Dùng corticoid dạng hít: Cẩn trọng không thừa

Dùng corticoid dạng hít: Cẩn trọng không thừaTrong dự phòng hen, viêm mũi dị ứng, người ta thường dùng corticoid dạng hít như futicason, beclomethason, budesonid... Khi dùng dạng hít, thuốc có tác dụng tại chỗ rất mạnh làm giảm kích thích ở mũi, phế quản, tiểu phế quản nên giảm co thắt, giảm viêm, giảm tiết dịch, làm thông đường hô hấp. Thuốc không gây độc toàn thân nhưng khi dùng vẫn cần thận trọng... Trong dự phòng henDạng hít qua miệng, dạng khí dung (phun sương) qua mũi thường hay được sử dụng. Phần lớn người bệnh bắt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng corticoid dạng hít: Cẩn trọng không thừa Dùng corticoid dạng hít: Cẩn trọng không thừaTrong dự phòng hen, viêm mũi dị ứng, người ta thường dùng corticoid dạng hít nhưfuticason, beclomethason, budesonid... Khi dùng dạng hít, thuốc có tác dụng tại chỗrất mạnh làm giảm kích thích ở mũi, phế quản, tiểu phế quản nên giảm co thắt,giảm viêm, giảm tiết dịch, làm thông đường hô hấp. Thuốc không gây độc toàn thânnhưng khi dùng vẫn cần thận trọng...Trong dự phòng henDạng hít qua miệng, dạng khí dung (phun sương) qua mũi thường hay được sử dụng.Phần lớn người bệnh bắt đầu dùng corticoid hít khi còn nhẹ hoặc đã dùng thuốc giãn phếquản hít (salbutamol, terbutalin) không đáp ứng, hay khi đã nặng, lệ thuộc vào corticoiduống. Dùng cortocid hít thì sẽ giảm số lần lên cơn hen nặng hoặc không còn lên cơn hen,đồng thời giảm được liều hay ngừng hẳn thuốc giãn phế quản hít, corticoid uống trướcđó. Khi dùng corticoid hít thay cho corticoid uống, cần phải giảm liều dần dần chứ khôngđược ngừng ngay corticoid uống để tránh tình trạng suy thượng thận cấp.Ngay sau khi dùng coricoid hít có thể có phản ứng nghịch thường tức thời kích thích phếquản, gây co thắt, khó thở. Lúc đó, phải điều trị ngay bằng thuốc giãn phế quản. Thôngthường, phải dùng thuốc giãn phế quản hít (salbutamol, terbutalin) trước vài phút, rồi mớidùng corticoid hít nhằm tránh phản ứng nghịch thường tức thời này, đồng thời làm thôngphế quản, nâng hiệu suất corticoid hít (hít nhiều vào phổi).Sự cải thiện tình trạng hen thể hiện ở chỗ giảm tính tăng phản ứng của phế quản, xảy rasau khi dùng corticoid hít trong vòng 24 giờ, tuy nhiên hiệu lực chỉ thể hiện đầy đủ saumột thời gian nhất định (với fluticason sau 1-2 tuần, với budesonid sau 3-7 ngày, vớibeclomathason sau 10-14 ngày). Cần dùng đúng liều, đều đặn hàng ngày ngay cả khikhông có dấu hiệu lâm sàng hen.Sau khi dùng dài ngày corticoid hít, khi ngừng thuốc, tính năng kích thích phế quản cóthể quay trở lại, gây co thắt phế quản, làm bệnh nặng thêm (hay gặp với khoảng 70%người dùng budesonid). Do vậy không được ngừng corticoid hít đột ngột. Thận trọngdùng các thuốc này với trẻ em, riêng fluticatison không dùng cho trẻ dưới 4 tuổi. Cần tuân thủ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.Trong trị viêm mũi dị ứngHay dùng dạng xịt trực tiếp hoặc khí dung (phun sương) vào niêm mạc mũi. Corticoid hítcó tác dụng trong vòng 24 giờ, song hiệu lực chỉ đầy đủ sau một thời gian (chẳng hạn vớifluticason cần 2-4 ngày). Cần dùng đều đặn theo khoảng cách nhất định giữa các lầndùng (ví dụ với fluticason có thể dùng mỗi ngày 2 lần, vào lúc 8 giờ sáng và 8 giờ tối, vềsau có thể duy trì mỗi ngày 1 lần).Để thuốc sớm có hiệu quả lâm sàng, lúc khởi đầu có thể dùng corticoid hít phối hợp vớicác thuốc kháng histamin, giãn phế quản, corticoid uống, sau đó ngừng các thuốc phốihợp này và duy trì bằng corticoid hít.Không dùng corticoid hít trị viêm mũi dị ứng cho trẻ dưới 12 tuổi, riêng vớibeclomethason không dùng cho trẻ dưới 6 tuổi, thận trọng với bệnh lao tiềm ẩn (thuốc ứcchế miễn dịch làm lao nặng thêm). Corticoid hít cũng ức chế việc lành vết thương nên chỉđược dùng khi các tổn thương đường hô hấp (xây xước, rách, phẫu thuật) đã hồi phục.Dùng thế nào cho an toàn?Trong hen mạn tính, chia thành 5 bậc: bậc 1 (dùng chủ vận beta-2 ngắn hít); bậc 2 (dùngcorticoid hít liều trung bình thường xuyên+chủ vận beta-2 ngắn hít khi cần); bậc 3 và 4(dùng corticoid hít liều cao thường xuyên+chủ vận beta-2 dài hít); bậc 5 (dùng corticoidhít liều cao thường xuyên+chủ vận beta-2 dài hít+corticoid uống). Tùy theo bậc, thầythuốc sẽ điều chỉnh sự phối hợp và liều. Sau 3-6 tháng, xác định lại bậc, thường có sựgiảm các thuốc phối hợp, giảm liều. Người bệnh không nên tự ý định liều, thay đổi liềutheo cảm tính.Trong viêm mũi dị ứng, thay đổi liều dùng tùy loại thuốc. Người bệnh cần được hướngdẫn, dùng đúng kỹ thuật mới đảm bảo liều đưa vào tại chỗ ổn định, có hiệu quả. Tác dụng phụ của corticoid hít Dùng dạng hít lâu dài có thể bị gây bội nhiễm nấm candia (ở mũi, miệng). Cần súc (miệng, họng) thật sạch sau khi hít hay dùng buồng hít để thuốc không đọng ở miệng, mũi. Không làm dây corticoid hít vào mắt vì sẽ làm tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể. Ngoài ra thuốc có thể gây đau đầu, viêm họng, kích ứng mũi, hắt hơi, ho, buồn nôn, nôn, chảy máu cam, phát ban da, ngứa, sưng mặt, sốc phản vệ nhưng ít gặp. Dạng thuốc hít dùng kéo dài kèm theo corticoid uống cũng có thể bị ngộ độc toàn thân, lúc đầu cường vỏ thượng thận, sau đó ngừng thuốc đột ngột sẽ suy thượng thận cấp. Phải thận trọng khi phối hợp với corticoid uống (chỉ phối hợp với corticoid uống liều vừa đủ, đợt ngắn). Corticoid gây hại thai, tiết vào sữa gây hại trẻ nhưng với corticoid hít chưa thấy hiện tượng này, vẫn có thể dùng c ...