Giáo dục, đào tạo nghệ thuật với mục tiêu nâng cao dân trí

Giáo dục, đào tạo nghệ thuật tham gia thực hiện sứ mệnh giáo dục Việt Nam trong thời kỳ đổi mới là “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Bài viết tập trung làm rõ vai trò cũng như cách thức giáo dục, đào tạo nghệ thuật trong việc nâng cao dân trí ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo dục, đào tạo nghệ thuật với mục tiêu nâng cao dân tríJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0042Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 2, pp. 155-161This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn GIÁO DỤC, ĐÀO TẠO NGHỆ THUẬT VỚI MỤC TIÊU NÂNG CAO DÂN TRÍ Mai Thị Thùy Hương Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam Tóm tắt. Giáo dục, đào tạo nghệ thuật tham gia thực hiện sứ mệnh giáo dục Việt Nam trong thời kỳ đổi mới là “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Lí luận và thực tiễn nghiên cứu cho thấy, giáo dục đào tạo nghệ thuật có những đặc điểm riêng, những thuận lợi, khó khăn riêng so với các ngành khác trong quá trình thực hiện mục tiêu này. Điều này đòi hỏi các nhà quản lí giáo dục, quản lí văn hóa phải xây dựng hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục đào tạo nghệ thuật trong giai đoạn hiện nay. Thông qua việc tham khảo kinh nghiệm của một số học giả có cùng quan điểm và đưa ra những dẫn liệu từ thực tiễn, bài viết tập trung làm rõ vai trò cũng như cách thức giáo dục, đào tạo nghệ thuật trong việc nâng cao dân trí ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: Giáo dục, đào tạo nghệ thuật, sứ mệnh giáo dục Việt Nam, nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực.1. Mở đầu Văn hóa – nghệ thuật có một vị trí đặc biệt trong việc xây dựng nhân cách của con người. Ởphương diện chính trị, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng việc xây dựng văn hóa nhằm mục đíchphát triển con người, hay nói cách khác là gắn việc xây dựng văn hóa với phát triển con người: conngười vừa là sản phẩm của văn hóa, vừa là người sáng tạo ra văn hóa. Ở phương diện văn hóa, giáodục được xem là một kênh truyền tải văn hóa quan trọng nhất. Chính vì lí do đó, giáo dục, đào tạovăn hóa nói chung, nghệ thuật nói riêng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của xã hội. Chính vì tầm quan trọng đó, đã có nhiều học giả quan tâm đặc biệt đến giáo dục và đàotạo nghệ thuật. Kagan [12], Phạm Minh Hạc [7] và [8] nhấn mạnh đến việc giáo dục nghệ thuậtđược xem như nguồn gốc và phương thức phát triển con người, từ đó nuôi dưỡng tiềm năng tinhthần, đạo đức, thẩm mỹ và sáng tạo cho mỗi cá nhân. Còn John Dewey (1859 – 1952) cho rằng:“Các xã hội càng ngày càng biến đổi nhanh lên, do đó mà có nguy cơ ngày càng cao xuất hiện cáikhoảng cách giữa tri thức muốn truyền đạt tới trẻ em và thực tiễn cuộc sống ở chính những xã hộiđang biến đổi nhanh chóng ấy” [3, tr. 18], và để đạt được hiệu quả giáo dục, John Dewey đề xuất“người học sẽ càng học giỏi hơn nếu được tham gia vào sự vận hành của môi trường sống” [3, tr.18]. Một số các công trình nghiên cứu khác xem xét giáo dục nghệ thuật như một cách tăng cường,làm phong phú và đa dạng hơn hình thức đào tạo nhân lực [10], [11]. Quan điểm này của Deweyvà các học giả khác dẫn chúng ta tới một kết luận liên quan là: hoạt động giáo dục nghệ thuật giúptăng cường hiệu quả của hoạt động giáo dục nói chung, giúp ích cho mục tiêu nâng cao dân trí vàđào tạo nhân tài trong bối cảnh xã hội mới.Ngày nhận bài: 15/12/2014. Ngày nhận đăng: 15/4/2015.Liên hệ: Mai Thị Thùy Hương, e-mail: maihuong_vhnt@yahoo.com. 155 Mai Thị Thùy Hương2. Nội dung nghiên cứu Triết lí giáo dục thời kỳ đổi mới chỉ rõ: Sứ mệnh của giáo dục Việt Nam là góp phần đàotạo và phát triển những thế hệ con người Việt Nam phát huy được những giá trị truyền thống tốtđẹp của dân tộc, hiện đại, thông minh, sáng tạo, có trình độ chuyên môn cao, giàu lòng nhân ái,có nhân cách cao đẹp về lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, về trí tuệ, đạo đức, lối sống,lòng tự tôn dân tộc, trách nhiệm xã hội, ý thức công dân, có năng lực hội nhập quốc tế, có thể chấtcao để thực sự là chủ thể vững vàng của quá trình bảo vệ và xây dựng đất nước phát triển nhanh,bền vững, dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh trong điều kiện phát triểnkinh tế thị trường và hội nhập quốc tế sâu rộng. Sứ mệnh đó được thể hiện với nội dung mới trongmục tiêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Hoạt động giáo dục, đào tạonghệ thuật cũng tham gia vào việc thực hiện sứ mệnh giáo dục trên. Tuy nhiên, nó có những điểmkhác biệt so với hoạt động giáo dục các tri thức khác. Chúng ta biết rằng, muốn thưởng thức về nghệ thuật thì trước tiên phải được giáo dục vềnghệ thuật. Con người muốn phát triển toàn diện, muốn có đủ năng lực cảm thụ và sáng tạo nghệthuật thì phải được giáo dục về mặt nghệ thuật. Có đủ năng lực tinh tế trong cảm thụ mới có thểphát hiện và khẳng định cái mới, cái đẹp trong cuộc sống, giúp con người có đủ năng lực tham giavào các hoạt động chí ...