Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 4

Chương 4: Di truyền số lượng trong chọn giống cây trồngLập kế hoạch và thực hiện một chương trình chọn giống để cải tiến các tính trạng số lượng phụ thuộc rất lớn vào mức độ biến động di truyền của nguồn vật liệu chọn giống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 4 34 CHƯƠNG IV DI TRUY N S LƯ NG TRONG CH N GI NG CÂY TR NGM c tiêu c a chương 1. N m ñư c nh hư ng c a các y u t môi trư ng và di truy n t i s bi u hi n c a tính tr ng s lư ng. 2. Hi u ñư c giá tr ki u hình, ki u gen và các thành ph n phương sai. 3. N m ñư c phương sai di truy n, h s di truy n, tương quan di truy n và ý nghĩa c a chúng ñ i v i ch n l c; cơ s c i ti n ñ ng th i nhi u tính tr ng và ch s ch n l c. 4. Trình bày khái ni m và ý nghĩa c a tương tác ki u gen-môi trư ng. 5. N m ñư c phương pháp ñánh giá kh năng k t h p.L p k ho ch và th c hiên m t chương trình ch n gi ng ñ c i ti n các tính tr ng s lư ngph thu c r t l n vào m c ñ bi n ñ ng di truy n c a ngu n v t li u ch n gi ng. Ph n l ncác tính tr ng kinh t quan tr ng c a cây tr ng là nh ng tính tr ng s lư ng, như năng su t,ph m ch t, th i gian sinh trư ng, v.v. Khác v i tính tr ng ch t lư ng, tính tr ng s lư ngbi u th s bi n thiên liên t c và t giá tr th p ñ n giá tr cao có nhi u d ng trung gian.Nguyên nhân gây ra s bi n thiên liên t c các tính tr ng s lư ng là s ki m soát c anhi u gen có hi u ng nh nhưng mang tính tích lu . S phân ly ñ ng th i nhi u gen t ora m t ph m vi r ng các ki u gen mang tính liên t c không th phân chia thành nh ng l priêng bi t. Bi n ñ ng gi a các cá th trong m t qu n th ñ i v i m t tính tr ng s lư ngngoài ki u gen còn liên quan t i nh hư ng c a môi trư ng. Trong ph n l n các trưòngh p các tính tr ng s lư ng có tương quan v i nhau, do ñó c i ti n tính tr ng này có ththay ñ i tính tr ng khác. ð i v i s n xu t các gi ng có kh năng thích nghi r ng là c nthi t, nên nghiên c u tương tác ki u gen – môi trư ng h t s c c n thi t. Các phương phápch n gi ng thư ng d a vào ho t ñ ng c a gen ki m soát tính tr ng. Phương pháp t h phay phương pháp lai truy n th ng s d ng hi u ng c ng, trong khi ñó gi ng lai l i F1 t nd ng hi u ng gen không c ng (tr i, siêu tr i).1. Giá tr ki u hình, ki u gen và các thành ph n phương saiGiá tr ki u hình (P) c a m t tính tr ng s lư ng là t ng tác ñ ng cu ki u gen (G) và môitrư ng (E). P=G+EKi u hình là s bi u hi n b ngoài c a m t cơ th s ng hay giá tr ño c a m t tính tr ng,như ñ b c b ng h t g o, kh i lư ng 1000 h t thóc là 28 gam, chi u cao cây ngô 185 cm.Ki u gen là k t qu tác ñ ng c a các gen ki m soát toàn b quá trình sinh hóa trong m t cáth và qua ñó ti m năng tính tr ng c a cá th y. Môi trư ng bao g m toàn b các y u tbên ngoài có th nh hư ng ñ n s bi u hi n c a gen ki m soát các quá trình sinh hóa vàs bi u hi n c a gen thành ki u hình. Các y u t bên ngoài g m th i ti t, khí h u, m ñ ,ñ phì ñ t, v.v. Cũng như tính tr ng ch t lư ng, ki u gen c a tính tr ng s lư ng g m tương táctrong n i b lô cut và gi a các lô cut. Do ñó ki u gen c a tính tr ng s lư ng có th bi uth b ng: G= A+D+Itrong ñó A là hi u ng riêng r c a t ng alen hay thành ph n c ng tính c a ki u gen(Fisher, 1918); D là ñ lêch tr i hay thành ph n do tương tác trong n i b lô cut và I làthành ph n do tương tác gi a các lô cut. N u có th ñ nh lư ng ñư c s bi u hi n c aTrư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………….30 35ki u gen , thì giá tr c a th d h p t m t lô cut riêng r b ng giá tr trung bình c a 2th ñ ng h p t n u không có gen nào tr i so v i gen kia. Do ñó, b t kỳ ñ l ch nào sov i giá tr trung bình ñ u là d u hi u c a s có m t c a tr i. Có ba m c tr i là: tr i khônghoàn toàn - giá tr c a th d h p t n m trong kho ng trung bình c a hai th ñ ng h p tvà giá tr c a th ñ ng h p t tr i; tr i hoàn toàn - giá tr c a th d h p t b ng giá tr c ath ñ ng h p t tr i. và siêu tr i - giá tr c a th d h p t vư t ra ngoài ph m vi c a haith ñ ng h p t .N u tính tr ng ñư c ki m soát b i nhi u lô cut, thành ph n c ng c a ki u gen b ng t nghi u ng riêng r c a các alen c a t t c lô cut và thành ph n tr i b ng t ng c a t t ctương tác trong n i b các lô cut. B t kỳ ñ l ch nào còn l i so v i giá tr trung bình c aki u gen sau khi tr ñi hi u ng c ng và tr i là do c ch .M i y u t khác nhau ki m soát ki u hình c a m t cá th v i tính tr ng s lư ng ñ u ñónggóp vào s khác nhau gi a các cá th trong qu n th . T ng bi n ñ ng hay phương sai ki uhình σ2P trong qu n th là : σ2P = σ2G + σ2ET ng phương sai di truy n σ2G bao g m phương sai do hi u ng c ng hay hi u ng trungbình c a gen (σ2A), phương sai do hi u ng tr i (σ2D) và phương sai do c ch hay tươngtác gi a các gen (σ2I) (Kempthorne, 1954; Falconer và MacKay, 1996). Phương sai c chbi u th thành ph n bi n ñ ng tàn dư và có th chia thành các thành ph n hoàn toàn c ng(σ2AA, σ2AAA...), c ng x tr i (σ2AD, σ2A ...