Dùng nhiều thuốc thì... hại nhiều?

Chữa bệnh rất cần dùng đến thuốc, song dùng nhiều thuốc cùng một lúc nhiều khi lại không có lợi. Điều tưởng chừng đơn giản này nhưng không phải ai cũng biết...Nguyên nhân dẫn tới việc dùng nhiều thuốc Không biết, vô ý dùng trùng thuốc: Một thuốc gốc có nhiều biệt dược. Nếu đang dùng biệt dược này, thấy chưa đỡ người bệnh lại dùng thêm biệt dược khác song thực chất chỉ là một thuốc gốc. Ví dụ: trẻ bị sốt đã dùng paracetamol, dùngthêm thuốc đạn algotropyl chứa paracetamol + promethazin. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng nhiều thuốc thì... hại nhiều? Dùng nhiều thuốc thì... hại nhiều? Dùng càng nhiều thuốc một lúc thì nguy cơ tương tác thuốc càng lớn. Chữa bệnh rất cần dùng đến thuốc, song dùng nhiều thuốc cùng mộtlúc nhiều khi lại không có lợi. Điều tưởng chừng đơn giản này nhưng khôngphải ai cũng biết... Nguyên nhân dẫn tới việc dùng nhiều thuốc Không biết, vô ý dùng trùng thuốc: Một thuốc gốc có nhiều biệt dược. Nếuđang dùng biệt dược này, thấy chưa đỡ người bệnh lại dùng thêm biệt dược khácsong thực chất chỉ là một thuốc gốc. Ví dụ: trẻ bị sốt đã dùng paracetamol, dùngthêm thuốc đạn algotropyl chứa paracetamol + promethazin. Như vậy, vô tìnhngười bệnh đã dùng paracetamol với khoảng liều gấp đôi liều điều trị. Thầy thuốc đã cho đủ thuốc nhưng người bệnh tự ý dùng thêm thuốc: Lẽ rakhi thầy thuốc đã cho thuốc nào thì cần dùng thuốc ấy. Nhưng nhiều người lạidùng thêm thuốc bổ như các loại vitamin bên cạnh các thuốc mà thầy thuốc đãcho. Như thế vừa vi phạm quy chế chữa bệnh, vừa rất dễ bị ngộ độc do dùng thừathuốc. Bị nhiều bệnh, dùng cùng lúc nhiều loại thuốc: Khi bị nhiều bệnh ngườibệnh cần đi khám. Thầy thuốc xem bệnh nào là bệnh chính, cấp thiết, cần tậptrung chữa ngay. Bệnh nào là bệnh thứ yếu có thể tự khỏi khi chữa xong bệnhchính, hoặc chỉ dùng thuốc phụ trợ chữa triệu chứng, theo nguyên tắc chữa bệnhnày không làm nặng thêm bệnh kia. Ở người già thường bị nhiều bệnh và thường phải dùng nhiều loại thuốccùng một lúc (có thể tự ý dùng nhưng cũng có thể bác sĩ kê dùng). Có người mỗingày dùng đến 8 thứ thuốc gồm 2 loại chữa đái tháo đường, 2 loại chữa tăng huyếtáp, 1 loại thuốc chữa bệnh gút, khi có cơn đau còn dùng thêm aspirin, khi nhiễmkhuẩn còn dùng thêm kháng sinh, vitamin... Trường hợp này, nếu đi khám, thầythuốc sẽ cân nhắc cho ít loại thuốc hơn (ví dụ như có thể thay một thứ thuốc đáitháo đường thế hệ mới có tác dụng giảm bớt sự tăng huyết áp và nếu có cho thuốchạ huyết áp cũng chỉ cho ở mức vừa đủ.) Hiểu nhầm một số thuốc là thuốc bổ, dùng kéo dài: Một số thuốc đượcquảng cáo là thuốc bổ gan, thận, phổi... chế từ các thảo mộc. Có người bị bệnh