứu mong muốn sẽ tìm ra một phần nào thách thức và định hướng của lĩnh vực này trong giai đoạn tới - giai đoạn của công nghệ số và những biến động của thế giới. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự báo giáo dục xu thế và thách thức DỰ BÁO GIÁO DỤC XU THẾ VÀ THÁCH THỨC Ngô Thị Thanh Tùng, Trần Thị Thái Hà, Đinh Thị Bích Loan Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, 101 Trần Hưng Đạo, Hà Nội Email: tungntt@vnies.edu.vn; tranthaiha@vnies.edu.vn; loandtb@vnies.edu.vnTóm tắt Trong lịch sử hình thành và phát triển của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, nghiêncứu dự báo là lĩnh vực ra đời muộn hơn các lĩnh vực nghiên cứu khác. Năm 2001 lànăm đánh dấu lĩnh vực dự báo giáo dục lần đầu tiên được tổ chức thành một đơn vịnghiên cứu độc lập. Sau hơn 20 năm hoạt động, nghiên cứu dự báo đã đạt được một sốthành tựu, từ việc hoàn thiện hệ thống lý thuyết đến vận dụng các tiếp cận mới trongthực hiện các dụ báo cụ thể. Dự báo giáo dục đã có những đóng góp trong việc tư vấncho công tác quản lý. Kỳ vọng về đóng góp của công tác dự báo là rất lớn trong địnhhướng phát triển giáo dục và đào tạo nhân lực, tuy nhiên, phát triển được lĩnh vực nàyđến đâu, như thế nào, cần những điều kiện gì là những câu hỏi lớn không dễ trả lời.Thông qua kết quả phỏng vấn sâu và thảo luận với các chuyên gia đầu ngành trong lĩnhvực dự báo, bao gồm dự báo giáo dục, dự báo nhân lực và dự báo phát triển kinh tế -xã hội, nhóm nghiên cứu mong muốn sẽ tìm ra một phần nào thách thức và định hướngcủa lĩnh vực này trong giai đoạn tới - giai đoạn của công nghệ số và những biến độngcủa thế giới.Từ khoá: dự báo, dự báo giáo dục, dự báo nguồn nhân lựcAbstract In the process of establishment and development of the Vietnam Institute ofEducational Sciences, forecasting research a later established to other educationresearch fields. The year of 2001 marked the first time that educational forecasting hadbeen organized as an independent research unit within the Institute. After more than 20years on its development way, forecasting research has achieved remarkable resultsfrom enrichment of theoretical foundation to applications of advanced forcastingapproaches on partucular forcasting projects. Role as education forcasting consultantfor management works of the unit is well maintained. Expectations on contributions offorecasting field are great in the development direction of education and human 21resource training - however, to what extent, how, and what are the needed conditionsfor development are really the challenging questions. With the results of in-depthinterviews and discussions with leading experts in the field of forecasting, includingeducation, human resource and socio-economic development forecastings, the articlepresents and discusses challenges and solution for development of the forcasting fieldin the coming period - the period of digital technology and the changes of the world.Key words: Forecast, education forecast, human resource forecast.1. Mở đầu Dự báo giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp luận cứ khoa họccho việc hoạch định chính sách, xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển giáo dục -đào tạo và quản lý nhà nước về giáo dục - đào tạo đồng thời còn cho phép xem xét khảnăng thực hiện kế hoạch, và hiệu chỉnh kế hoạch. Trên thực tế, kết quả dự báo cần thiết cho hầu hết các lĩnh vực khoa học kỹ thuật- công nghệ, kinh tế -xã hội và giáo dục cũng không là trường hợp ngoại lệ. Đặc biệt,với vai trò tối quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển của quốc gia thể hiện quaviệc Chính phủ coi đây là quốc sách hàng đầu và đầu tư ngân sách nhà nước cho giáodục một tỉ lệ lớn đòi hỏi cần có một kế hoạch tối ưu để phát triển lĩnh vực này. Dự báogiáo dục và sau đó là dự báo nhu cầu đào tạo nhân lực ngày càng trở thành công cụkhông thể thiếu trong quá trình lập kế hoạch, xây dựng chiến lược và giám sát đánh giáquá trình phát triển giáo dục và đào tạo. Vai trò của thông tin dự báo nhu cầu nhân lựccũng quan trọng tương tự vai trò của thông tin dự báo kinh tế vĩ mô và kinh tế các ngànhtrong việc xây dựng và triển khai chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển của đấtnước. Có thể nói, nhu cầu thông tin về dự báo trong mọi lĩnh vực đều rất cao, trong đócó dự báo giáo dục và dự báo nhu cầu đào tạo nhân lực. Ngoài ra, thông tin dự báo giáo dục và nhu cầu đào tạo nhân lực còn hữu ích vớicả người học và gia đình họ. Nhiều gia đình và bản thân người học rất cần nhưng khôngcó thông tin định hướng ngành học và trình độ đào tạo để có việc làm sau khi tốt nghiệp[18]. Những thực tế như: sinh viên tốt nghiệp làm việc trái với ngành được đào tạo hoặcthất nghiệp; những nghề mới không tuyển dụng được người lao động có kỹ năng đápứng; quy hoạch và kế hoạch triển khai không hiệu quả do không đủ nhân lực cần thiếtlà rất phổ biến [18]. Thực tế này cho thấy vai trò quan trọng của hoạt động dự báo tronggắn kết giữa đào tạo và nhu cầu nhân lực của thị trường lao động, tạo sự cân bằng vàhiệu quả giữa đào tạo và sử dụng nhân lực. 22 Kể từ khi chính thức ra đời, công tác nghiên cứu dự báo giáo dục nói chung vàdự báo nhu cầu đào tạo nhân lực nói riêng đã đạt được những kết quả nhất định, đónggóp đáng kể cho sự phát triển của giáo dục Việt Nam cũng như của các địa phương.Điển hình trong số này là các phân tích và dự báo giáo dục phục vụ xây dựng Chiếnlược phát triển giáo dục giai đoạn 2001-2010; 2011-2020; dự báo quy mô học sinh, từđó dự báo đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục phục vụ xây dựng quy hoạchphát triển giáo dục của nhiều tỉnh/ thành phố; dự báo nhu cầu nhân lực theo các cấp trìnhđộ phục vụ quy hoạch phát triển nhân lực của ngành giáo dục (giai đoạn 2011-2020) vàquy hoạch phát triển nhân lực của một số địa phương, một số ngành kinh tế. Vào thời điểm hiện nay, khi các chiến lược, quy hoạch đến 2020 đã hoàn thành,các chiến lược, quy hoạch cho 2030 và định hướng, tầm nhìn cho 2035 đang được soạnthảo, vai trò quan trọng của dự báo lại được nhấn ...