Giáo trình công nghệ sau thu hoạch - Chương 5

I. TỔN THẤT SAU THU HOẠCHa/ Một số loại tổn thất sau thu hoạch Khái niệm về "tổn thất" (losses) bao hàm nhiều ý nghĩa khác nhau: mất mát, hao phí, thối hỏng, hư hại. Tổn thất sau thu hoạch được hiểu là tổng tổn thất thuộc các khâu của giai đoạn sau thu hoạch, bao gồm tổn thất thuộc các khâu: thu hoạch, sơ chế, bảo quản, vận chuyển, chế biến và maketing,…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình công nghệ sau thu hoạch - Chương 5 CHÖÔNG 5: TỔN THẤT SAU THU HOAÏCH-NGUYEÂN NHAÂN GAÂY TOÅN THAÁT Th.S truong Thi My LinhI. TỔN THẤT SAU THU HOẠCHa/ Một số loại tổn thất sau thu hoạch Khái niệm về tổn thất (losses) bao hàm nhiều ýnghĩa khác nhau: mất mát, hao phí, thối hỏng, hư hại. Tổn thất sau thu hoạch được hiểu là tổng tổn thấtthuộc các khâu của giai đoạn sau thu hoạch, bao gồmtổn thất thuộc các khâu: thu hoạch, sơ chế, bảo quản,vận chuyển, chế biến và maketing,… Th.S truong Thi My LinhTổn thất sau thu hoạch bao gồm + Tổn thất số lượng + Tổn thất chất lượng + Tổn thất kinh tế + Tổn thất xã hội-Tổn thất số lượng (Weight loss): là sự mất mát về trọng lượng của nông sản trong cả giai đoạn sau thu hoạch, được xác định chủ yếu bằng phương pháp cân trọng lượng nông sản- Tổn thất về chất lượng (Quality loss): được đánh giá thông qua sự tổn thất ở nhiều chỉ tiêu: + Chỉ tiêu dinh dưỡng + Chỉ tiêu vệ sinh an toàn thực phNm + Chỉ tiêu cảm quan Th.S truong Thi My LinhPhụ thuộc vào tính chất mỗi loại nông sản, người tacó thể tập trung vào 1 chỉ tiêu có tính quyết định.Để đánh giá chung tổn thất chất lượng, người tathường xác định sự giảm giá của nông sản (tínhbằng tiền) tại cùng một thời điểm, theo công thức Giá trị nông sản đã bị tổn thất chất lượng Tổn thất chất lượng(%) = x 100% Gía trị nông sản ban đầu Th.S truong Thi My LinhCác hư hỏng thường gặptrong bảo quản Th.S truong Thi My Linh Tổn thất về kinh tế (Economic loss): được hiểu là- tổng tổn thất về số lượng và chất lượng được quy thành tiền hoặc % giá trị ban đầu của nông sản.- Tổn thất xã hội (Social loss): bao hàm ý nghĩa rộng hơn như vấn đề an ninh lương thực, an toàn thực phẩm, môi trường sinh thái, tạo việc làm cho xã hội… Những vấn đề này do tổn thất sau thu hoạch tác động đến. Th.S truong Thi My LinhII. Tình hình về tổn thất sau thu hoạch ở Việt Nam và Thế giới a.Tình hình tổn thất sau thu hoạch trên thế giới: Trong thập kỷ 70-80, cuộc Cách mạng xanh đã nâng cao năng suất một số cây trồng chính lên gấp đôi. Ngày nay với Cuộc cách mạng xanh đúp (Double Green Revolution), với mong muốn năng suất cao, kết hợp được với quản lý tốt tài nguyên thiên nhiên. Mặt khác, người ta thấy rằng: để nâng cao được 10% năng suất cây trồng, cần đầu tư rất lớn về của cải vật chất, tài nguyên thiên nhiên. Nhưng để tổn thất 10%, thậm chí 20% trong giai đoạn sau thu hoạch lại rất dễ dàng, ít được chú ý đến. Th.S truong Thi My LinhTrong 10 năm qua, thông qua các tổ chức củaLiên hiệp quốc: Tổ chức Nông lương thế giơí(FAO), Tổ chức Phát triển LHQ (UNDP),… đã tổchức nhiều dự án đánh giá tổn thất sau thu hoạchở các nước và tìm biện pháp khắc phục.Tổn thất sau thu hoạch ở các nước, các vùng saikhác nhau rất nhiều. Những nước có nền kinh tếchậm phát triển, thường có mức độ tổn thất caohơn nhiều so với các nước có nền kinh tế pháttriển hơn. Th.S truong Thi My LinhẤn Độ là quốc gia đã quan tâm cải thiện tình hìnhgiai đoạn sau thu hoạch, đầu tư nghiên cứu và trangbị phương tiện cho quá trình bảo quản và sơ chế.Nhưng mức độ tổn thất còn khá cao. Theo đánh gíacủa Viện Nghiên cứu LTTP Mysore, Ấn Độ, tổn thấtsau thu hoạch của nước này là 230 tỷ Rupi, tươngđương 5,75 tỷ USD. Th.S truong Thi My LinhBảng : Tổn thất sau thu hoạch một số rau quả ở Ấn độ (Số liệu A.Ramesh, Viện CFTRI, 2001) Loại quả Tổn thất (%) Chuối 12-14 Xoài 17-37 Cam 10-31 Táo 10-25 Nho 23-30 Hành 15-30 Khoai tây 15-20 Cà chua 10-20 Bắp cải 10-15 Th.S truong Thi My LinhTrung Quốc là quốc gia có nền kinh tế phát triểnvượt bậc trong 20 năm qua. Để giảm tổn thất sauthu hoạch trong sản xuất lúa, gạo, mỳ, ngô, trongnhững năm 80, Trung Quốc đã xây dựng hàng trămnghìn máy sấy dạng vỉ ngang, nâng tỷ lệ sấy bằngmáy từ 5% (1980) lên 40% (1990), xây dựng hơn60.000 kho bảo quản lương thực với tích lượng 1,6tỷ tấn, trong đó 78% là các cilo hiện đại bằng théphoặc bê tông cốt thép với hệ thống điều khiển nhiệt- ẩm hiện đại. Th.S truong Thi My LinhVới điều kiện như vậy tổn thất sau thu hoạchtrong sản xuất hạt ngủ cốc của Trung Quốc đãgiảm từ 12 ...