liênquan đến các bộ phận đó, dùng theo quảng cáo với ý muốn làm cho chúng mạnhlên, nhưng kết quả thì ngược lại. Ví dụ: khi bị viêm gan B, vào giai đoạn virut đãổn định, thầy thuốc cho thuốc tăng cường chức năng gan (như các sản phẩm códiệp hạ châu). Khi chức năng gan đã bình thường thì cắt thuốc này. Người bệnhtưởng thuốc đó là thuốc bổ gan, cứ mua dùng, làm cho gan mệt thêm (vì gan phảilàm việc để chuyển hóa thuốc). Sẵn có thuốc trong nhà, khi thấy khó chịu thì dùng tăng liều: Người bị tănghuyết áp, có loại dùng 1 ngày 1 viên thuốc hạ huyết áp là đủ. Khi bị căng thẳng,nhức đầu huyết áp tăng nhẹ. Theo nghiên cứu của Pháp, có khoảng 70-80% ngườinhập viện vì lý do này, chỉ cần nghỉ ngơi yên tĩnh là huyết áp quay về mức đãkiểm soát mà không phải dùng thêm thuốc, tăng liều thuốc cũ. Tuy nhiên, một sốngười tự ý dùng thêm 1 - 2 lần. Dùng liều quá cao như thế, huyết áp tụt đột ngộtsẽ rất nguy hiểm. Có một số trường hợp kê đơn, bán thuốc không đúng: Ở các phòng khámnhiều khi thời gian khám eo hẹp, thiếu phương tiện xét nghiệm, trình độ chuyênmôn chưa cao, chẩn đoán chưa chính xác nên bác sĩ thường điều trị theo kiểu baovây. Ví dụ: người bệnh bị ho không có sốt dùng thuốc ho, cộng thêm kháng sinh(nhằm dự phòng nhiễm khuẩn), thuốc kháng histamin, corticoid (nhằm dự phòngcó thể ho do dị ứng), thuốc an thần gây ngủ (làm cho ngủ đi, đỡ bị ho). Phổ biếnnhất hiện nay là khi bị một bệnh nhiễm khuẩn chưa chẩn đoán chắc chắn lại chodùng kháng sinh phổ rộng hay cho dùng nhiều loại kháng sinh... Dùng như vậy làchưa theo đúng nguyên tắc, sẽ làm tăng sự kháng thuốc. Do muốn kê đơn nhiều thuốc sẽ có hoa hồng, bán nhiều thuốc sẽ có nhiềulãi, nên thầy thuốc, người bán thuốc cố ý cho người bệnh dùng rất nhiều thuốc. Cóđơn thuốc tới 5-6 loại, có không ít đơn 8-9 loại, thậm chí 10-15 loại thuốc. Dùngcàng nhiều thuốc thì khả năng tương tác thuốc xảy ra càng lớn. Và những điều cần làm... Các nghiên cứu trên thế giới cho biết: nếu dùng 2 loại thuốc chỉ khoảng 5%có nguy cơ tương tác thuốc. Nếu dùng 5 loại thuốc, nguy cơ này là 50%, nếu dùng8 loại thuốc nguy cơ này lên tới 100%. Tại nước ta chưa có nghiên cứu chungnhưng những đơn thuốc cho 8-9 loại cũng không hiếm. TS. Trần Nhân Thắng, Phótrưởng Khoa dược kiêm Trưởng đơn vị thông tin thuốc (Bệnh viện Bạch Mai) đưara một đơn thuốc gồm 9 loại, gồm cefoperarol, digoxil, furocemid, verospiron,kalium chloratum, nitromint, renitec, levomel, diamicron), và bình luận Trongđơn có đến 13 cặp tương tác. Đơn thuốc này có hai thứ thuốc lợi tiểu, có thể bỏmột, có một thuốc giữ kali, một thuốc bù kali. Nếu bỏ thuốc giữ kali và thuốc hỗtrợ gan chỉ định sai, trong đó riêng việc bỏ thuốc hỗ trợ gan c ...