Giám sát của nghị viện đối với nhánh quyền lực tư pháp ở Vương quốc Anh: Một số giá trị tham khảo cho Việt Nam

Điểm tương đồng khá thú vị giữa chính thể đại nghị ở Anh và chính thể xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là vai trò nổi bật của cơ quan dân cử cao nhất (nghị viện - quốc hội). Vì vậy, việc nghiên cứu mối quan hệ giữa cơ quan lập pháp và tư pháp nói chung cũng như hoạt động giám sát của nghị viện đối với nhánh quyền tư pháp nói riêng ở vương quốc Anh sẽ mang lại nhiều giá trị tham khảo cho Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giám sát của nghị viện đối với nhánh quyền lực tư pháp ở Vương quốc Anh: Một số giá trị tham khảo cho Việt Nam KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË GIÁM SÁT CỦA NGHỊ VIỆN ĐỐI VỚI NHÁNH QUYỀN LỰC TƯ PHÁP Ở VƯƠNG QUỐC ANH: MỘT SỐ GIÁ TRỊ THAM KHẢO CHO VIỆT NAM1 Đậu Công Hiệp* * ThS. Khoa Pháp luật Hành chính-nhà nước, Trường Đại học Luật Hà Nội. Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: Nghị viện Anh, quốc hội, giám Điểm tương đồng khá thú vị giữa chính thể đại nghị ở Anh và sát tư pháp của Nghị viện Anh. chính thể xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là vai trò nổi bật của cơ quan dân cử cao nhất (nghị viện - quốc hội)2. Vì vậy, việc nghiên Lịch sử bài viết: cứu mối quan hệ giữa cơ quan lập pháp và tư pháp nói chung Nhận bài : 23/07/2019 cũng như hoạt động giám sát của nghị viện đối với nhánh quyền Biên tập : 15/08/2019 tư pháp nói riêng ở vương quốc Anh sẽ mang lại nhiều giá trị tham Duyệt bài : 21/08/2019 khảo cho Việt Nam. Article Infomation: Abstract Keywords: Parliament of the United The interesting similarity between the Parliament of the United Kingdom; National Assembly; Kingdom and the National Assembly of Vietnam is the prominent Parliament of the United Kingdom’s role of the highest elected body (the Parliament – the National supervision over the judicial body. Assembly). The relationship between the legislative body and the Article History: judiciary one in general as well as the parliamentary supervision over the judicial body in particular in the United Kingdom would Received : 23 Jul. 2019 provide valuable references for Vietnam. Edited : 15 Aug. 2019 Approved : 22 Aug. 2019 N ghị viện là một thiết chế lâu đời. công dân (Ecclesia) vừa có quyền tối cao Nếu không kể tới nền dân chủ cổ đại trong việc quyết định các công việc trọng ở Athens, nơi tồn tại một Hội nghị đại, vừa có quyền thành lập ra những cơ 1 Bài viết này là một phần từ kết quả triển khai nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ: Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Quốc hội đối với hoạt động tư pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo Hiến pháp 2013 do TS. Trần Văn Thuân, Viện Nghiên cứu lập pháp làm chủ nhiệm. 2 Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình lý luận nhà nước và pháp luật, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2016, tr.422. Số 16(392) T8/2019 57 KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË quan chức năng khác3, hay Hội nghị Đại ngay từ xa xưa, ưu thế rõ ràng của nhánh diện đẳng cấp ở Pháp có quyền quyết sách quyền lập pháp so với tư pháp ở Anh đã là về thuế khóa4; thì vương quốc Anh có thể một đặc điểm của chính thể đại nghị này. coi là cái nôi của Nghị viện tư sản5. Để có Montesquieu tuy đề cao việc phân định rõ được một mô hình đại nghị như ngày hôm các nhánh quyền lực nhưng lại ca ngợi việc nay, chính thể của vương quốc Anh đã trải ở Anh có những cơ chế để cơ quan lập pháp qua một sự tiến triển được đánh giả là “tuy (mà ông nhấn mạnh chủ yếu vào Quý tộc chậm-chạp nhưng vững-chắc và ôn-hòa”6, viện) can thiệp nhằm ngăn ngừa sự sai trái với những cột mốc quan trọng từ Đại Hiến và thiếu sót của tư pháp9. Điều này có thể chương (Magna Carta) 1215, Đạo luật về giải thích trên hai khía cạnh: (1) Bản thân các quyền (Bill of rights) 1689, tới đạo luật nhánh quyền lập pháp ở Anh được coi là có về Nghị viện (Parliament Act) 1911. Có một rất nhiều quyền hạn. Hình thức nghị viện sự tương đồng khá thú vị giữa chính thể đại manh nha ra đời từ thế kỷ XI, khi người nghị ở Anh và chính thể xã hội chủ nghĩa ở Normand cai trị nước Anh nhưng không Việt Nam, đó chính là ở vai trò nổi bật của hiểu rõ luật lệ của địa phương nên phải triệu cơ quan dân cử cao nhất (nghị viện – quốc tập các lãnh chúa để hỏi ý kiến. Đến sau hội)7. Vì vậy, việc nghiên cứu mối quan hệ các cuộc cách mạng tư sản, quyền lực của giữa cơ quan lập pháp và tư pháp nói chung nhà vua suy yếu và nghị viện nắm rất nhiều cũng như hoạt động giám sát của nghị viện quyền10. (2) Bản thân nhánh quyền tư pháp đối với nhánh quyền tư pháp nói riêng ở với đại diện là các vị quan tòa cũng biểu lộ vương quốc Anh chắc chắn sẽ có nhiều giá những bất cập, đặc biệt là trong hệ thống trị tham khảo cho Việt Nam. Thông luật, nơi luật bất thành văn ngự trị. Từ thế kỷ XVIII, Bentham đã đánh giá các 1. Đạo luật Cải cách Hiến pháp8 và sự quan tòa Anh là “thiên vị, đồi bại và có tính thay đổi trong quan niệm về giám sát tư khí thất thường”. Ông đề xướng việc đặt ra pháp của Nghị viện ở vương quốc Anh luật thành văn rõ ràng để các quan tòa ít phải Sự ra đời của Đạo luật Cải cách Hiến giải thích luật11. ...