Gentamicin có nồng độ gây độc đáng ngại

Gentamicin là một kháng sinh thuộc nhóm aminozid hoạt phổ rộng có tác dụng diệt khuẩn mạnh với phần lớn các vi khuẩn gram âm (-) và gram dương (+) kể cả tụ cầu khuẩn. Gentamicin là loại thuốc tương đối rẻ, có hiệu quả điều trị cao, hiện có tới gần 100 biệt dược (tên thương mại) được sử dụng khá rộng rãi. Nó được phát hiện và đưa vào điều trị từ năm 1964. Cơ chế tác dụng của gentamicin là ức chế tổng hợp protein vi khuẩn ở mức ribosom (có với số lượng lớn ở mọi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Gentamicin có nồng độ gây độc đáng ngại Gentamicin có nồng độ gây độc đáng ngạiGentamicin là một kháng sinh thuộc nhómaminozid hoạt phổ rộng có tác dụng diệt khuẩnmạnh với phần lớn các vi khuẩn gram âm (-) vàgram dương (+) kể cả tụ cầu khuẩn. Gentamicinlà loại thuốc tương đối rẻ, có hiệu quả điều trịcao, hiện có tới gần 100 biệt dược (tên thươngmại) được sử dụng khá rộng rãi. Nó được pháthiện và đưa vào điều trị từ năm 1964. Cơ chế tácdụng của gentamicin là ức chế tổng hợp proteinvi khuẩn ở mức ribosom (có với số lượng lớn ởmọi tế bào những điểm hoạt động tích cực trongquá trình tổng hợp protein... Rất quan trọngtrong việc xây dựng các mạch polypeptit trongquá trình dịch mã) làm sai lệch mã di truyền,gây tổng hợp và tích lũy những đa peptit sai lạc,làm rối loạn sự tổng hợp protein của vi khuẩn.Do đặc tính gentamicin không thấm qua ốngtiêu hóa cho nên không có dạng thuốc uống màchỉ bào chế chủ yếu là dạng thuốc tiêm với hàmlượng lọ thuốc bột 40mg hoặc 80mg và ốngtiêm 1-2ml dung dịch 4%. Thuốc dùng để tiêmbắp hoặc dùng để tiêm tĩnh mạch (nếu khôngthể tiêm bắp). Nó thường được chỉ định dùngtrong các nhiễm khuẩn ở phế quản - phổi, ngoàida, loét giác mạc do trực khuẩn mủ xanh, nhiễmkhuẩn huyết, chủ yếu nhiễm khuẩn thận vàđường niệu.Tuy nhiên, khi dùng gentamicin cần phải thậntrọng và không nên lạm dụng. Bởi nó có một sốđộc tính đáng ngại, nồng độ gây độc và nồng độđiều trị khá gần nhau nên cần đặc biệt chú ý vềliều lượng.Gentamicin là kháng sinh phân bổ nhiều trongpha nước, bởi vậy, bệnh nhân đang sử dụngthuốc này cần phải được cung cấp nước đầy đủ,ít nhất cũng phải 1.500ml/ngày và tránh phốihợp với thuốc lợi tiểu mạnh. Các trường hợptiêu chảy mất nước hoặc mất nhiều máu sauphẫu thuật không nên sử dụng gentamicin đểtránh nguy cơ gây độc của thuốc.Có một số thầy thuốc thường dùng gentamicinphối hợp với 1 - 2 kháng sinh khác nhưpenicillin, ampicillin, amoxicillin... để tăng hiệuquả điều trị. Nếu phối hợp cần phải ghi rõ vào ybạ hoặc đơn thuốc là phải dùng bơm tiêm riêngđể tránh tương kỵ.Gentamicin có độc tính trên thận. Người cóchức năng thận bình thường nhưng dùng liềucao hoặc kéo dài thì gentamicin tích lũy gâynhiễm độc tiềm tàng. Người vốn có chức năngthận suy giảm thì nguy cơ bị nhiễm độc càngcao do sự tích lũy gentamicin mạnh hơn. Dùnggentamicin cần theo dõi và kiểm tra thườngxuyên, nếu suy thận thì thật cần thiết mới dùngvà điều chỉnh liều tùy theo độ thanh thảicreatinin. Tránh phối hợp gentamicin với bất kỳmột thuốc nào có độc tính với thận. Với cáckháng sinh nhóm betalactamin cần phải thậntrọng vì cả hai nhóm thuốc kháng sinh này đềucó độc tính trên thận, đặc biệt khi phối hợp vớicephalosporin thì nguy cơ này càng cao.Gentamicin cũng có độc tính với thần kinh, đặcbiệt là dây thần kinh số 8 - gây độc với tai vừa ởốc tiền đình, vừa ở thính giác làm giảm thínhlực, ù tai, nặng hơn nữa thì điếc. Điều này có thểxảy ra ở người bình thường được điều trị vớiliều cao hoặc kéo dài. Ở người suy giảm chứcnăng thận thì càng dễ bị hơn do gentamicin bịtích lũy nhiều. Tác dụng độc với thính giác làkhông hồi phục. Do đó không dùng gentamicinliều cao và kéo dài, lặp đi lặp lại, nhất là vớingười cao tuổi. Nếu thấy chớm có các dấu hiệunói trên phải ngừng thuốc ngay và chuyển sangdùng thuốc khác.Việc sử dụng gentamicin có một vài điều khôngthuận lợi. Ở các phòng mạch tư, điều trị ngoạitrú, y tế tuyến cơ sở khó có điều kiện tuân thủnhững quy định về dùng gentamicin, đã cónhững tai biến xảy ra. Gentamicin là loại thuốctốt, nhưng cần dùng đúng lúc cần thiết tránh lạmdụng. Theo Ban tư vấn và khuyến cáo dùngkháng sinh của Tổ chức Y tế Thế giới thì khôngnên sử dụng ưu tiên gentamicin cho các nhiễmkhuẩn hô hấp, vì có thể dùng các kháng sinhkhác thuộc nhóm betalactamin ít độc hơn. Trongtrường hợp viêm phổi nặng, nếu cần thiết phảidùng tới gentamicin thì cần phải cân nhắc kỹlưỡng hiệu quả điều trị và tai biến. Nếu là tuyếncơ sở thì nên chuyển lên tuyến trên, ở đó nếuphải dùng gentamicin thì họ có điều kiện dùngvà theo dõi tốt hơn.Ngoài ra, gentamicin còn có loại thuốc mỡ đểbôi các vết thương, dạng thuốc nhỏ mắtgentamicin 0,3% dùng trong các trường hợpnhiễm trùng nặng ở mắt... Không dùnggentamicin cho những người quá mẫn với thuốc. ...