Giáo trình- Dược liệu thú y- chương 7

CHƯƠNG 7DƯỢC LIỆU CHỨA TINH DẦU CÓ THÀNH PHẦN CHÍNH LÀ CÁC DẪN CHẤT MONOTERPENTên giảng viên: Phan Văn Chinh: Giảng viên chính. Tiến sỹ, Bác sỹ Thú y. Khoa Chăn Nuôi Thú y. Trường Đại Học Nông Lâm - Đại Học Huế Mục tiêu của chương: Sau khi học chương Dược liệu chứa tinh dầu có thành phần chính là các dẫn chất Monoterpen, sinh viên phải biết được: Định nghĩa về tinh dầu, qua đó phân biệt được giữa tinh dầu và các chất thơm tổng hợp, giữa tinh dầu và chất béo (Lipid). Phương pháp kiểm nghiệm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình- Dược liệu thú y- chương 7 CHƯƠNG 7DƯỢC LIỆU CHỨA TINH DẦU CÓ THÀNH PHẦN CHÍNH LÀ CÁC DẪN CHẤT MONOTERPENTên giảng viên: Phan Văn Chinh: Giảng viên chính. Tiến sỹ, Bác sỹ Thú y. Khoa ChănNuôi Thú y. Trường Đại Học Nông Lâm - Đại Học HuếMục tiêu của chương:Sau khi học chương Dược liệu chứa tinh dầu có thành phần chính là các dẫn chất Monoterpen,sinh viên phải biết được:Định nghĩa về tinh dầu, qua đó phân biệt được giữa tinh dầu và các chất thơm tổng hợp, giữatinh dầu và chất béo (Lipid). Phương pháp kiểm nghiệm một dược liệu chứa tinh dầu. Phươngpháp kiểm nghiệm một tinh dầu. Công thức 16 thành phần chính của tinh dầu. Những dượcliệu chứa tinh dầu giàu thành phần các dược liệu.Số tiết: 5 tiếtHình: 19Bảng: 0Tóm tắt nôi dung chương:1.Trình bày được 20 dược liệu với nội dung cụ thể sau.. Chanh. Cam, Quýt, Bưởi, Sả, ThảoQuả, Mùi, Bạc Hà, Thông, Long Não, Sa Nhân, Tràm, Bạch Đàn, Dầu Giun.Những dược liệu chứa tinh dầu có thành phần chính là các dẫn chất SesquiterpenGừng, Hoắc Hương.Dược liệu chứa tinh dầu có thành phần chính là các dẫn chất có các nhân thơm: Đinh hương,Hương Nhu Tía, Đại Hồi, Quế.2. Tên Việt Nam.3. Tên khoa học của những loại chinh trên thế giới và những loài phân bố ở Việt Nam.4. Đặc điểm thực vật và phân bố.5. Bộ phân dùng:- Để làm dược liệu.- Cất tinh dầu.6. Thành phần hóa học:- Hàm lượng tinh dầu trong dược liệu (theo qui định của DĐVN 1949).- Tên hàm lượng, thành phần chính (qui định về hàm lượng của DĐVN II hoặc các tiêu chuẩnQuốc tế khác).7. Công dụng:- Của dược liệu.- Của tinh dầuCâu hỏi ôn tập chương:1. Đặc điểm thực vật và phân bố của các dược liệu có trong chương?2. Cách trồng và thu hái các dược liệu đó?3. Bộ phận dùng và công dụng của các dược liệu đó?Tài liệu sinh viên cần tham khảo:1. GS TS. Đỗ Tất Lợi 1992- Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam NXBKHKT.