Giao dịch dân sự liên quan đến tài sản ảo

Việc công nhận loại tài sản mới – tài sản ảo trong giao dịch dân sự rất cần thiết trong thời buổi công nghiệp hóa 4.0 hiện nay. Đây là vấn đề có ý nghĩa rát lớn đối với kinh tế và đang được các quốc gia trên thế giới quan tâm. Tuy nhiên, trên thế giới vẫn chưa có sự thống nhất về việc có công nhận hay không công nhận giao dịch dân sự có liên quan đến tài sản ảo. Trong bài viết này tác giả phân tích những vấn đề sau: Các vấn đề trong giao dịch dân sự liên đến tài sản ảo, hành lang pháp lý điều chỉnh vấn đề đó và kiến nghị cá nhân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giao dịch dân sự liên quan đến tài sản ảo GIAO DỊCH DÂN SỰ LIÊN QUAN ĐẾN TÀI SẢN ẢO Phạm Ngọc Quyền Khoa Luật, trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh (HUTECH)TÓM TẮTNhững năm gần đây, trong các quá trình góp ý kiến về Dự thảo Bộ luật Dân sự sửa đổi, vấn đề luật hóatài sản ảo đang được quan tâm và có nhiều ý kiến. Viêc công nhận loại tài sản đặc biệt này có được phápluật dân sự bảo hộ hay không đang gây khá nhiều tranh luận và thu hút sự quan tâm của giới chuyên gia.Trên thực tế, tài sản ảo và các giao dịch liên quan đang tồn tại mà không cần sự công nhận hay khôngcủa pháp luật. Điều này đà gây không ít khó khăn cho Tòa án khi giải quyết các tranh chấp dân sự liênquan đến tài sản ảo. Bởi lẽ, trong Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015 và luật liên quan không có quy định về vấnđề này.Việc công nhận loại tài sản mới – tài sản ảo trong giao dịch dân sự rất cần thiết trong thời buổi côngnghiệp hóa 4.0 hiện nay. Đây là vấn đề có ý nghĩa rát lớn đối với kinh tế và đang được các quốc gia trênthế giới quan tâm. Tuy nhiên, trên thế giới vẫn chưa có sự thống nhất về việc có công nhận hay khôngcông nhận giao dịch dân sự có liên quan đến tài sản ảo. Trong bài viết này tác giả phân tích những vấnđề sau: các vấn đề trong giao dịch dân sự liên đến tài sản ảo, hành lang pháp lý điều chỉnh vấn đề đó vàkiến nghị cá nhân.Từ khóa: Công nhận, giao dịch dân sự, luật hóa,, tài sản ảo, tranh chấp.1. ĐẶT VẤN ĐỀĐiều 105 BLDS 2015 quy định:“1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản; 2. Tài sản bao gồmbất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trongtương lai.”. Như vậy, Điều luật này đưa ra các đối tượng có thể trở thành tài sản nhưng không đưa ra tiêuchí để làm căn cứ xác định đối tượng đó có phải là tài sản hay không. Trên thực tê, pháp luật Việt Namkhông thừa nhận tài sản ảo và các giao dịch liên quan đến nó. Thông qua thực tiễn, tài sản ảo là đốitượng trong khá nhiều giao dịch kinh tế. Ý nghĩa kinh tế của nó được thừa nhận qua các hoạt đông giaodịch dân sự. Việc xem xét tài sản ảo có phải là tài sản hay không phải xét trên nhiều khía cạnh. Khái niệmtài sản được hiều rất rộng và theo nhiều nghĩa. Theo tính chất pháp lý, tài sản ảo được hiểu là tên miềnintenet, địa chỉ hộp thư điện tử, các loại tài khoản game online,… Nhưng phổ biến nhất là tài sản ảo trongtrò chơi trực tuyến, tên miền. Xét theo nghĩa hẹp, tài sản ảo là các đối tượng ảo trong thế giới ảo. Theonghĩa rộng, tài sản ảo được hiểu là những tài nguyên trên mạng máy tính được xác định bằng giá trị tiềnvà có thể chuyển giao trong các giao dịch dân sự. Khái niệm này được hình thành thông qua lý luậnquyền tài sản quy định tại Điều 115 BLDS 2015 “Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồmquyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác.”Về bản chất, tài sản ảo là hình ảnh thể hiện ra bên ngoài của các thông tin tồn tại dưới dạng các đoạn mãmáy tính. Các đoạn mã khác nhau tạo nên những loại tài sản ảo khác nhau. Chính vì vậy, tài sản ảo cũngcó sự thống nhất của tính chất nội tại và hình ảnh bên ngoài như bất kỳ tài sản thông thường nào khác.Tuy nhiên, trong hệ thống mạng ảo, do các đoạn mã máy tính không tồn tại độc lập hoàn toàn nên khôngthể thực hiện quyền chiếm hữu như tài sản thông thường mà chỉ có thể thực hiện được quyền này thôngqua giá trị bằng tiền của tài sản ảo đó.Về mặt giá trị, tài sản ảo có giá trị kinh tế và giá trị sử dụng vì nó đáp ứng những nhu cầu của con người.Trò chơi trực tuyến đáp ứng nhu cầu về giải trí; tên miền cung cấp một hình thức đại diện cho doanhnghiệp, cơ quan, thương hiệu,… Với lẽ đó, việc thừa nhận tài sản ảo là các đoạn mã ghi nhận quyền của 131người sở hữu sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ và khai thác các lợi ích của tài sản ảo, đồngthời giải quyết được nhiều vấn đề về tài nguyên mạng đã gây tranh chấp hiện nay.2. THỰC TRẠNG VỀ GIAO DỊCH DÂN SỰ LIÊN QUAN ĐẾN TÀI SẢN ẢOTồn tại dưới nhiều hình thức, tài sản ảo là hình thức giao dịch dân sư trong hệ thống thế giới ảo. Giaodịch dân sự theo Điều 116 BLDS 2015 “Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phươnglàm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”.Từ khi xuất hiện trên các sàn giao dịch, ngay khi đồng Bitcoin (đơn vị tiền ảo, tài sản ảo) mới xuất hiện ởViệt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra thông báo khẳng định, tiền ảo Bitcoin không phải là tiền tệ vàkhông phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước cũng đã có cảnh báonhiều lần về hình thức huy động vốn đa cấp tiền ảo. Cơ quan quản lý cũng nhấn mạnh việc những đồngtiền ảo như Bitcoin hay iFan không phải là đồng tiền thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Đồng nghĩa vớiviệc phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toánlà hành vi bị cấm. Từ 01/01/2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toánkhông hợp pháp, bao gồm cả Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hìnhsự theo quy định tại điểm h, khoản 1, Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm2017). Đồng thời, cơ quan này cảnh báo, nếu rủi ro xảy ra, người sở hữu, mua bán, sử dụng các loại tiềnảo hoàn toàn không được pháp luật Việt Nam bảo vệ3. Bên cạnh đó, theo Cục Quản lý cạnh tranh (BộCông Thương), do các hoạt động mua bán tiền ảo thường được thực hiện và giao dịch trên trang tin điệntử với máy chủ đặt tại nước ngoài, nên việc tham gia hoạt động kinh doanh này tiểm ẩn nhiều rủi ro. Tuynhiên, trong thời gian qua, đã xuất hiện những hoạt động giao dịch đồng tiền ảo theo mô hình kinh doanhđa cấp. Trong hoạt động này, nhà đầu tư bỏ một k ...