Du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX - một vài đặc điểm về thể loại

Du kí xuất hiện ở Việt Nam khá sớm, nhưng đến những năm đầu thế kỉ XX, thể loại này mới thực sự nở rộ. Hàng loạt tác phẩm ra đời tạo nên sự phong phú, đa dạng cho hệ thống thể loại cũng như cho đời sống văn học lúc bấy giờ. Nhưng đến nay vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào giới thiệu một cách đầy đủ diện mạo và sự đóng góp của du kí vào tiến trình văn học Việt Nam. Bài viết này góp phần bổ khuyết vào du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX những vấn đề cơ bản về đặc trưng thể loại mà các nhà nghiên cứu chưa đề cập.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX - một vài đặc điểm về thể loạiTư liệu tham khảo Số 52 năm 2013_____________________________________________________________________________________________________________ DU KÍ VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XX - MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM VỀ THỂ LOẠI VÕ THỊ THANH TÙNG* TÓM TẮT Du kí xuất hiện ở Việt Nam khá sớm, nhưng đến những năm đầu thế kỉ XX, thể loạinày mới thực sự nở rộ. Hàng loạt tác phẩm ra đời tạo nên sự phong phú, đa dạng cho hệthống thể loại cũng như cho đời sống văn học lúc bấy giờ. Nhưng đến nay vẫn chưa có mộtcông trình nghiên cứu nào giới thiệu một cách đầy đủ diện mạo và sự đóng góp của du kívào tiến trình văn học Việt Nam. Với bài viết này, chúng tôi mong muốn góp phần bổkhuyết vào du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX những vấn đề cơ bản về đặc trưng thể loại màcác nhà nghiên cứu chưa đề cập. Từ khóa: du kí Việt Nam, thể loại, đặc điểm. ABSTRACT Viet Nam travel story in the first half of the twentieth century – some typical characteristics of the genre Travel story appeared quite early in Vietnam, but only in the early years of thetwentieth century did this genre really begin flourishing. A series of works made the genresystem as well as the literary life at the time more various. However, up to now there hasnot been a study that introduces a full aspect and the contributions of travel story to theprocess of Vietnamese literature. This writing aims at contributing to fulfill the travel storyin Vietnam during the first half of the twentieth century the basic problems of specialitygenres that other researchers have not the opportunity to mention. Keywords: Vietnam travel story, genre, characteristic.1. Đặt vấn đề Tây như thơ mới, kịch, tiểu thuyết, truyện Những năm đầu thế kỉ XX, cùng ngắn… đã làm cho diện mạo văn học dânvới sự thay đổi mọi mặt của đời sống tộc như “được nhào nặn lại” (Vương Tríchính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… văn Nhàn). Các nhà văn lúc bấy giờ nhậnhọc cũng có những bước ngoặt chưa từng thức rằng sáng tác văn chương không chỉcó. Luồng gió văn học phương Tây, mà đơn thuần là để “tải đạo” mà là để nhậnnhất là văn học Pháp, thổi mạnh vào Việt thức hiện thực, nhưng quan trọng hơn làNam, làm cho nền văn học vốn già cỗi để nhận thức chính bản thân mình, nhậncủa nước ta như được thay da đổi thịt. diện chính mình để hiểu rõ mình hơn. ĐóTrong đó, sự thay đổi dễ nhận thấy nhất là lí do giải thích vì sao thể văn xuôi,là sự thay đổi về mặt thể loại. Hàng loạt trong đó có du kí, có cơ hội phát triển vàthể loại văn học mới được du nhập từ ngày càng lớn mạnh. Là một thể tài thuộc * thể loại kí, du kí hội tụ đầy đủ những ThS, Trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương phẩm chất chung của thể loại này. Và190Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Võ Thị Thanh Tùng_____________________________________________________________________________________________________________cũng giống như phóng sự, tùy bút, kí đem những cái do mình tưởng tượng rấtsự… ranh giới thể loại của du kí giai hay thế cho sự thật cuộc sống” (Hoàngđoạn này chưa thật sự rõ nét. Nhưng Tuấn Phổ). Nhờ vậy mà tác phẩm kí cóchính sự giao thoa với các thể loại khác giá trị như những pho tư liệu lịch sử quýđã đem đến sự đa dạng trong cả nội dung giá, giúp cho các thế hệ sau có được cáilẫn hình thức thể hiện, góp phần làm nên nhìn đúng đắn hơn về những sự việc vàsức hấp dẫn cho du kí. con người của thế hệ trước. Kí không cho2. Một vài khái niệm phép người viết thêm thắt hay bịa đặt vì Khác với thơ, truyện hay kịch, kí là điều đó khiến cho người đọc “nếu khôngloại hình văn học khá phức tạp, khó phải bị lừa thì cũng là một cái gì gần nhưphân định nhất về mặt thể loại. Đầu tiên là một sự phụ lòng tin cậy, một cảm giáckí là động từ được dùng để ghi chép sự gần như bị lỡm” (Trần Cư). Thật vậy,việc. Như lời của Vũ Phương Đề, thì “khi “tuyệt đối không hư cấu là “đặc trưng thểviệc quan rảnh rỗi thường ghi chép lại loạ ...