Dùng thuốc ho không theo chỉ định: Nguy hiểm khó lường

Ho có thể đơn thuần hoặc phối hợp với nhiều triệu chứng khác như chảy mũi, ngạt tắc mũi, đau họng, ngứa cổ... và gặp trong nhiều bệnh chuyên khoa khác nhau, đặc biệt là tai - mũi - họng, hô hấp. Ho là một phản xạ của cơ thể trước một tác nhân kích thích vùng họng miệng, hạ họng, thanh khí phế quản... Số bệnh nhân đến khám vì triệu chứng ho rất phổ biến. Vậy xử trí ho như thế nào? Có phải dùng kháng sinh khi bị ho không? Câu trả lời phụ thuộc vào nguyên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng thuốc ho không theo chỉ định: Nguy hiểm khó lường Dùng thuốc ho không theo chỉ định: Nguy hiểm khó lườngHo có thể đơn thuần hoặc phối hợp với nhiều triệu chứng khácnhư chảy mũi, ngạt tắc mũi, đau họng, ngứa cổ... và gặp trongnhiều bệnh chuyên khoa khác nhau, đặc biệt là tai - mũi - họng,hô hấp. Ho là một phản xạ của cơ thể trước một tác nhân kíchthích vùng họng miệng, hạ họng, thanh khí phế quản...Số bệnh nhân đến khám vì triệu chứng ho rất phổ biến. Vậy xửtrí ho như thế nào? Có phải dùng kháng sinh khi bị ho không?Câu trả lời phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Từ đó cóphương pháp và các thuốc hợp lý, an toàn cho bệnh nhân.Ho - Triệu chứng của rất nhiều bệnhCác nguyên nhân gây ho thường gặp là viêm mũi, viêm mũixoang, viêm họng, viêm thanh quản, viêm khí - phế quản, viêmphổi, dị vật đường thở... Nhiều bệnh nhân còn phàn nàn rằng, họbị ho mỗi khi thời tiết thay đổi.Triệu chứng ho thường xuất hiện vào ngày thứ 3 và thứ 4 saukhi sốt do hiện tượng tích đọng dịch tiết của niêm mạc đường hôhấp. Việc điều trị thuốc làm long dịch và giảm tiết là cần thiết,ho khỏi dần sau 2-3 tuần. Một số trường hợp cho dù uống thuốcho hay không thì bệnh nhân vẫn giảm ho sau 1 tuần.Đánh giá tình trạng ho là do thầy thuốc khám và có chỉ định điềutrị cụ thể cho từng bệnh nhân. Vì ho là một phản xạ bảo vệ phổiđể tống đờm rãi và những vật lạ ra khỏi đường thở nên thầythuốc thường điều trị nguyên nhân gây ho mà không cắt cơn ho,trừ những triệu chứng ho quá nhiều ảnh hưởng nặng nề tới sinhhoạt, sức khoẻ của người bị bệnh. Viêm phế quản gây ho.Những lưu ý khi sử dụng thuốcNhiều người quan niệm rằng, ho không phải là một bệnh nan ynên luôn tự dự trữ thuốc ho trong nhà và sử dụng ngay khi thấymọi người trong gia đình bị ho theo hướng dẫn trên vỏ lọ hoặctheo kinh nghiệm. Đây là một việc hết sức nguy hại vì đôi khikhông những không dứt cơn ho mà còn làm cho tình trạng bệnhnặng thêm. Chính vì thế mà có những trường hợp gây nguy hiểmđến cả tính mạng của trẻ. Trong nhiều trường hợp, cơn ho khôngliên quan gì đến bệnh phổi cấp tính hoặc do môi trường ảnhhưởng và nó tự lành một cách hoàn toàn tự nhiên.Trong trường hợp ho nhiều gây mệt mỏi, mất ngủ, ảnh hưởngđến sức khỏe cần phải dùng thuốc, bác sĩ khi kê đơn cho bệnhnhân phải rất chú ý đến hàm lượng thuốc, đặc biệt là trongtrường hợp phải phối hợp thuốc để điều trị triệu chứng. Sự nhầmlẫn của cùng một loại thuốc nhưng khác hàm lượng có thể dẫnđến nguy hiểm cho trẻ. Gần đây, Cơ quan quản lý Thuốc vàThực phẩm Mỹ (FDA) tỏ ra lo ngại về những trường hợp ngộđộc do quá liều và bất cẩn khi dùng thuốc cho trẻ em do nhữngthuốc ho bán không cần đơn thuốc.Thuốc chống dị ứng trong những trường hợp cảm cúm cũngkhông có lợi vì nó chỉ có tác dụng cắt cơn ho tức thời nhưng dolàm quánh đờm và mất phản xạ tống đờm ra khỏi đường thở nênthuốc sẽ làm cho triệu chứng ho nặng lên trong vài ba ngày sauđó vì viêm phổi thứ phát. Nếu điều trị đúng nguyên nhân ho cóthể chấm dứt mà không cần phải ức chế phản xạ ho bằng nhữngthứ thuốc vừa không có tác dụng như mong muốn lại vừa cónhiều phản ứng phụ.Thuốc ho có chứa chất pseudoephedrine khi uống có thể gâykích thích, khó ngủ và có phản ứng co cứng bắp thịt. Một sốtrường hợp quá liều còn dẫn đến vấn đề về tim mạch và các tácdụng phụ nguy hiểm khác. Phenylpropanolamine có trong nhiềuloại thuốc ho lại là chất cường giao cảm gián tiếp, nếu dùng dàingày hoặc lặp lại nhiều lần sẽ gây ra tăng nhịp tim, tăng huyếtáp, kích thích thần kinh, xáo trộn thị giác. Clorpheniramine làthành phần chính của nhóm thuốc chống dị ứng thế hệ I, khidùng nên lưu ý cho trẻ nghỉ ở nhà vì tác dụng gây buồn ngủ củanó làm cho trẻ dễ ngã khi đùa nghịch ở trường. Các thuốc hochứa codein do tính ức chế trung tâm hô hấp, giảm thiểu cườngđộ và tần số ho nhưng tuyệt đối tránh dùng cho trẻ dưới 15 tuổinếu hàm lượng codein trong thuốc lên đến 25mg. Xu hướngdùng thuốc ho chứa thành phần này đang giảm dần vì đây là tiềnchất để chế ra chất ma tuý nguy hiểm là heroin.Thuốc long đờm hiện hay được sử dụng là acetylcystein,carbocystein, bromhexim. Một số biệt dược phối hợp thuốc cắtcơn ho với long đờm nhằm giảm mức độ trầm trọng của cơn ho,đồng thời phục hồi khả năng làm sạch tự nhiên của đường hôhấp. Hiện nay, nhiều công ty dược phẩm trong nước đã sản xuấtđược một số thuốc ho với sự phối hợp một số dược liệu trị ho cókết quả rất tốt.Thuốc ho được bào chế cho trẻ chủ yếu dưới dạng xiro vớihương vị nhiều loại trái cây nên trẻ thích uống, vì thế khi sửdụng phải để thuốc tránh xa tầm với của trẻ, tránh những trườnghợp trẻ tự ý dùng dẫn đến biến chứng ngừng hô hấp rồi tử vong.Ho là một triệu chứng khá phổ biến nhưng cũng không được chủquan khi sử dụng thuốc nếu không có sự trao đổi và kiểm soátcủa thầy thuốc để hạn chế tối đa tác dụng có hại của thuốc ho.Thuốc kháng sinh chỉ được sử dụng trong trường hợp ho donguyên nhân nhiễm khuẩn như viêm họng, viêm amidan cấp ...