Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 7&8

Chương 7: Chọn giống ở cây sinh sản vô tínhNhiều loài cây trồng quan trọng sinh sản bằng con đường vô tính. Có thể phân chia các loài cây sinh sản vô tính thành các nhóm sau:Kết hạt bình thường nhưng nhân giống vô tính: các loài cây trồng trong nhóm này ra hoa, kết quả và hình thành hạt bình thường
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Chọn giống cây trồng - chương 7&8 76 CHƯƠNG VII CH N GI NG CÂY SINH S N VÔ TÍNHM c tiêu h c t p c a chương: 1. Hi u ñư c các d ng sinh s n vô tính, ñ c ñi m di truy n c a cây sinh s n vô tính. 2. Hi u dòng vô tính và phương pháp ch n l c dòng vô tính 3. Thi t k các phương pháp ch n gi ng thích h p ñ i v i cây sinh s n vô tính.1. M ñ uNhi u loài cây tr ng quan tr ng sinh s n b ng con dư ng vô tính. Có th phân chia các loàicây sinh s n vô tính thành các nhóm sau:1) K t h t bình thư ng nhưng nhân gi ng vô tính: các loài cây tr ng trong nhóm này rahoa, k t qu và hình thành h t bình thư ng như nh ng cây sinh s n h u tính khác, nhưngchúng ñư c nhân gi ng b ng phương pháp vô tính. Ví d : m t s cây ăn qu .2) K t h t kém và nhân vô tính: các loài cây tr ng trong nhóm này ra hoa và k t h t trongnh ng ñi u ki n nh t ñ nh (khoai lang)3) Không ra hoa ho c b t d c: các loài cây tr ng trong nhóm này không ra hoa ho c vàkhông k t h t, ch sinh s n vô tính thông qua các b phân c a cây (cây t i).Xét v ngu n g c sinh s n vô tính có th x y ra m t các t phát (t nhiên) hay nhân t o.i) Các d ng sinh s n vô tính t nhiên g m:- Vô ph i: sinh s n vô tính b ng cơ quan gi ng h t (h t hình thành không qua th tinh).M t d ng ñ c bi t c a vô ph i là ña phôi cây có múi (Citrus spp.).- Ch i, thân ng m: chu i, g ng, khoai s- Thân bò: Cây dâu tây, cây b c hà- C : Khoai tây, thư c dư cii) Các d ng sinh s n vô tính nhân t o- Gié hành: t i tây- Cành giâm, hom: S n, hoa c m chư ng, d a, khoai lang, chè, h tiêu- Ghép m t: cây có múi, xoài, nhãn, táo tây, cao su- Tách cây: c hoà th o, cây th c ăn gia súc- Nuôi c y in vitro (nuôi c y mô): nhi u cây c nh khác nhau.K thu t nuôi c y mô cho phép nhân vô tính c nh ng cây tr ng mà bình thư ng ch sinhs n h u tính. Tuy chi phí cho nhân gi ng in vitro cao hơn, phương pháp in vitro nhângi ng nhanh hơn phương pháp nhân gi ng vô tính truy n th ng (b ng phương pháp ghép)ñ ng th i có th ki m soát th gây b nh t t hơn. Quy trình nhân in vitro không nh ng t oñi u ki n th nghi m giai ño n ñ u c a chương trình ch n gi ng mà còn nhân nhanhdòng vô tính (ñ ng nh t v di truy n). Hơn n a, v t li u t o ra hoàn toàn s ch b nh.Ngu n bi n d di truy n cây sinh s n vô tính g m:- ð t bi n t phát (ñ t bi n m m)- ð t bi n nhân t o (c m ng) m c cây hoàn ch nh và m c t bào- Tái t h p: lai gi a các dòng, gi ng ưu tú; lai xaQuy trình ch n gi ng cây sinh s n vô tính g m nh ng bư c sau: 1. T o ngu n bi n d di truy n (ð t bi n nhân t o, lai) 2. Ch n dòng vô tính t th h con cái; ñánh giá sơ b , ñánh giá năng su t 3. Kh o nghi m qu c gia 4. Công nh n và ph bi n gi ng m iTrư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Ch n gi ng cây tr ng………….…..……………….72 772. Phương pháp ch n gi ngNhi u cây sinh s n vô tính có ñ d h p t cao và ña b i th , ví d , khoai tây, khoai lang,chu i, mía. Gi a năng su t c a m t cá th và m c d h p t có m i tương quân thu n. Vìth , m c tiêu t o ngu n biên d cũng như chon t o gi ng là tăng ñ i ña tính d h p t c acác cá th trong qu n th . Phương pháp và quy trình ch n t o gi ng nhi u cây tr ng sinh s n vô tính v cơb n tương ñ i gi ng nhau. Trư c tiên, nhà ch n gi ng t o ra Nh ng nguyên lý áp d ng chocây sinh s n h u tính cũng có th áp d ng cho cây sinh s n vô tính, n u cây có kh năngsinh s n h u tính. Nhà ch n gi ng có tìm ki m ki u gen m i t ngu n bi n d t nhiênho c t o ra qu n th phân ly trong th h con sinh s n t h t và con cái vô tính c a chúngr i ti n hành ch n l c dòng vô tính. Nhân gi ng vô tính b o ñ m tính di truy n c a m t giañình (dòng vô tính) ñư c c ñ nh và th hi n ngay t ñ u, khác xa v i cây sinh s n b ngcon ñư ng h u tính.T t c cây sinh s n vô tính ñ u là cây giao ph n và r t m n c m v i giao ph i c n huy t.Các cá th d h p t cao và nh ng ki u gen ưu tú có th coi là t h p ưu th lai. Do ñóch n dòng vô tính có th nhanh và hi u qu vì bi n ñ ng di truy n có th c ñ nh ñư cngay; c kh năng t h p chung l n kh năng t h p riêng có th s d ng hoàn toàn n uch n l c có hi u l c. Hơn n a, m t khi ki u gen ưu tú ñư c xác ñ nh, nó có th duy trì ddàng, c u trúc di truy n không b phá v do không có quá trình phân chia gi m nhi m vàdung h p giao t .2.1. Ch n dòng vô tínhPhương pháp ñơn gi n nh t là phân l p nh ng bi n d s n có trong các qu n th gi ng câysinh s n vô tính. Bi n d bao g m qu n th h n h p v di truy n hay ñ t bi n t nhiên.Dòng hoá v t li u ban ñ u t nhi u ngu n khác nhau và ñánh giá các dòng r i ch n dòngt t nh t. Th i gian ch n và cách th c c th ph thu c vào lo i cây tr ng: cây hàng nămhay cây lâu năm.Năm th nh t (Giai ño n 1): Gieo tr ng các qu n th dòng vô tính. Ki m tra, ñánh giánh ng ñ c ñi m c n c i ti n ...