Giáo trình Chăn nuôi lợn - chương 4

Chăn nuôi lợn nái có ý nghĩa rất quan trọng, bởi vì đàn lợn nái thường chiếm tỷ lệ cao trong tổng đàn (10 - 14% so với tổng đàn). Ở nước ta có khoảng 2,5 triệu lợn nái (2002) năng suất sinh sản vẫn còn thấp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Chăn nuôi lợn - chương 4 1Chương 4 KỸ THUẬT CHĂN NUÔI LỢN NÁI SINH SẢNA. ĐẶC ĐIỂM CHUNG Chăn nuôi lợn nái có ý nghĩa rất quan trọng, bởi vì đàn lợn nái thường chiếm tỷ lệ caotrong tổng đàn (10 - 14% so với tổng đàn). Ở nước ta có khoảng 2,5 triệu lợn nái (2002) năngsuất sinh sản vẫn còn thấp (trung bình một lợn nái chỉ mới sản xuất đ ược khoảng 15- 18 lợn thịtxuất chuồng/năm). Vấn đề thâm canh tốt đàn lợn nái, tăng số lợn con cai sữa/ nái/ năm, giảm bớtsố đầu lợn nái mà vẫn đảm bảo đủ số lợn con nuôi thịt trong năm, nâng cao hiệu quả kinh tế trongchăn nuôi lợn nái đang là vấn đề đặt ra rất bức thiết trong chăn nuôi lợn nái hiện nay. Như ng đểđạt được yêu cầu như tăng số lợn con cai sữa/ nái/ năm và tăng chất l ượng đàn lợn con cai sữa,chăn nuôi lợn nái sinh sản cần có các biện pháp kỹ thuật liên hoàn và được áp dụng từ khâu chọnlọc con giống tốt để nuôi đến khâu nuôi tốt lợn nái trong các giai đoạn hậu bị, có chửa và nuôicon. Phần này sẽ cung cấp những nét chủ yếu về đời sống sinh sản của lợn nái, giải phẫu sinhsản, chu kỳ và các giai đoạn. Phân tích chi tiết về sự sinh sản và công tác quản lý các hoạt độngsinh sản của lợn nái.I. CÁC GIAI ĐOẠN SINH SẢN Đời sống sinh sản của lợn nái có thể bắt đầu sớm nhất khi nó đạt tới sự thành thục về tính(lần rụng trứng đầu tiên thường khoảng 6- 7 tháng tuổi đối với lợn ngoại, 4 tháng đối với lợnnội), mặc dầu việc phối giống lần đầu xảy ra chậm hơn ít nhất một chu kỳ động dục 21 ngày. Mỗikhi được phối giống có kết quả, lợn nái tiếp tục một chu kỳ sinh sản gồm: Có chửa (114 ngày),tiết sữa (thường 3-4 tuần nhưng có thể kéo dài tới 8 tuần ở trong khu vực chăn nuôi nông hộ),giai đoạn từ cai sữa tới phối giống lại có kết quả (giai đoạn chờ phối) khoảng 5 - 7 ngày, có thểdài hơn tùy theo giống, cá thể và kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng. Sơ đồ 4.1. Quá trình thay đổi và chu chuyển của lợn nái 2II. GIẢI PHẪU CƠ QUAN SINH DỤC CỦA LỢN NÁI Bộ máy sinh dục của lợn cái gồm hai buồng trứng nằm trong xoang chậu, đường sinhdục bao gồm ống dẫn trứng và vòi trứng (vòi pha lốp), tử cung, cổ tử cung, âm đạo và âm môn.Trước khi trứng rụng từng cái một, buồng trứng có sự phát triển, bên trong các bọc chứa tế bàotrứng và các chất dịch gọi là bao noãn. Trong khoảng thời gian 16 - 17 ngày đầu của chu kỳ độngdục, những bao noãn này phát triển chậm tới lúc đạt kích thước 4 mm. Tiếp theo trong khoảngngày thứ 4 - 5 trước khi trứng rụng các bao noãn phát triển một cách nhanh chóng để đạt kích th -ước tối đa 8-10mm. Sự rụng trứng xảy ra khoảng 40 h sau giờ xuất hiện động dục và trứng đ ượcphóng vào ống dẫn trứng. Trong ống dẫn trứng chúng sớm đ ược thụ tinh (1/3 phía trên ống dẫntrứng) và phát triển thành hợp tử trước khi vận chuyển đến sừng tử cung làm tổ khoảng 4 ngàysau. Từ đây hợp tử (vẫn là tổ chức sống tự do trong tử cung) phát triển nhanh chóng nhờ ảnh h -ưởng của các tiết dịch tử cung. Sau thụ thai từ 12 - 16 ngày, phôi phát triển và làm tổ ở niêm mạctử cung lợn mẹ đến 22 ngày. Hình 4.1 Bé m¸y sinh dôc của lợn c¸i Khi tế bào trứng được thụ tinh để tạo thành hợp tử, sau 11 đến 14 ngày thì hợp tử có thểổn định vị trí để làm tổ trên niêm mạc tử cung phát triển ở giai đoạn đầu gọi là phôi thai. Từ đâyphôi thai sẽ nhận được nguồn dinh dưỡng trực tiếp do máu lợn mẹ cung cấp qua nhau thai cho tớikhi được đẻ ra ngoài. Cuối cùng phôi được phát triển thành bào thai lợn vào khoảng 39 ngày saukhi phối giống, từ khi xương bắt đầu phát triển bào thai sẽ không được tái hấp thu đến tổ chứccon mẹ, nếu bị chết sẽ trở thành thai gỗ lúc đẻ. Như vậy quá trình phát triển của bào thai lợn đượcchia thành 3 giai đoạn: - Giai đoạn 1 là giai đoạn tiền phôi, từ 1 đến 22 ngày. Đây là giai đoạn ổn định làm tổ trênniêm mạc tử cung và hinh thành một số cơ quan ban đầu như não bộ và tim thai. - Giai đoạn 2 là giai đoạn phôi thai, từ 23 đến 39 ngày. Đây là giai đoạn hình thành các cơquan mần móng của cơ thể lợn. - Giai đoạn 3 là giai đoạn bào thai, từ ngày 40 đến 114 ngày. Đây là giai đoạn phát triểnvề khối lượng và kích thước của bào thai.III. SINH LÝ SINH SẢN Hầu hết các tổ chức chính trong cơ quan sinh dục của lợn cái đã đư ợc mô tả ở phần trên.Tuy nhiên, những tổ chức đó là điểm cuối cùng để thực hiện các lệnh điều khiển của hệ thống nộitiết. Sự sinh sản cuối cùng chịu sự điều khiển của bộ não và đặc biệt là Hyphothalamus. Ở đây 3gia súc kiểm soát tình trạng bên trong của nó vàđiều kiện môi trường bên ngoài (ví dụ của khíhậu, thức ăn) đồng thời làm biến đổi nhữngthông tin này thành dấu hiệu của ho ...