Giáo trình Bệnh nội khoa gia súc: Phần 1 - PGS.TS. Phạm Ngọc Thạch (chủ biên)

Giáo trình Bệnh nội khoa gia súc: Phần 1 có cấu trúc gồm 5 chương trình bày các nội dung kiến thức đại cương về điều trị học, các bệnh nội khoa ở gia súc như bệnh ở hệ tim mạch, bệnh ở hệ hô hấp, bệnh ở hệ tiêu hóa, bệnh ở hệ tiết niệu. Tài liệu phục vụ cho các bạn sinh viên và giảng viên ngành Thú y tham khảo trong quá trình học tập, giảng dạy và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bệnh nội khoa gia súc: Phần 1 - PGS.TS. Phạm Ngọc Thạch (chủ biên) Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O TR¦êNG §¹I HäC N¤NG NGHIÖP I Hµ NéI Ph¹m ngäc th¹ch - Hå v¨n nam - Chu ®øc th¾ng Chñ biªn: Ph¹m Ngäc Th¹chBÖnh néi khoa gia sóc Hµ NéI – 2006 1 Giáo trình Bệnh nội khoa gia súc Lêi nãi ®Çu BÖnh néi khoa gia sóc lµ mét trong nh÷ng m«n chÝnh cña ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o b¸c sü thó y. ë tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I, gi¸o tr×nh “BÖnh néi khoa gia sóc” ®Çu tiªn do b¸c sü - thÇy gi¸o Ph¹m Gia Ninh viÕt n¨m 1995 vµ c¸n bé gi¶ng d¹y bé m«n néi khoa biªn so¹n lÇn thø 2. Sau gÇn 10 n¨m, T.S Ph¹m Ngäc Th¹ch biªn so¹n lÇn thø 3. Gi¸o tr×nh bÖnh “Néi khoa gia sóc” lÇn nµy (2006), ngoµi nh÷ng phÇn c¬ b¶n vÉn gi÷ nguyªn nh− gi¸o tr×nh tr−íc ®©y. TS. Ph¹m Ngäc Th¹ch ®E bæ sung thªm nhiÒu tµi liÖu míi cña thÕ giíi vµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Thó y ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Gi¸o tr×nh “BÖnh néi khoa gia sóc” lµ tµi liÖu cho sinh viªn ®¹i häc ngµnh thó y häc tËp. Ngoµi ra gi¸o tr×nh cßn lµ tµi liÖu tham kh¶o cho sinh viªn ch¨n nu«i thó y ë c¸c tr−êng ®¹i häc, trung cÊp chuyªn nghiÖp vµ c¸n bé thó y c¬ së. Do tµi liÖu tham kh¶o Ýt, thêi gian h¹n chÕ vµ kh¶ n¨ng cña ng−êi biªn so¹n, tµi liÖu kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, mong b¹n ®äc gãp ý ®Ó lÇn xuÊt b¶n sau ®−îc tèt h¬n. GS. TSKH. Hå V¨n Nam2 Ch−¬ng I PhÇn më ®Çu Kh¸i niÖm vÒ bÖnhI. BÖnh lµ g×? KÓ tõ thêi nguyªn thuû tíi nay, qua bao ngµn n¨m, kh¸i niÖm vÒ bÖnh lµ bÊt biÕn®iÒu ®ã kh«ng ®óng mµ nã thay ®æi qua thêi gian. Nãi chung, sù thay ®æi nµy phô thuécchñ yÕu vµo 2 yÕu tè: - Tr×nh ®é v¨n minh cña x; héi ®−¬ng thêi. - ThÕ giíi quan (bao gåm c¶ triÕt häc cña mçi thêi ®¹i). Trong mét x; héi, cã thÓ ®ång xuÊt hiÖn nhiÒu kh¸i niÖm vÒ bÖnh, kÓ c¶ nh÷ng kh¸iniÖm ®èi lËp nhau. §ã lµ ®iÒu b×nh th−êng: nã nãi lªn nh÷ng quan ®iÓm häc thuËt kh¸cnhau cã thÓ cïng tån t¹i trong khi chê ®îi sù