Giáo trình- Dược liệu thú y- chương 8-10

CHƯƠNG 8DƯỢC LIỆU CHỨA CHẤT NHỰATên giảng viên: Phan Văn Chinh: Giảng viên chính. Tiến sỹ, Bác sỹ Thú y. Khoa Chăn Nuôi Thú y. Trường Đại Học Nông Lâm - Đại Học Huế Mục tiêu của chương: Sau khi học chương Dược liệu chứa chất nhựa, sinh viên phải biết được: Định nghĩa về nhựa, phân loại thành phần hóa học, phân bố trong tự nhiên, chiết xuất, công dụng Số tiết: 1 tiết Hình: 1 Bảng: 0 Tóm tắt nôi dung chương: 1.Phát biểu được phân loại chất nhựa, mỗi loại cho một ví dụ điển hình. 2....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình- Dược liệu thú y- chương 8-10 CHƯƠNG 8 DƯỢC LIỆU CHỨA CHẤT NHỰATên giảng viên: Phan Văn Chinh: Giảng viên chính. Tiến sỹ, Bác sỹ Thú y. Khoa ChănNuôi Thú y. Trường Đại Học Nông Lâm - Đại Học HuếMục tiêu của chương:Sau khi học chương Dược liệu chứa chất nhựa, sinh viên phải biết được:Định nghĩa về nhựa, phân loại thành phần hóa học, phân bố trong tự nhiên, chiết xuất, côngdụngSố tiết: 1 tiếtHình: 1Bảng: 0Tóm tắt nôi dung chương:1.Phát biểu được phân loại chất nhựa, mỗi loại cho một ví dụ điển hình.2. Trình bày được 2 dược liệu chứa chất nhựa Cánh Kiến Trắng và Cánh Kiến Đỏ (như yêucầu đối với một dược liệu Thú y cụ thể).Câu hỏi ôn tập chương:1. Đặc điểm thực vật và phân bố của Cánh Kiến ?2. Thành phần hóa học của Cánh Kiến?4. Bộ phận dùng và công dụng của nó?Tài liệu sinh viên cần tham khảo:1. GS TS. Đỗ Tất Lợi 1992- Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam NXBKHKT.- Tinh dầu Việt Nam 1985 NXB Y học.2. Vũ Ngọc Lộ 1996. Những cây tinh dầu Việt Nam. NXBKHKT Hà Nội.3. Viện sinh thái tài nguyên sinh vật 2001.Tài nguyên thực vật có tinh dầu ở Việt Nam. Nhàxuất bản Nông Nghiệp. Tập I.4. Viện sinh thái tài nguyên sinh vật 1986-1995. Tuyển tập các công trình nghiên cứu khoahọc.Giải thích thuật ngữ: khái niệm Chất nhựa Là một chất vô định hình trắng đục hoặc trongsuốt, cứng hay đặc ở nhiệt độ bình thường, mềm khi đun nóng, không tan trong nước, tantrong alcol, tan ít hặc nhiều trong các dung môi hữu cơ, không lôi cuốn được theo hơi nước. DƯỢC LIỆU CHỨA CHẤT NHỰA CÁNH KIẾN TRẮNG Tên khoa học: Styrax sp. Họ bồ đề - Styracaceae. Hình 8.1 Cây cánh kiến trắng1. Đặc điểm thực vật và phân bố Cây gỗ lớn cao khoảng 20m, vỏ xám, láng, cánh tròn, màu nâu, mặt trước có lông saunhẵn, lám sọc đối có cuống, gân lá hình lông chim. Phiến lá hình trứng hay hình mác, mặt trênnhẵn, xanh nhạt, mặt dưới trắng có lông sao, có 7 đôi gân phụ, nổi rõ ở mặt dưới.Hoa xếp thành ngù, mọc ở nách và ngọn có mùi thơm nhẹ. Tràng hợp thành ống 5 thùy xếplợp, có lông tơ vàng. Nhị 10. Quả hình trứng có lông sao, phía dưới mang đài tồn tại.Ra hoa tháng 5 – 6. Quả chín tháng 9 – 10. 142Mọc trong rừng vùng trung du nhất là các nương rẫy các tỉnh Hòa Bình, Hà Giang, TuyênQuang, Lào Cai, Vĩnh Phú, Lai Châu, Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa.2. Bộ phận dùng Nhựa – BenzoinumNhựa thông để khô lấy ở thân. Nhựa thu hoạch vào lúc cây 10 tuổi, đường kính 20 – 25cm.Nên chích nhựa vào lúc cây ra hoa. Các mạch nhựa được hình thành ở trong vùng gỗ mớingay sau tượng tầng, các ống nhựa được xếp song song, kéo dài dọc thân cây. Nhựa là nhữngcục rời nhau, màu trắng, vàng nhạt hoặc đỏ nhạt, đục, dễ bẻ, vạch móng tay được. Vết bẻtrông như sáp, màu trắng nhạt, để lâu trở thành nâu, có mùi vani đặc biệt. Vị dịu sau cay vàhăng.Nhựa gần như không tan trong nước, tan một phần trong ether, tan hoàn toàn trong cồn.3. Thành phần hóa học Nhựa bồ đề gồm 50 hợp chất, trong đó các chất chính: Acid benzonic tự do 26,13% Acid cinnamic tự do 2,75% Vanilin 1,38% Benzyl benzoat 4,24% Cinnamyl cinnamat 1,81% Benzyl cinnamat 1,23%4. Công dụngChữa ho, long đờm, chữa trúng hàn, người lạnh toát.Liều uống 0,5-2g dưới dạng thuốc bột, thuốc sắc, siro.Dung dịch cánh kiến trắng trong cồn dùng làm thuốc xông chữa ho, khan cổ, hoặc pha vớinước bôi ngoài chữa vú nứt nẻ.Cánh kiến trắng còn dùng làm hương liệu. 143 CHƯƠNG 9 DƯỢC LIỆU CHỨA LIPIDTên giảng viên: Phan Văn Chinh: Giảng viên chính. Tiến sỹ, Bác sỹ Thú y. Khoa ChănNuôi Thú y. Trường Đại Học Nông Lâm - Đại Học HuếMục tiêu của chương:Sau khi học chương Dược liệu chứa Lipid sinh viên phải biết được:Định nghĩa, phân loại, nguồn gốc và phân bố trong tự nhiên, thành phần cấu tạo, tính chất,kiểm nghiệm, định lượng dầu, mỡ trong dược liệu, chế tạo dầu mỡ, công dụng dầu mỡ.Số tiết: 2 tiếtHình: 2Bảng: 0Tóm tắt nôi dung chương:1. Trình bày được đặc điểm thực vật và phân bố Thầu Dầu và Ca Cao.2. Trồng trọt và thu hoạch.3. Trình bày được bộ phận dùng và chế biến.4. Thành phần hóa học của Lipid trong dược liệu.5. Công dụng của nó.Câu hỏi ôn tập chương:1. Đặc điểm thực vật và phân bố của Thầu Dầu và Ca Cao?2. Cách trồng và thu hoạch của 2 dược liệu trên?3. Thành phần hóa học, tác dụng và liều dùng của 2 dược liệu trên?Tài liệu sinh viên cần tham khảo:1. GS TS. Đỗ Tất Lợi 1992- Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam NXBKHKT.- Tinh dầu Việt Nam 1985 NXB ...