Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 6

Chương 6: Phương pháp chọn lọc giữa cây giao phấnGiống ở cây giao phấn là quần thể bao gồm các cá thể giao phối ngẫu nhiên cùng chia sẻ một vốn gen chung. Khác với cây tự thụ phấn, chọn lọc cá thể không thể tạo ra giống dòng thuần đồng nhất do dị hợp tử và sự phân ly ở thế hệ con.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 6 63 CHƯƠNG VI PHƯƠNG PHÁP CH N L C CÂY GIAO PH NM c tiêu c a chương1. Hi u ñư c ñ c ñi m và c u trúc di truy n c a cây giao ph n.2. Gi i thích và áp d ng ñư c các phương pháp ch n l c ñ i v i cây giao ph n Gi ng cây giao ph n là qu n th g m các cá th giao ph i ng u nhiên cùng chia s m tv n gen chung. Khác v i cây t th ph n, ch n l c cá th không th t o ra gi ng dòng thu nñ ng nh t do d h p t và s phân ly th h con. Hơn n a khi t ph i s c s ng và năng su tb nh hư ng n ng n . Do ñó, thay vào vi c t o gi ng d a vào ch n l c các th , vi c c i ti nt p trung vào c qu n th . Ti n b di truy n thu ñư c thông qua ch n l c nhi u cá th mongmu n r i lai gi a chúng v i nhau. Ch n l c c n ti n hành m t s chu kỳ nh t ñ nh m i ñ tñư c m c tiêu ch n gi ng. Các gi ng t o thành g i là gi ng th ph n t do.1. Ch n l c c i ti n qu n th (intra-population improvement)1.1. Ch n l c h n h p Ch n l c h n h p bao g m vi c ch n l c các cá th mong mu n d a vào ki u hình, thuho ch và h n h p h t c a các cá th ñư c ch n ñ gieo tr ng th h sau. Quá trình ñư c l p l icho ñ n khi ñ t ñư c k t qu ch n gi ng mong mu n.Ch n l c h n h p là phương pháp ñơn gi n, không c n ñánh giá b ng thí nghi m l p l i v i ônhi u hàng, không c n ki m soát th ph n và không ph i mô t gia ph .Các y u t nh hư ng hi u qu ch n l c h n h p bao g m: i) H s di truy n c a tính tr ng: K t qu ch n l c liên quan tr c ti p v i h s di truy n c a tính tr ng c n c i ti n, nh t là h s di truy n nghĩa h p. H s di truy n càng l n m i quan h gi a ki u hình và ki u gen càng ch t ch . ii) M c bi n ñ ng c a qu n th : ð bi n ñ ng ñ i v i tính tr ng trong qu n th càng l n, thì hi u qu ch n l c càng cao. iii) Kh năng ch n l c c a nhà ch n gi ng: K t qu ch n l c ph thu c vào kh năng c a nhà ch n gi ng ñ ñánh giá cây phù h p ñ ch n l c. iv) Qu n lý cây tr ng: Qu n lý cây tr ng nh m làm cho cây bi u hi n ñày ñ . Bi n pháp canh tác t t và ñ ng nh t trên vư n ch n l c r t c n thi t ñ các ki u gen khác nhau bi u hi n ñ y ñ . v) ð l n qu n th : Qu n th ph i ñ l n ñ ch n l c ñ s cá th mong mu n, tuỳ theo lo i cây tr ng, h s di truy n c a tính tr ng c n ch n, c u trúc di truy n c a qu n th và kh năng nh n bi t ñư c tính tr ng mong mu n.Quy trình ch n l c 1. Gieo tr ng qu n th n n (ðánh giá các cá th trong qu n th ñ i v i tính tr ng c n c i ti n (qu n th ñ l n ñ tránh chuy n d ch di truy n); 2000 cây trong qu n th n n, ch n 10% 2. Thu ho ch m t lư ng h t b ng nhau t cây ñư c ch n, tr ng trong ñi u ki n cách ly và cho giao ph i v i nhau. 3. L p l i bư c 1 & 2 nhi u chu kỳ n a.Ch n l c sau khi th ph n - d a vào ki u hình cây m : R= k1/2 σ2Ah2Ch n l c trư c khi th ph n - ch n c b l n m : R= kσ2Ah2Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………59 64Ch n l c h n h p c i ti n ( Stratified selection) Phương pháp ch n l c h n h p c i ti n do Gadner (1961) ñ xu t. ð gi m bi n ñ ngdo s không ñ ng nh t v ñ t ñai, ru ng ch n l c ñư c chia thành nhi u ô và ch n l c cây t tñư c ti n hành trong t ng ô. N i dung c a phương pháp ñư c mô t Hình 1.6. V th nh t: Gieo qu n th kh i ñ u t 7.500 ñ n 10.000 cây, gieo tr ng m t ñ thưañ d dàng phân bi t và theo dõi các cá th khác nhau v ki u hình. Qu n th ch n l c ñư ctr ng cách ly ñ tránh l n t p sinh h c. Chia ru ng ch n l c thành nh ng ô nh có di n tíchtương ñương nhau ( kho ng 60 -100 ô) ñ ti n cho vi c ch n l c. m i v ch n ra nh ng cây t t nh t, chi m kho ng 15 - 20% s cây trong qu n th ,tuy nhiên cư ng ñ ch n l c ph thu c vào loài cây tr ng. Ví d ngô n u m i ô là 100 cây,cư ng ñ ch n l c là 5% như v y s b p ch n m i ô là 5 b p. H t c a chúng ñư c h n h pl i ñem gieo chung và ñ u các ô ñ ch n l c cho chu kỳ sau ( m i v là m t chu kỳ ). M t ph n h t c a m i chu kỳ ñư c tr ng so sánh v i các chu kỳ trư c ñ th y ñư chi u qu ch n l c. Phương pháp này có ưu, khuy t ñi m sau:Ưu ñi m: - ðơn gi n d ti n hành - H n ch ph n nào tác ñ ng c a môi trư ng, nâng cao ñ chính xác và hi u qu ch n l c.Như c ñi m: - Không ki m tra ñư c ñ c ñi m di truy n c a t ng cá th . - Không ki m soát ñư c nh hư ng c a cây b ( cây cho ph n ). - Hình 1.6 : Sơ ñ ch n l c h n h p c i ti n ngôTrư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………………60 651.2. Phương pháp ch n l c chu kỳKhái ni m: Ch n l c chu kỳ ...