GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG - CHƯƠNG 13

CHẾ BIẾN CHẤT THẢI RẮN VÀ BÃI THẢI13.1. CÁC MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG CHẤT THẢI RẮN Sử dụng lại, làm nguyên liệu cho một số ngành công nghiệp, thủ công nghiệp, làm nhiên liệu, chất đốt, vật liệu xây dựng, làm phân bón, làm thức ăn cho gia súc... là những hoạt động nhằm tận dụng và giảm thiểu khối lượng chất thải rắn. a. Sử dụng lại: Nhiều loại chất thải rắn được sử dụng lại mà không cần thêm kỹ thuật nâng cấp, tái chế. Loại chất thải rắn này sau khi sử dụng đang còn nguyên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG - CHƯƠNG 13 Chương 13 CHẾ BIẾN CHẤT THẢI RẮN VÀ BÃI THẢI13.1. CÁC MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG CHẤT THẢI RẮN Sử dụng lại, làm nguyên liệu cho một số ngành công nghiệp, thủ công nghiệp,làm nhiên liệu, chất đốt, vật liệu xây dựng, làm phân bón, làm thức ăn cho gia súc... lànhững hoạt động nhằm tận dụng và giảm thiểu khối lượng chất thải rắn. a. Sử dụng lại: Nhiều loại chất thải rắn được sử dụng lại mà không cần thêm kỹthuật nâng cấp, tái chế. Loại chất thải rắn này sau khi sử dụng đang còn nguyên vẹn, chất lượng tốt, baogồm: chai thuỷ tinh, chai, hộp, túi plastic, đồ dùng không thích hợp, cũ của chủ nhânnày được chuyển sang cho chủ nhân khác v.v... b. Tái chế. Một số loại chất thải rắn được sử dụng như là một phần nguyên liệu,phụ gia cho nhiều ngành sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp như: thuỷ tinh vỡ, lốpxe hỏng, nhựa hỏng, sắt, xỉ than (làm phụ gia cho sản xuất xi măng) v.v... c. Làm chất đốt: Rơm, rạ, lá cây, cành cây, que tre, nứa, gỗ, mạt cưa, vỏ bào... lànguồn chất đốt rất tốt. Từ trước đến nay ở nông thôn nước ta, đặc biệt ở các tỉnh đồngbằng sông Hồng các chất thải nói trên đóng vai trò rất quan trọng trong cán cân sửdụng chất đốt. d. Vật liệu xây dựng. Gạch, ngói vỡ, xỉ than,... được sử dụng để rải đường nôngthôn, ngõ phố hẹp, gạch ba banh được làm từ xỉ than trộn với xi măng, vôi. f. Làm thức ăn cho gia súc: Rơm, rạ, dây khoai lang, cây lạc, rác thực phẩm nhưcơm, rau thừa, bã mía, bã rượu, phân gia súc... đều được các gia đình ở nông thôn sửdụng làm thức ăn cho gia súc và cá.13.2. CHẾ BIẾN PHÂN VI SINH (COMPOST) a. Quá trình phân huỷ sinh học chất thải rắn Quá trình phân huỷ sinh học chất thải rắn tạo ra sản phẩm mới bao gồm phâncompost, khí mê tan, các protein, alcohol và các thành phản hữu cơ trung gian khác.Tóm tắt các quá trình trên được trình bày ở bảng 13.1. b. Các vi sinh vật tham gia vào quá trình phân huỷ sinh học chất thải rắn Các vi sinh vật tham gia quá trình phân huỷ chất thải rắn tạo ra những sản phẩmhoặc bán thành phẩm mới là PKOTIST (nguyên sinh), các vi sinh vật trong nhóm nàycó thể là đơn bào hoặc đa bào nhưng không có sự khác biệt về cấu tạo tế bào. Đại diệncho nhóm PROTIST là các vi khuẩn, nấm, nấm men (Yeast), actinomycites, động vậtnguyên sinh (Protozoa) và tảo…132 Bảng 13. 