ECZEMA (CHÀM)

Định nghĩa: Eczema là một bệnh da dị ứng, biểu hiện bằng phản ứng viêm lớp biểu bì cấp tính trên một thể địa dị ứng, do các dị nguyên gây nên. Lâm sàng có các đám mụn nước nông trên nền da bị viêm đỏ, ngứa nhiều, hay tái phát, Mô học có hiện tượng xốp bào.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ECZEMA (CHÀM) ECZEMA (CHÀM)I - ĐẠI CƯƠNG:1/ Định nghĩa:Eczema là một bệnh da dị ứng, biểu hiện bằng phản ứng viêm lớp biểu bì cấp tínhtrên một thể địa dị ứng, do các dị nguyên gây nên. Lâm sàng có các đám mụnnước nông trên nền da bị viêm đỏ, ngứa nhiều, hay tái phát, Mô học có hiện tượngxốp bào.2/ Nguyên nhân :+ Nguyên nhân ngoại giới:- Các yếu tố vật lý, hóa học, sinh học tác động vào da gây cảm ứng thành bệnhEczema, các chất này gọi là dị nguyên ; vd: ánh sáng, thuốc bôi, tiêm, uống, cáchóa chất công nghiệp như cao su, crôm, ximăng, sơn…; một số bệnh ngoài da nhưghẻ, nấm, chốc.. do gãi nhiều gây Eczema thứ phát.+ Nguyên nhân nội giới:Các rối loạn chức phận nội tạng có thể là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gâyEczema; Rối loạn thần kinh, RL tiêu hóa, RL nội tiết…làm cho trong cơ thể lưuhành những chất chuyển hóa dở dang. Những chất này gọi là tự dị ứng nguyên.3/ Cơ chế bệnh sinh:- Dị nguyên; các nguyên nhân ngoại giới và nội giới- Cơ địa dị ứng: Có tính chất gia đ ình; VD: bố mẹ bị hen, con bị chàm. TheoHalpem, Gell, Coombs ph ản ứng Eczema được xếp vào kiểu mẫn cảm tb trì hoãntrong đó có vai trò của các tb L mang ký ức KN.II - TRIỆU CHỨNG:1/ Lâm sàng:+ Vị trí: Bất kỳ vùng da nào.+ Tổn thương cơ bản: Mụn nước là triệu chứng chủ yếu, Kích thước mụn nướcbằng đầu đinh ghim, sắp xếp th ành từng đám trên nền đỏ xung huyết, mụn nướcvỡ, chảy dịch, đóng vảy tiết, vảy bong và da phục hồi dần.+ Cơ năng: Ngứa xuất hiện sớm và tồn tại giai dẵng.+ Mô bệnh học:- Thoát dịch: từ trung bì huyết thanh thoát ra, xen kẽ với khoảng gian bào( riêngchàm tiếp xúc dịch thoát thượng bì)- Thoát bào: khoảng gian bào có Lympho, BCĐN, tổ chức bào.- Xốp bào: khoảng gian bào có nước, các tb liên kết chặt chẽ.- Tạo mụn nước: giữa thượng bì tách ra túi chứa dịch trong( huyết thanh, BC)- Trung bì: nhú xung huyết, phù, mao quản giãn, BC đơn nhân vây quanh.- Liken hóa: Thâm nhiễm BC, tb gai quá sản, lớp th ượng bì dày2/ Tiến triển:Bệnh tiến triển qua 4 giai đoạn:+ Giai đoạn đỏ da:Bắt đầu bằng ngứa, cảm giác nóng, rồ i da trở nên đỏ và phù. Ranh giới đám tổnthương không rõ. Trên nền da đỏ xung huyết thấy các hạt lấm tấm nh ư hạt kê làcác mụn nước đang hình thành( là phản ứng đầu tiên của biểu bì).+ Giai đoạn chảy nước:Những mụn nước Eczema xuất hiện rất sớm sau vài giờ hoặc vài ngày trên mảngda đỏ.Mụn nước có các đặc tính sau:- Mụn nước nhỏ như đầu dinh ghim 1-2mm đk, nông, tự vỡ, tập trung thành đámsát nhau kín khắp bề mặt tổn thương, mụn nước từ dưới phát triển lên, hết lớp nàyđến lớp khác.- Khi mụn nước vỡ và do gãi tạo thành các đám trợt, chảy dịch nên gọi là giai đoạnchảy nước. Giai đoạn này kéo dài nhiều ngày hoặc vài tuần. Các mụn nước vỡ đểlại các điểm trợt nhỏ như kim châm gọi là các giếng chàm của Devergie . Nhiềuđiểm trợt liên kết thành đám, mảng trợt, rỉ dịch, dễ nhiểm khuẩn thứ phát.+ Giai đoạn lên da non:Đám tổn thương giảm viêm, giảm xung huyết , giảm chảy dịch, các vết trợt khô,đóng vảy và bong vảy để lộ nề da đỏ, bề mặt da nhẵn, căng bóng như vỏ hành,màu da còn đỏ chứng tỏ còn hiện tượng viêm.+ Giai đoạn Liken hóa, hằn cổ trâu:Da sẩm màu, bề mặt xù xì, thô ráp, nền cứng cộm, các hằn da nổi rõ, có các sẩndẹt như trong bệnh Liken. Quá trình này gọi là quá trình Liken hóa.+Người ta còn chia giai đoạn Phát triển Eczema thành:- Giai đoạn đỏ da, mụn nước, chảy nước gọi là Eczema cấp tính.- Giai đoạn lên da non gọi là Eczema bán cấp.- Giai đoạn Liken hóa, hằn cổ trâu gọi là Eczema mạn tính.3/ Các thể lâm sàng:- Eczema thể tiếp xúc- Eczema thể địa- Eczema Vi khuẩn- Eczema da dầu- Eczema thể đồng tiền3.1. Eczema tiếp xúc: ( contact eczema, contact dermatitis): làdo dị ứng vớikháng nguyên có phân tử lượng cao.- Vị trí : xuất hiện đầu tiên ở vùng tiếp xúc thường là vùng hở, có khi in hình vậttiếp xúc ( ví dụ hình quai dép, hình dây đeo đồng hồ...)- Tổn thương cơ bản : da đỏ xung huyết, có khi đỏ xung huyết mạnh, h ơi nề, trênbề mặt có mụn nư*ớc, có khi có bọng nư*ớc, cấp tính trợt ư*ớt, chảy dịch, phù nề.Có thể có hình thái mạn tính, khô, dầy cộm và có vảy da.- Ngừng tiếp xúc bệnh thuyên giảm, tiếp xúc lại với dị ứng nguyên bệnh tái pháthoặc nặng lên.- Làm thử ứng da (Skin test) với chất tiếp xúc ( dị ứng nguyên ) thường dươngtính, thường làm test áp da, test con tem ( Patch test) như*ng không làm khi b ệnhđang vượng hay đang điều trị corticoids.- Một số dị ứng nguyên (Allergens) ngoại giới gây eczema tiếp xúc như : Nikel,potassium dichromate, fomaldehyte, xi măng, cao su, neomycin, Streptomycin...- Eczema tiếp xúc có cơ chế miễn dịch thuộc típ IV tăng mẫn cảm loại h ình chậmcó vai trò lymphô T khác với viêm da tiếp xúc không dị ứng ( nonallergic) thườnggọi là viêm da tiếp xúc kích ứng ( irritant contact dermatitis) không có cơ chế miễndịch dị ứng, ...