Giáo trình công nghệ môi trường part 10

Quá trình này còn được gọi là quá trình compost (tạo phân vi sinh). Sự phân huỷ chất hữu cơ có thể được thực hiện bởi các sinh vật kị khí hoặc yếm khí phụ thuộc vào điều kiện oxy. Quá trình phân hủy kị khí thường xảy ra khá chậm và gây mùi do đó hầu hết các quá trình compost thường ở dạng háo khí. Đặc tính lý hoá của mùn biến động theo loại chất thải rắn, điều kiện hoạt động của quá trình compost. Những đặc điểm chính sau đây mà ta có thể phân biệt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình công nghệ môi trường part 10 khuẩn là mùn (humus). Quá trình này còn được gọi là quá trình compost (tạo phân vi sinh). Sự phân huỷ chất hữu cơ có thể được thực hiện bởi các sinh vật kị khí hoặc yếm khí phụ thuộc vào điều kiện oxy. Quá trình phân hủy kị khí thường xảy ra khá chậm và gây mùi do đó hầu hết các quá trình compost thường ở dạng háo khí. Đặc tính lý hoá của mùn biến động theo loại chất thải rắn, điều kiện hoạt động của quá trình compost. Những đặc điểm chính sau đây mà ta có thể phân biệt mùn với các vật chất tự nhiên khác là: • Có màu nâu đen đến đen • Tỷ lệ nitơ-cacbon thấp • Có sự thay đổi tiếp tục do sự hoạt động của vi sinh vật. • Có khả năng trao đổi bazơ d. Quy trình làm phân vi sinh (compost) Làm phân vi sinh theo ba bước: Chuẩn bị rác để làm phân; Phân huỷ (ủ) rác; Thành phẩm, tiêu thụ. - Trong khâu chuẩn bị rác để làm phân, bao gồm: phân loại, giảm kích thước rác, điều chỉnh độ ẩm rác và các thành phần dinh dưỡng trong rác. - Phân huỷ rác háo khí: Rác được rải ra và đảo 1 - 2 lần/tuần và liên tục trong 5 tuần. Để thực hiện qui trình phân huỷ rác người ta áp dụng một số hệ thống thiết bị cơ học. Nếu kiểm soát tốt quá trình hoạt động trên hệ thống cơ học thì mùn có thể được hình thành trong thời gian từ 5 - 7 ngày. Nghiền nhỏ phân rác, có thể thêm một số phụ gia, đóng gói và đưa vào kho chứa. Quy trình chế biến phân ủ compost tại một xí nghiệp chế biến rác ở Hà Nội như hình sau: 134 Hình 13. 1. Sơ đồ công nghệ chế biến phân rác vi sinh (compost) Hoạt động của vi sinh vật trong quá trình ủ rác compost Các vi sinh vật có mặt trong quá trình ủ phân rác compost bao gồm vi khuẩn, nấm, men, khuẩn tia v.v... Người ta xác định rằng hầu hết các loài trong nhóm vi sinh vật nêu trên đều có khả năng phân giải gần hết các chất hữu cơ thô trong rác thải. Tất nhiên mỗi một loài vi sinh vật có khả năng tốt nhất để phân huỷ một dạng chất hữu cơ nào đó. Thí dụ đường hoà tan trong nước là tốt nhất đối với vi khuẩn trong khi đó nấm, men, khuẩn tia lại hoạt động rất mạnh đối với chất ce11ulose và hemice11ulose. Quá trình trao đổi chất là hiện tượng phổ biến trong ủ phân rác và một yếu tố quan trọng khác là sự phân giải nhiệt do hoạt động đồng hoá và dị hoá của vi sinh vật để tạo ra mùn. Ở nhiệt độ 45 – 50oc các vi sinh vật ưa nhiệt (mesophilic) bắt đầu hoạt động là chủ yếu. Đối với các vi sinh vật mesophilic này nhiệt độ 55oc là tối ưu và do đó nó có số lượng chiếm đại đa số. Ở nhiệt độ 45 - 50oc còn có các vi khuẩn và khuẩn tia hoạt động. Trong điều kiện bình thường ở nhiệt độ cao các vi sinh vật hoạt động mạnh và ổn định hơn ở nhiệt độ trung bình. Khối lượng oxy cần thiết cho quá trình phân giải háo khí của vi sinh vật được xác định bằng phương trình sau đây: Ở đây: Trong công thức (l): CaHbOcNd Và CwHxOyNz rút ra từ thực nghiệm về phân tử gam thành phần vật chất hữu cơ tham gia ban đầu và cuối của quá trình phân huỷ. Nếu quá trình biến đổi vật chất hữu cơ của rác thành mùn hoàn toàn tốt thì yêu cầu về oxy được xác định bằng phương trình sau: Nếu amonia (NH3) bị oxy hoá thành nitrat NO3- thì lượng oxy cần thiết để quá trình phân huỷ hoàn toàn được xác định bằng 2 phương trình sau: NH3 + 3/2 O2 → HNO2 + H2O (3) HNO2 + 1/2 O2 → HNO3 (4) NH3 + 2O2 → H2O + HNO3 (5) Những thông số quan trọng trong qui trình ủ phân vi sinh compost 135 Thông số Giải thích Cấp hạt Cấp hạt tối ưu khoảng 2,54 - 8 cm. Mồi và trộn đảo Thời gian phân hủy có thể giảm xuống nhờ thêm 1 mồi vào rác thải (khoảng 1-50/0 trọng lượng). Bùn 1 cống rãnh làm mồi rất tốt ngay từ khâu chuẩn bị 1 rác đưa vào ủ 1 Trộn/ đảo Để chống khô đóng bánh cần phải trộn, đảo thường xuyên rác thải trong quá trình ủ. Yêu cầu về không Trong quá trình ủ phân vi sinh compost thì không khí với lượng oxy giữ ở khí mức thấp nhất là 50% lượng oxy ban đầu Tổng lượng oxy Tổng lượng oxy cần thiết theo lý thuyết sẽ được tính theo công thức (l). Lượng không khí thực tế phải cung cấp sẽ biến động theo hoạt động của hệ thống ủ cần thiết phân. Tiêu thụ oxy tỷ lệ Tỷ lệ oxy cực đại được xác định bằng công thức: WO2 = 0,07 x 10- 0,31, ở đây WO2 bằng tỷ lệ tiêu thụ oxy (mg oxy/h/g) của chất bay hơi ban đầu. cực đại. Độ ẩm Độ ẩm của rác thải trong quá trình ủ giữ ở mức 50-60%, mức tối ưu là 55%. Nhiệt độ tối ưu của quá trình ủ phân vi sinh compost là 45- 55oC. Nếu hệ Nhiệt độ thống hoạt động tốt thì vài ngày ...