Giáo án bài 21: Điện từ trường - Vật lý 12 - GV.N.T.Dũng

Kiến thức nêu được định nghĩa về từ trường. Phân tích được một hiện tượng để thấy được mối liên quan giữa sự biến thiên theo thời gian của cảm ứng từ với điện trường xoáy và sự biến thiên của cường độ điện trường với từ trường.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo án bài 21: Điện từ trường - Vật lý 12 - GV.N.T.DũngBÀI 23: ĐIỆN TỪ TRƯỜNGI- MỤC TIÊU 1/ Kiến thức - Nêu được định nghĩa về từ trường. - Phân tích được một hiện tượng để thấy được mối liên quan giữa sự biến thiên theo thời gian của cảm ứng từ với điện trường xoáy và sự biến thiên của cường độ điện trường với từ trường. - Nêu được hai điều khẳng định quan trọng của thuyết điện từ. 2/ Kĩ năng - Rèn cho hs kĩ năng vận dụng kiến thức đã học vào giải các bài tập trắc nghiệm trong sgk, sbt cũng như các bài tương tự khác. 3/ Thái độ - Rèn cho hs phong cách làm việc khoa học độc lập nghiên cứu, tác phong nhanh nhẹn, có tinh thần hợp tác trong học tập.II- CHUẨN BỊ 1/ Giáo viên - Làm lại thí nghiệm cảm ứng điện từ(nếu có) - Giáo án, tài liệu tham khảo và đồ dùng dạy học cần thiết( hình 21.2 và 21.3) 2/ Học sinh: - Ôn lại kiến thức cũ về điện trường lớp 11. - Sách, vở và đồ dùng học tập theo quy định.III- THIẾT KẾ BÀI GIẢNG 1/ Ổn định lớp: “Giáo viên ghi tên học sính vắng vào sổ đầu bài” 2/ Kiểm tra bài cũ: “Lồng ghép vào bài giảng” 3/ Bµi míi:HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINHNỘI DUNGHoạt động 1: “ Kiểm tra bài cũ và đặt vấn đề vào bài mới”GV: Yêu cầu hs lên bảng trả lời câu hỏi sau:Câu 1: Mạch dao động là gì? Nêu định luật biến thiên về điện tích và cường độ dòng điện trong mạch dao động.Câu 2: Viết công thức tính chu kì và tần số dao động của mạch dao động. Dao động điện từ tự do là gì?HS: Lên bảng trả lời câu hỏi.GV: Nhận xét và đánh giá cho điểm.GV: Đặt vấn đề vào bài giảng mới.“Điện từ trường và sóng điện từ là hai khái niệm trung tâm của một thuyết vật lí lớn: Thuyết điện từ. Sự ra đời của thuyết điện từ được đánh dấu bằng hai công trình nổi tiếng của Măc- xoen: “ Về những đường sức từ của Fa- ra- đây” (1856) và lí thuyết động lực về điện từ trường” (1864).HS: Lắng nghe và nhận thức vấn đề cần nghiên cứu.Hoạt động 2: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa điện trường và từ trường”GV: Nhắc lại thí nghiệm cảm ứng điện từ của Fa- ra- đây(Như hình vẽ)GV: Yêu cầu hs xác định chiều dương trên mạch.HS: Thực hiện yêu cầu của gv.GV: Sửa sai nếu cóHS: Lắng nghe và lĩnh hội kiến thức.GV: Khi nam châm chuyển động lại gần vòng dây kín (C), trong (C) xuất hiện dòng điện cảm ứng chạy theo chiều âm trên mạch, dòng điện cảm ứng xuất hiện chứng tỏ tại mỗi điểm trên dây có một điện trường mà véc tơ cường độ điện trường cùng chiều với dòng điện cảm ứng . Đường sức của điện trường này nằm dọc theo dây, nó là một đường cong kín. Gọi là điện trường xoáyHS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Điện trường xoáy có đặc điểm gì?HS: Trả lời.GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs.HS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Tại những điện nằm ngoài vòng dây có điện trường nói trên không?HS: Trả lời.GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs“Có, chỉ cần thay đổi vị trí vòng dây, hoặc làm các vòng dây kín nhỏ hơn hay to hơn… rồi lặp lại thí nghiệm tương tự”GV: Nếu không có vòng dây mà vẫn cho nam châm tiến lại gần O → liệu xung quanh O có xuất hiện từ trường xoáy hay không?HS: Tại chỗ trả lờiGV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs“Có, các kiểm chứng tương tự trên”HS: Lắng nghe và ghi nhận.GV: Vậy, vòng dây kín có vai trò gì hay không trong việc tạo ra điện trường xoáy?HS:Trả lời.GV: Nhận xét và sửa sai nếu có/HS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Đặt vấn đề chuyển tiếp sang tiểu mục 2 phần IHS: Lắng nghe và nhận thức vấn đề.GV: Ta đã biết, xung quanh một từ trường biến thiên có xuất hiện một điện trường xoáy →điều ngược lại có xảy ra không. Xuất phát từ quan điểm “có sự đối xứng giữa điện và từ” Mác-xoen đã khẳng định là có.GV: Xét mạch dao động lí tưởng đang hoạt động. Giả sử tại thời điểm t, q và i như hình vẽ →cường độ dòng điện tức thời trong mạch?HS: Tại chỗ trả lời.GV: Mà điện tích của tụ được xác định bởi công thức nào?HS: Tại chỗ trả lời.GV: \(i = Cd\frac{{dE}}{{dt}}\) → Điều này cho phép ta đi đến nhận xét gì?HS: Trả lời.GV: Nhận xét và chính xác câu trả lời của hs.HS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Giải thích rõ cho hs dòng điện dẫn và dòng điện dịch.HS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Vậy nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín.HS: Lắng nghe và ghi nhớ.Hoạt động 3: “Nghiên cứu điện trường và thuyết điện từ của Mắc- Xoen”GV: Ta đã biết giữa điện trường và từ trường có mối liên hệ với nhau: điện trường biến thiên theo thời gian thì sinh ra từ trường xoáy và ngược lại từ trường biến thiên → điện trường xoáy. → Nó là hai thành phần của một trường thống nhất: điện từ trường.HS: Lắng nghe và lĩnh hội kiến thức.GV: Vậy thế nào là trường điện từ?HS:Tại chỗ trả lời.GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs.HS: Lắng nghe và ghi nhớ.GV: Trình bày thuyết điện từ của Mắc –XoenHS: Lắng nghe và ghi nhớ.I- MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐIỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG1. Từ trường biến thiên và điện trường xoáya. Thí nghiệm:Bố trí như hình vẽ* Tiến hành:Khi nam châm chuyển động lại gần vòng dây, có sự biến thiên của từ thông, trong vòng dây xuất hiện một dòng điện cảm ứng. Sự xuất hiện của dòng điện cảm ứng chứng tỏ tại mỗi điểm trên vòng dây có một điện trường mà véc tơ cường độ điện trường cùng chiều với dòng điện cảm ứng. Đường sức của điện trường này nằm dọc theo dây, nó là một đường cong kín.Ta nói: “Điện trường có đường sức là một đường cong kín gọi là điện trường xoáy”* Đặc điêm của điện trường xoáy: ...