ng; ngò. Tuy nhiªn, trong lÞch sö ®; cãnh÷ng tr−êng hîp quan ®iÓm chÝnh thèng t×m c¸ch ®µn ¸p c¸c quan ®iÓm kh¸c. Mét sè quan niÖm vÒ bÖnh bao giê còng chi phèi chÆt chÏ c¸c nguyªn t¾c ch÷abÖnh, phßng bÖnh. Do vËy nã cã vai trß rÊt lín trong thùc hµnh.1. Mét sè kh¸i niÖm vÒ bÖnh trong lÞch sö 1.1. Thêi kú m«ng muéi Ng−êi nguyªn thuû khi biÕt t−duy cho r»ng bÖnh lµ sù trõng ph¹tcña c¸c ®Êng siªu linh ®èi víi conng−êi ë trÇn thÕ. ë ®©y, cã sù lÉn léngi÷a b¶n chÊt cña bÖnh víi nguyªnnh©n g©y bÖnh (tr¶ lêi c©u hái bÖnhlµ g× còng gièng c©u hái bÖnh do®©u). Kh«ng thÓ ®ßi hái mét quan®iÓm tÝch cùc h¬n khi tr×nh ®é conng−êi cßn qu¸ thÊp kÐm, víi thÕ giíiquan coi bÊt cø vËt g× vµ hiÖn t−îngnµo còng cã c¸c lùc l−îng siªu linhcan thiÖp vµo. §¸ng chó ý lµ quan Sù tÝn ng−ìngniÖm nµy b−íc sang thÕ kû 21 vÉncßn tån t¹i ë nh÷ng bé téc l¹c hËu, hoÆc mét bé phËn d©n c− trong c¸c x; héi v¨n minh. Víi quan niÖm nh− vËy th× ng−êi x−a ch÷a bÖnh chñ yÕu b»ng c¸ch dïng lÔ vËt ®ÓcÇu xin: cã thÓ cÇu xin trùc tiÕp hoÆc th«ng qua nh÷ng ng−êi lµm nghÒ mª tÝn dÞ ®oan.Bao giê còng vËy, gi¸ trÞ cña lÔ vËt lu«n lu«n nhá h¬n gi¸ trÞ cña ®iÒu cÇu xin. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ ng−êi nguyªn thuû ®; b¾t ®Çu biÕt dïng thuèc, kh«ng phãmÆc sè phËn cho thÇn linh. 3 Giáo trình Bệnh nội khoa gia súc 1.2. Thêi kú c¸c nÒn v¨n minh cæ ®¹i Tr−íc c«ng nguyªn nhiÒu ngµn n¨m, mét sè vïng trªn thÕ giíi ®; ®¹t tr×nh ®é v¨nminh rÊt cao so víi mÆt b»ng chung. VÝ dô: Trung Quèc, Hy L¹p - La M;, Ai CËp hayÊn §é ,... Trong x; héi håi ®ã ®; xuÊt hiÖn t«n gi¸o, tÝn ng−ìng, v¨n häc nghÖ thuËt,khoa häc (gåm c¶ y häc) vµ triÕt häc. NÒn y häc lóc ®ã ë mét sè n¬i ®; ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu lín vÒ y lý còng nh− vÒph−¬ng ph¸p ch÷a bÖnh vµ ®; ®−a ra nh÷ng quan niÖm vÒ bÖnh cña m×nh. * Thêi kú Trung Quèc cæ ®¹i Kho¶ng 2 hay 3 ngµn n¨m tr−íc c«ng nguyªn, y häc chÝnh thèng Trung Quèc chÞu¶nh h−ëng lín cña triÕt häc ®−¬ng thêi, cho r»ng v¹n vËt ®−îc cÊu t¹o tõ 5 nguyªn tè:Kim, Méc, Thuû, Ho¶, Thæ, tån t¹i d−íi d¹ng 2 mÆt ®èi lËp (©m vµ d−¬ng) trong quanhÖ hç trî hoÆc ¸p chÕ lÉn nhau (t−¬ng sinh hoÆc t−¬ng kh¾c). C¸c nhµ y häc cæ ®¹i Trung Quèc cho r»ng bÖnh lµ sù mÊt c©n b»ng ©m d−¬ng vµ sùrèi lo¹n quan hÖ t−¬ng sinh t−¬ng kh¾c cña Ngò Hµnh trong c¬ thÓ. Tõ ®ã, nguyªn t¾c ch÷a bÖnh lµ ®iÒu chØnh l¹i, kÝch thÝch mÆt yÕu (bæ), ¸p chÕ mÆtm¹nh (t¶). - Tr¶i qua hµng ngµn n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn, nÒn y häc nµy ®; cã nh÷n ...