Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 3

Chương 3: Phương thức sinh sản, tính tự bất hợp và bất dục đực ở thực vậtPhương thức sinh sản ở thực vậtThực vật có hai phương thức sinh sản chủ yếu: sinh sản hữu tính (bằng hạt) và sinh sản vô tính (bằng các bộ phân sinh dưỡng)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 3 24 CHƯƠNG III PHƯƠNG TH C SINH S N, TÍNH T B T H P VÀ B T D C ð C TH C V TM c tiêu c a chương1. Hi u và phân bi t ñư c các phương th c sinh s n h u tính, vô tính và nh hư ng c achúng t i ñ c ñi m và di truy n c a cây.2. N m ñư c ñ c ñi m cơ b n c a quá trình ra hoa, th ph n liên quan t i ch n gi ng vàs n xu t h t gi ng.3. Phân bi t tính b t h p và b t d c, b t d c ñ c và ng d ng trong chon gi ng/s n xu tgi ng1. Phương th c sinh s n th c v tTh c v t có hai phương th c sinh s n ch y u: sinh s n h u tính (b ng h t) và sinh s n vôtính (b ng các b ph n sinh dư ng).1.1 Sinh s n h u tínhSinh s n h u tính là sinh s n b ng h t, k t qu dung h p c a giao t ñ c (h t ph n) và giaot cái (t bào tr ng). H t ñư c phân lo i theo ngu n g c h t ph n tham gia vào quá trìnhth ph n, th tinh. H t t th hình thành khi h t ph n k t h p v i giao t cái t o ra trêncùng m t cây . H t giao ph n hình thành khi h t ph n c a cây này th tinh cho giao t cáic a cây kia. Các loài cây tr ng ñư c phân lo i theo t n s t th ph n và giao ph n trong quátrình hình thành h t. Có s bi n ñ ng liên t c gi a các loài t g n như hoàn toàn t thph n ñ n hoàn toàn giao ph n. Tuy nhiên, t quan ñi m ch n t o gi ng, ph n l n các loàicây tr ng sinh s n h u tính ñư c phân thành hai nhóm: t th ph n (khi giao ph n t nhiêndư i 10%) và giao ph n (t i thi u 50% h t giao ph n). S phân nhóm như vây không ph ilà tuy t ñ i vì giao ph n có th x y ra c y t th ph n và t th ph n có th x y ra câygiao ph n. M c ñ t th hay giao ph n t nhiên thay ñ i ph thu c vào i) loài và gi ng, ii)ñi u ki n mùa v , iii) t c ñ và hư ng gió và iv) s có m t và ho t tính c a côn trùng thph n. Cơ ch th ph n là m t y u t quan tr ng trong vi c xác ñ nh lo i gi ng ñư c tr ngtrong s n xu t và phương pháp ch n t o gi ng. nh hư ng c a phương th c th ph n ñ nnh ng ñ c ñi m c a cây ñư c trình bày trong b ng 1.3.T th ph n cây t th ph n h t ph n th ph n cho nh y chính hoa c a mình (ho c hoa trên cùngm t cây). M c ñ t th ph n thay ñ i theo lo i cây tr ng. Cây t th ph n ñi n hình nhưlúa nư c, lúa mì, ñ u tương, cà chua, cà phê chè... ð ñ m b o quá trình t th ph n cây tth có các cơ ch sau:a) Th ph n ng m (Cleistogamy)Quá trình th ph n di n ra trong hoa chưa n , do ñó b o ñ m t th ph n hoàn toàn. M cgiao ph n t nhiên nh ng loài như v y n u có cũng không ñáng k (ví d : l c, ñ i m ch,y n m ch).b) Th ph n m (Chasmogamy)Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………….20 25 nh ng loài cây có phương th c th ph n này hoa ch n sau khi th ph n ñã hoàn thành.Vì hoa m nên kh năng giao ph n có th x y ra, m c dù m c ñ r t th p.c) C u trúc hoa nhi u loài, m c dù th ph n thư ng di n ra sau khi hoa n , t th ph n ñư c b o ñ mnh c u trúc c a hoa. - Nh ñ c bao quanh ñ u nhu ; v trí c a bao ph n so v i ñ u nh y b o ñ m cho quá trình t th ph n (ví d : cà chua, cà) - Nh và vòi nh y ñư c các cơ quan khác c a hoa che khu t, ngăn c n quá trình giao ph n (ví d : cây ñ u ñ ). - ð u nh y có kh năng ti p nh n ph n và vưon dài xuyên qua bó nh , b o ñ m t l th ph n cao.Giao ph n (th ph n chéo) cây giao ph n h t ph n c a cây này th ph n cho nh y hoa trên cây khác. S chuy nph n t cây này sang cây khác ñư c th c hi n nh gió ho c côn trùng. M c ñ giao ph nthay ñ i theo t ng loài cây. Cơ ch ñ m b o s giao ph n g m:a) L ch giao hay bi t giao (dichogamy): hoa ñ c và hoa cái thành th c (chín) các th iñi m khác nhau. - Nh chín trư c: hành, cà r t, kê m n tr u... - Nh y chín trư c: ngô, chè, ca caob) Hoa phân tính: nh ng loài cây này hoa ñ c và hoa cái riêng - ðơn tính cùng g c: hoa ñ c và hoa cái riêng bi t nhưng trên cùng m t cây; ví d : b u bí có hoa ñ c cái riêng bi t, ngô chùm hoa ñ c và cái riêng, th u d u có hoa ñ c và hoa cái trong cùng chùm hoa nhưng hoa ñ c ph n trên hoa cái ph n dư i - ðơn tính khác g c: hoa ñ c và hoa cái sinh ra trên nh ng cây khác nhau; ví d , chà là, ñu ñ , c i bó xôi, măng tây...B ng 1.3: nh hư ng c a t th ph n và giao ph n ñ i v i m t s ñ c ñi m c a cây.Tính tr ng T th ph n Giao ph nQu n th t nhiên ñ ng nh t không ñ ng nh tT ng cá th trong qu n th ñ ng h p t d h ptt nhiênKi n gen 2N ñ ng h p t d h ptKi u gen c a giao t 1N t t c như nhau t t c khác nhauSuy thoái t ph i không cóT b th p không có ...