Giáo dục chuyên nghiệp và một số vấn đề lý luận đổi mới phương pháp dạy - học: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, tài liệu Giáo dục chuyên nghiệp và một số vấn đề lý luận đổi mới phương pháp dạy - học: Phần 2 sẽ tiếp tục trình bày chi tiết về đổi mới phương pháp dạy - học. Phần này gồm có 3 chương với những nội dung chính sau: Vé đổi mới phương pháp dạy - học ở đại học và cao đẳng, mô hình dạy - học tích cực lấy người học làm trung tâm, dạy cách học - học cách học. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo dục chuyên nghiệp và một số vấn đề lý luận đổi mới phương pháp dạy - học: Phần 2 PHẨN THỨ HAI Đ ổ i MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY - HỌC 191 Ch ương 4 VỀ Đ Ổ I MỚI PH Ư Ơ N G P H Á P DẠY - HỌC ở ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐANG 1. Đ ổi mới phương pháp dạy - học ờ đại học và cao đảng là loại bỏ những gì lạc hậu, đưa những yếu tố mới vào làm cho phù hợp với người học và thời đại, nhằm đạt mục tiêu của nền giáo dục nước ta. Đ ổi mới gắn liền với hiện đại hoá, trong đó có hiện đại hoá các thiết bị dạy và học. Phương pháp dạy - học có quan hệ mật thiết với chương trình, sách giáo khoa, giáo trình. Chính trong chương trình, giáo trình, sách giáo khoa đã phàn ánh một phương pháp dạy - học nhất định. So sánh phương pháp dạy - học ở phổ thông, phương pháp dạy - học ở đại học có nhiều chỗ khác: phương pháp dạy - học ờ các trường khoa học xã hội và nhân vãn khác với phương pháp dạy - học ở các trường khoa học tự nhiên, rồi khoa học cơ bản, khoa học kỹ thuật; cách học của sinh viên lúc vào trường khác với sinh viên sắp ra trường. 2. M ục tiêu đào tạo của các trường đại học và cao đẳng là chuẩn bị đưa sinh viên vào nghề. Đào tạo nghề là đào tạo nhân lực và có một phần bổi dưỡng nhân tài. Nhân tài ờ dây cũng giỏi nghể, rất lành nghể, làm gương cho tập thể lao động. M ọi phương pháp dạy - học ờ đại học và cao đẳng nhằm mục tiêu giáo dục đạo đức và hình thành tay nghé cho sinh viên. 3. Trong việc xây dựng chương trình các môn học phải chú ý tỷ lệ các tiết học giữa các môn cơ bản, cơ sờ và các môn chuyên ngành; giữa lý thuyết và thực hành, thực nghiệm, thực tập (trong và ngoài trường). Thực hành, thực nghiệm, thực lập không chỉ dạy sinh viên ứng dụng tri 193 thức vào sản xuất, mà bao trùm hơn là giúp họ tự gắn bó với lao động, với quy trình công nghệ, với người lao động, với thực tế xã hội. 4. Phương pháp dạy có ý nghĩa rất quan trọng, người dạy phải dạy các tri thức khoa học hoàn toàn chính xác, sinh động hấp dẫn, truyền được cả nhiệt tình và lòng say mê cho sinh viên. Phươag pháp học có ý nghĩa quyết định, nhất ]à ở đại học, đối với toàn bộ hcạt động dạy - học trong nhà trường. Phương pháp học tập cá nhân phải dựa trên nền tảng của tinh thần học tập, trách nhiệm học tập trước xã .lội, gia đình và bản thân, có lý tường phục vụ xã hội, trong đó có dant dự gia đình, hạnh phúc cá nhân (111). 5. Bước sang thế kỷ X X I, cùng với xu thế hội nhập, toàn tầu hoá, sự phát triển của công nghệ thông tin, sự tăng gấp bội của tri thức là điểu kiện cơ bản để mang lại thành tựu kinh tế hiện đại. N hữig năm 70 của thế kỷ X X ưi thức nhân loại tàng gấp đôi theo chu kỳ 8 nãm, nhưng đến nay chu kỳ đó chỉ còn 4 năm. Như vậy tất yếu sẽ diẻn ra một điều là cái mà thế hệ cha dạy cho con thì con không đủ dể thoả mãn nhu cầu để sống; nghĩa là cái mà thế hệ con tiếp thu được từ thế hệ cha trở nên lạc hậu, con không dùng được, nếu đó là những kiến thức nhận được bằng con đường thông báo. K inh tế tri thức là giai đoạn phát triển mới của lực lượng sàn xuất cùa loài người. Đ ối với kinh tế công nghiệp, dựa vào máy móc và tài nguyên là chính, còn kinh tế tri thức thì dựa vào tri thức và thông tin là chù yếu, trong đó khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp và quan trọng hàng đầu. Đây là xu thế tất yếu của quá trình phái triển sức sản xuất, là thành tựu quan trọng của loài người, chúng ta cấn phải nắm lấy và vận dụng để phát triển kinh tế - xã hội nói chung và để phát triển giáo dục, trong đó có liên quan đến phương pháp dạy - học nói riêng. Đ ổi mới phưcmg pháp dạy - học như thế nào để cho sinh viên được học tập suốt đời. Hệ thống đào tạo và phương pháp dạy - 194 học phải bào đảm cho mọi người hất cứ lúc nào, ờ đâu cũng có thể học tập đ ư ợ c. M an g th ô n g tin c ó ý n g h ĩa rất quan trọng c h o v iệ c h ọ c tập su ố t đời. 6. Phương pháp dạv - học phải luôn được đặi trong mối quan hệ với các thành tô khác của quá trình dạy học, trước hết, đó là quan hệ: mục tiêu - nội dung - phương pháp (tất nhiên còn có các điều kiện k h á c). Dạy - học là quá trình bao gồm hoạt động dạy và hoạt động học. Hai hoạt động này có quan hệ tương hỗ, đểu hướng tới một mục đích là đào tạo con người đạt được những tiêu chí chất lượng vế một giá trị nhất định. H ai hoạt động của chủ thể này, nói chung, có quan hệ nhân - quả, trong dó hoạt động dạv thường quyết định hoạt động học, vì thầy nào trò ấy. Đến lượt mình hai hoạt động đó có sự biến đổi theo lịch sử phát triển của nhân loại nói chung và cùa khoa học, trong đó có cả khoa học sư phạm nói riêng. Sự phát triển tiến bộ cùa hoạt động dạy - học là sự phát triển củ a nội dung và phương pháp dạy - học. Để thấy dược sản phẩm của sự phát triển đó chúng ta cần xác định tiêu ch í bản chất của các hoạt động đó. Hoạt động dạy là hoạt động cung cấp thông tin và d ...