- Tinh dầu Việt Nam 1985 NXB Y học.2. Vũ Ngọc Lộ 1996. Những cây tinh dầu Việt Nam. NXBKHKT Hà Nội.3. Viện sinh thái tài nguyên sinh vật 2001.Tài nguyên thực vật có tinh dầu ở Việt Nam. Nhàxuất bản Nông Nghiệp. Tập I.4. Viện sinh thái tài nguyên sinh vật 1986-1995. Tuyển tập các công trình nghiên cứu khoahọc.5. Viện dược liệu 1972-1986, 1987-2000. Công trình nghiên cứu khoa học. 122Giải thích thuật ngữ: khái niệm Tinh dầu có mùi thơm, không tan trong nước. Tan trongdung môi hữu cơ. Bay hơi. Cất kéo hơi nước. DƯỢC LIỆU CHỨA TINH DẦU CÓ THÀNH PHẦN CHÍNH LÀ CÁC DẪN CHẤTMONOTERPEN CHANH Tên khoa học: Citrus limonia Ospeck Họ Cam – Rutaceae Hình7.1. Chanh (Citrus limonia Ospeck)1. Đặc điểm thực vật và phân bố Cây nhỡ, lá mọc so le, mép có khía răng cưa. Hoa trắng mọc riêng lẻ, hoặc thành chùm 2– 3 hoa. Quả hình cầu, vỏ quả mỏng, khi chín có màu vàng nhạt, vị chua.Có nhiều giống loài chanh:+ Chanh giấy: vỏ quả mỏng, được trồng phổ biến.+ Chanh núm: quả có núm, vỏ dày.+ Chanh tứ thời: ra hoa và quả quanh năm.+ Chanh đào: vỏ quả vàng đỏ, ruột đỏ, vị thơm.Chanh được trồng ở nhiều nơi trên thế giới. Các vùng Địa Trung Hải, Bắc Phi, Mỹ, Nam Mỹ,Ấn Độ, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á khác.Theo thống kê của tổ chức FAO, năm 1988, sản lượng chanh trên toàn thế giới khoảng 6 triệutấn/năm. Ở Đông Nam Á, nước sản xuất nhiều nhất là Thái Lan (53.600 tấn/ năm).2. Trồng trọt và thu hái Trồng bằng hạt hoặc chiết cành. Sau ba năm có thể thu hoạch. Năng suất 24.000kg/ha(Thái Lan). Sau khi thu hoạch cần bảo quản quả tốt và vận chuyển đến nơi tiêu thụ.3. Bộ phận dùng Dịch quả.+ Tinh dầu vỏ quả - Oleum Citri.+ Tinh dầu lá.Thành phần hóa học.Trong quả chanh có chứa:+ Acid hữu cơ ( Acid citric).+ Vitamin C.+ Các hợp chất flavonoid ( citroflavonoid).+ Pectin.+ Tinh dầu (0,5% trong vỏ quả).Lá có chứa tinh dầu 0,09 – 0,11% . Tinh dầu vỏ chanh là chất lỏng màu vàng nhạt, mùi thơm đặc biệt của chanh, vị đắng.Hàm lượng citral 3 – 5%. Thành phần chủ yếu là limonen (90%).Ở Việt Nam, tinh dầu vỏ chanh được điều chế bằng phương pháp cất hoặc chiết bằng dungmôi.Tinh dầu chanh Việt Nam có 28 thành phần: trong đó có limonen (82%), α và β - pinen (6%),terpinel (4,5%), alcol toàn phần (3,8%), aldehyd (citral) (0,33%).Tinh dầu lá chanh Việt Nam có chứa citral a ( 24,7%), citral b (6%), borneol (5%), linalol(2,5%), linalylacetat (2,5%), denzaldehyd (6%), caryophilen (34,6%). 1234. Công dụng Dịch quả chính là thứ nước uống mát, thông tiểu tiện, giúp tiêu hóa, có tác dụng chữabệnh Scorbut, là nguyên liệu để điều chế acid citric.Vỏ quả là nguồn nguyên liệu sản xuất tinh dầu và các hợp chất flavonoid. Lá chanh làm giavị. Rễ chanh chữa ho.Tinh dầu chanh làm thơm thuốc, dùng ...