Giáo trình hóa sinh học - Chương 6

Cùng với protein, acid nucleic đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo tồn sự sống. tuy nhóm hợp chất này đã được phát hiện hơn 100 năm về trước, cấu tạo, tính chất và chức năng của chúng chỉ mới được hiểu biết một cách sâu sắc từ những năm 50 của thế kỷ 20 nhờ ứng dụng những phương pháp nghiên cứu vật lý và hóa học chính xác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình hóa sinh học - Chương 6Hoaù sinh hoïc - 152 - CH3 +CO2+H2O+ADP+Pvc 6/ Ngöng tuï 3 phaân töû isopentenylpyrophosphate ñeå taïo rafarnesylpyrophosphate: CH3–C=CH–CH2–CH2–C=CH–CH2–CH2–C=CH–CH2–CH2– O– P – O– P CH3 CH3 CH3 7/ Phaân töû farnesylpyrophosphate ngöng tuï vôùi daïng ñoàng phaân cuûa noù laønepolidolpyrophosphsate ñeå taïo neân squalen: 8/ Chuoãi hydrocarbon cuûa squalene chuyeån hoùa thaønh daïng maïch voøng, gaéntheâm nhoùm –OH ôû C3 vaø bieán thaønh lanosterine; 9/ Sau moät soá khaâu trung gian lanosterine bieán thaønh cholesterine; Hai khaâu sau cuøng xaûy ra treân heä thoáng maøng cuûa maïng noäi chaát. Trong khi ñoùcaùc phaûn öùng thuoäc caùc giai ñoaïn tröôùc xaûy ra trong baøo töông. Cô cheá sinh toång hôïp sterine ôû thöïc vaät vaø naám men (stigmasterine, ergosterinev.v...) veà cô baûn cuõng gioáng vôùi cô cheá toång hôïp cholesterine.GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïcHoaù sinh hoïc - 153 - CHÖÔNG 6. NUCLEOTIDE VAØ ACID NUCLEIC Cuøng vôùi protein, acid nucleic ñoùng vai troø cöïc kyø quan troïng trong vieäc baûo toànsöï soáng. Tuy nhoùm hôïp chaát naøy ñaõ ñöôïc phaùt hieän hôn 100 naêm veà tröôùc, caáu taïo,tính chaát vaø chöùc naêng cuûa chuùng chæ môùi ñöôïc hieåu bieát moät caùch saâu saéc töø nhöõngnaêm 50 cuûa theá kyû 20 nhôø öùng duïng nhöõng phöông phaùp nghieân cöùu vaät lyù vaø hoùa hoïcchính xaùc. Treân cô sôû söï khaùc bieät veà thaønh phaàn hoùa hoïc, acid nucleic ñöôïc chia thaønh hainhoùm lôùn. Ñoù laø acid ribonucleic (ARN) vaø acid deoxyribonucleic (ADN). ADN coùtroïng löôïng phaân töû töø vaøi trieäu ñeán vaøi traêm trieäu, laø thaønh phaàn khoâng theå thieáu ñöôïccuûa nhieãm saéc theå trong nhaân teá baøo. Ngoaøi ra, ADN coøn coù maët trong ti theå vaø luïclaïp. ARN coù nhieàu loaïi: ARN vaän chuyeån (tARN) coù troïng löôïng phaân töû töông ñoáinhoû (25.000 – 35.000); ARN ribosome (rARN), noùi chung, coù troïng löôïng phaân töû khaùlôùn (töø 1,7 ñeán 1,2 trieäu), tröø moät vaøi loaïi chæ lôùn hôn tARN moät ít; ARN thoâng tin(mARN) coù troïng löôïng phaân töû töø 300.000 ñeán 4 trieäu; ARN virus coù troïng löôïngphaân töû töø 1 ñeán 2 trieäu. Ngoaøi ra, coøn coù moät soá ARN khaùc, chuû yeáu laø ARN phaân töûnhoû maø caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa chuùng chöa ñöôïc hieåu bieát nhieàu. Ñaïi boä phaän acid nucleic (caû ADN vaø ARN) laø nhöõng biopolymer daïng sôïi hìnhthaønh töø caùc ñôn vò caáu taïo (monomer) coù teân chung laø (mono)nucleotide. Moãinucleotide ñöôïc caáu taïo töø ba thaønh phaàn: monosaccharide, base nitô vaø acidphosphoric.I. NUCLEOTIDE. Phaàn lôùn nucleotide, hay coøn goïi laø mononucleotide, laø ñôn vò caáu taïo cuûa acidnucleic. Chuùng ñöoïc caáu taïo töø base nitô, ñöôøng pentose vaø acid phosphoric. Taát caû caùc nucleotide tham gia caáu taïo neân acid nucleic ñeàu chöùa moät trong hai loaïi monosaccharide: β-D-ribose hoaëc 2-β-D-deoxyribose. Caû hai loaïi pentose naøy ñeàu coùdaïng caáu truùc voøng furanose. Caàn löu yù raèng, khi ôû daïng töï do caùc nguyeân töû carbontrong phaân töû ñöôïc ñaùnh soá töø 1 ñeán 5, nhöng khi trôû thaønh moät boä phaän cuûa phaân töûnucleotide, chuùng phaûi ñöôïc ñaùnh soá töø 1 ñeán 5 (ñeå phaân bieät vôùi caùc nguyeân töûcarbon trong base nitô). Ngoaøi ribose vaø deoxyribose, ribitol - saûn phaåm khöû cuûa ribose - cuõng coù theåtham gia trong thaønh phaàn caáu taïo cuûa moät soá nucleotide ñaëc bieät. Trong hai loaïi acid nucleic - acid ribonucleic vaø acid deoxyribonucleic - coù 5loaïi base nitô thöôøng gaëp, 3 loaïi chung cho caû ADN vaø ARN (adenine, guanine vaøGS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïcHoaù sinh hoïc - 154 -cytosine), loaïi thöù tö (uracil) ñaëc tröng cho ARN, coøn loaïi thöù 5 (thymine) haàu nhö chæcoù maët trong ADN. Hình IV.1. Coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc base nitô chuû yeáu. Adenine vaø guanine laø daãn xuaát cuûa purine vaø do ñoù ñöôïc xeáp vaøo nhoùm basepurine; 3 base coøn laïi laø daãn xuaát cuûa pyrimidine vaø do ñoù ñöôïc xeáp vaøo nhoùm basepyrimidine. Thymine cu ...