GIÁO TRÌNH CƠ SỞ CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY - CHƯƠNG 6 CHUẨN VÀ CHUỖI KÍCH THƯỚC CÔNG NGHỆ

Để máy móc có thể làm việc được ổn định và chính xác cần phải đảm bảo vị trí tương quan giữa các chi tiết, các cụm của nó. Khi gia công trên máy, phôi cũng cần phải có vị trí chính xác tương đối so với các cơ cấu của máy mà xác định quỹ đạo dịch chuyển của dụng cụ cắt (sống trượt, bàn xe dao, đầu dao phay, cữ tỳ, cơ cấu chép hình v.v...). Sai lệch về hình dáng hình học, kích thước của chi tiết gia công một phần cũng là do sai lệch...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIÁO TRÌNH CƠ SỞ CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY - CHƯƠNG 6 CHUẨN VÀ CHUỖI KÍCH THƯỚC CÔNG NGHỆ CHÖÔNG 6 CHUAÅN VAØ CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC COÂNG NGHEÄ6.1 Ñònh nghóa vaø phaân loaïi chuaån Ñeå maùy moùc coù theå laøm vieäc ñöôïc oån ñònh vaø chính xaùc caàn phaûi ñaûm baûo vò trítöông quan giöõa caùc chi tieát, caùc cuïm cuûa noù. Khi gia coâng treân maùy, phoâi cuõng caàn phaûi coù vò trí chính xaùc töông ñoái so vôùi caùccô caáu cuûa maùy maø xaùc ñònh quyõ ñaïo dòch chuyeån cuûa duïng cuï caét (soáng tröôït, baøn xe dao,ñaàu dao phay, cöõ tyø, cô caáu cheùp hình v.v...). Sai leäch veà hình daùng hình hoïc, kích thöôùccuûa chi tieát gia coâng moät phaàn cuõng laø do sai leäch veà vò trí cuûa löôõi caét vaø cuûa phoâi so vôùiquyõ ñaïo chuyeån ñoäng taïo hình ñaõ cho. Maët khaùc ñoái vôùi baûn thaân töøng chi tieát, caùc ñieåm, ñöôøng, beà maët treân chuùng cuõngphaûi ñaûm baûo nhöõng ñieàu kieän raøng buoäc xaùc ñònh. Ñieàu kieän raøng buoäc naøy coù theå ñöôïcbieåu thò baèng quan heä kích thöôùc , veà vò trí töông quan v.v... Vaán ñeà xaùc ñònh vò trí töông quan giöõa caùc chi tieát trong maùy khi laép raùp hoaëc vò tríphoâi treân maùy khi gia coâng ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch choïn chuaån. 6.1.1 Ñònh nghóa Chuaån laø taäp hôïp nhöõng ñöôøng beà maët, ñöôøng hoaëc ñieåm cuûa moät chi tieát maø ngöôøi tacaên cöù vaøo ñoù ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa caùc beà maët, ñöôøng hoaëc ñieåm khaùc cuûa baûn thaân chi tieátñoù hoaëc cuûa chi tieát khaùc. Chuù yù : Taäp hôïp cuûa nhöõng beà maët, ñöôøng hoaëc ñieåm coù nghóa laø chuaån ñoù coù theå laømoät hay nhieàu beà maët, ñöôøng hoaëc ñieåm. 6.1.2 Phaân loaïi chuaån Tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu söû duïng cuûa chuaån maø ngöôøi ta chia chuaån ra laøm caùc loaïi sauñaây: a) Chuaån thieát keá Chuaån thieát keá laøchuaån duøng ñeå xaùc ñònh Avò trí cuûa nhöõng beà maët, αñöôøng hoaëc ñieåm cuûa baûn A1 Othaân chi tieát hay cuûa A2nhöõng chi tieát khaùc cuûa A3saûn phaåm trong quaù trình a) b)thieát keá. Chuaån naøy ñöôïchình thaønh khi laäp chuoãi Hình 6.1kích thöôùc trong quaù trình Chuaån thieát keáthieát keá. -149- Chuaån thieát keá coù theå laø chuaån thöïc hay chuaån aûo. Ví duï: hình 6.1 a cho thaáy maët A laø chuaån thöïc ñeå xaùc ñònh caùc baäc cuûa chi tieát; coønhình 6.1b, taâm O cuûa loã laø chuaån aûo. b) Chuaån coâng ngheä Laø chuaån ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa phoâi hoaëc cuûa chi tieát trong quaù trình cheátaïo vaø söõa chöõa. Chuaån coâng ngheä chia ra: - Chuaån gia coâng (chuaån ñònh vò gia coâng) duøng ñeå xaùc ñònh vò trí töông quan giöõa caùcbeà maët, ñöôøng hoaëc ñieåm cuûa chi tieát trong quaù trình gia coâng cô. Chuaån naøy luoân laø chuaånthöïc. Chuaån gia coâng (chuaån ñònh vò gia coâng) coù theå truøng hoaëc khoâng truøng vôùi maët tyøcuûa chi tieát leân ñoà gaù hoaëc leân baøn maùy. Chuaån gia coâng ñöôïc chia laøm chuaån thoâ vaø chuaån tinh: Chuaån thoâ laø chuaån xaùc ñònh treân nhöõng beà maët chöa ñöôïc gia coâng, mang caùc yeáu toáhình hoïc thöïc cuûa phoâi chöa gia coâng. Coù khi trong saûn xuaát haïng naëng, phoâi reøn, ñuùc raátto, ñeå giaûm khoái löôïng gia coâng cô vaø vaän chuyeån, ngöôøi ta ñaõ gia coâng cô sô boä thì chuaånthoâ baáy giôø môùi laø caùc beà maët ñaõ gia coâng. Chuaån tinh laø chuaån xaùc ñònh treân nhöõng beà maët ñaõ ñöôïc gia coâng. Neáu chuaån naøy(beà maët naøy) ñöôïc duøng trong laép raùp sau ñoù thì goïi laø chuaån tinh chính. Ngöôïc laïi, nhöõngbeà maët chuaån tinh naøy goïi laø chuaån tinh phuï. Ví duï: Maët loã A cuûa baùnh raêng ñöôïc duøng laøm chuaån tinh chính khi gaù ñaët ñeå giacoâng raêng vì loã Acuõng ñöôïc duøng laømchuaån khi laép raùp vôùitruïc (hình 6.2a). Coønôû maët b vaø gôø trongc cuûa piston chæ ñöôïcduøng laøm chuaån tinhñeå gia coâng caùc kích b b) a) Loã A cthöôùc khaùc, khi laépraùp khoâng duøng nöõa Hình 6.2 – Chuaån tinh- ñoù laø chuaån tinhphuï (hình 6.2b). - Chuaån ñieàu chænh: laø beà maët coù thöïc treân ñoà gaù ha ...