1. Quá trình phân huy sinh học chất thải rắn Sản phẩm Quá trình Yêu cầu chế biến Ghi chú phân huỷ Compost Humus Nghiền, chặt, phân loại Làm phân hữu cơ vi sinh đòi hỏi chất thải rắn bằng thổi có thị trường tiêu thụ, áp đụng khí. đồng bộ công nghệ tiên tiến Tiêu huỷ yếm Khí mêtan Nghiền, chặt, phân loại Thực hiện trong phòng thí chất thải rắn bằng thổi nghiệm, trường hợp sử dụng khí khí (Bể phốt) khí. sinh học. Quá trình sinh Protein, Nghiền, chặt, phân loại Thực hiện trong 1 phòng thí học tạo ra chất thải rắn bằng thổi alcohol nghiệm. protein. khí. Quá trình lên Đường Nghiền, chặt, phân loại Kết hợp với phương pháp thuỷ chất thải rắn bằng thổi men glucose phân. khí Các vi khuẩn đơn bào là khuẩn cầu (Cocci), khuẩn que (Rod) hoặc khuẩn xoắn(Spiral). Khuẩn cầu có đường kính khoảng 0,5 - 4 µm, khuẩn que có chiều dài từ 0,5 -20 µm và chiều rộng 0,5 – 4 µm, khuẩn xoắn có chiều dài trên 10 µm, rộng khoảng0,5µm. Nấm được coi là đa bào, không quang hợp, là các PROTIST dị dưỡng. Hầu hếtcác loại nấm có khả năng phát triển trong điều kiện độ ẩm thấp mà với độ ẩm nàykhông thích hợp cho các vi khuẩn hoạt động. Thêm vào đó, các nấm có thể chịu đượcở độ pH thấp và dải rộng từ 2 – 9 pH lý tưởng cho các loại nấm là 5 - 6. - Nấm men là vi sinh vật đơn bào, có hình cầu với đường kính từ 8-12µm hoặccó hình elip (chiều dài không quá 15µm). Hoạt động mạnh nhất của loại nấm này làlên men đường thành rượu và CO2 - Khuẩn tia (Actinomycete) là một nhóm với đặc điểm trung gian giữa vi khuẩnvà nấm. Khuẩn tia có tế bào với kích thước từ 0,5 - l,4µm. c. Compost Các chất thải rắn hữu cơ có thể được phân loại như sau: Các thành phần hoà tantrong nước như đường, bột, axit amin và các axit hữu cơ khác. • Các sản phẩm Hemice11ulose có 5 đến 6 đường cacbon • Ce11ulose - sản phẩm của 6 đường cacbon, glucose. • Dầu, mỡ là các este của rượu và các axit béo bậc cao • Lignin • Các lignin - ce11ulose • Các protein là sự kết hợp của chuỗi amino axit Nếu các thành phần hữu cơ nêu trên được phân loại từ chất thải rắn đô thị và đểcho các vi khuẩn phân huỷ thì sản phẩm còn lại sau hoạt động đồng hoá, dị hoá của vi 133khuẩn là mùn (humus). Quá trình này còn được gọi là quá trình compost (tạo phân visinh). Sự phân huỷ chất hữu cơ có thể được thực hiện bởi các sinh vật kị khí hoặc yếmkhí phụ thuộc vào điều kiện oxy. Quá trình phân hủy kị khí thường xảy ra khá chậm vàgây mùi do đó hầu hết các quá trình compost thường ở dạng háo khí. Đặc tính lý hoá của mùn biến động theo loại chất thải rắn, điều kiện hoạt độngcủa quá trình compost. Những đặc điểm chính sau đây mà ta có thể phân biệt mùn vớicác vật chất tự nhiên khác là: • Có màu nâu đen đến đen • Tỷ lệ nitơ-cacbon thấp • Có sự thay đổi tiếp tục do sự hoạt động của vi sinh vật. • Có khả năng trao đổi bazơ d. Quy trình làm phân vi sinh (compost) Làm phân vi sinh theo ba bước: Chuẩn bị rác để làm phâ ...