Giáo trình Kế toán thương mại dịch vụ: Phần 2

 Giáo trình Kế toán thương mại dịch vụ: Phần 2 cung cấp cho bạn đọc các nội dung của  đặc điểm kế toán chi phí, giá thành, doanh thu và xác định kết quả của các doanh nghiệp dịch vụ; đặc điểm của kế toán công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán qua nội dung chương 3 và chương 4 của giáo trình. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm bắt nội dung chi tiết.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kế toán thương mại dịch vụ: Phần 2 Ch−¬ng 3: §Æc ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô 3.1. §Æc ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp v©n t¶i. 3.1.1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng vËn t¶i - Tr−íc hÕt, nh− ng−êi ta biÕt, vËn t¶i lµ ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt. TÝnh ®Æc biÖt cña s¶n xuÊt vËn t¶i ®−îc thÓ hiÖn ë chç: qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th−êng ®−îc tiÕn hµnh sau qu¸ tr×nh b¸n hµng - nghÜa lµ khi c¸c ®¬n vÞ vËn t¶i b¸n vÐ thu tiÒn, hoÆc ng−êi mua (ng−êi thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, hµnh kh¸ch ®i l¹i) chÊp nhËn tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ vËn t¶i th× c¸c ®¬n vÞ vËn t¶i míi ®−a ph−¬ng tiÖn ra ®Ó phôc vô kh¸ch hµng. - Thø hai, Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña vËn t¶i lµ qu¸ tr×nh liªn tôc, do vËy kh«ng cã s¶n phÈm dë dang, kh«ng cã nhËp kho s¶n phÈm. - Thø ba, Ho¹t ®éng vËn t¶i bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh: vËn t¶i ®−êng bé, vËn t¶i thuû vµ vËn t¶i hµng kh«ng. Mçi lo¹i h×nh vËn t¶i nãi trªn l¹i bao gåm vËn t¶i hµnh kh¸ch, vËn t¶i hµng ho¸, do vËy c¸c lo¹i ph−¬ng tiÖn vËn t¶i còng rÊt kh¸c nhau. §Ó ho¹t ®éng ®−îc, c¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i l¹i sö dông nhiªn liÖu kh¸c nhau, møc ®é hao mßn còng kh¸c nhau vµ khi ho¹t ®éng, c¸c ph−¬ng tiÖn ®ã chñ yÕu ho¹t ®éng ë bªn ngoµi doanh nghiÖp. - Cuèi cïng, ho¹t ®éng vËn t¶i lµ sù kÕt hîp ho¹t ®éng cña nhiÒu bé phËn cÊu thµnh: Nhµ ga, bÕn bCi, söa ch÷a, phôc vô.v.v..., cã nh÷ng bé phËn mµ ë ®ã chØ ph¸t sinh chi phÝ nh−ng kh«ng ph¸t sinh doanh thu, vÝ dô xÝ nghiÖp söa ch÷a, duy tu, xÝ nghiÖp vËn dông toa xe, tÝn hiÖu (thuéc ®−êng s¾t), ng−îc l¹i cã nh÷ng bé phËn ph¸t sinh doanh thu rÊt lín, nh−ng chi phÝ th× rÊt nhá (nhµ ga, bÕn xe...). TÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm nãi trªn cña ho¹t ®éng vËn t¶i ®C ¶nh h−ëng vµ chi phèi ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp vËn t¶i. 3.1.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 3.1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ vËn t¶i - Chi phÝ vËn t¶i lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp vËn t¶i ph¶i chi ra ®Ó thùc hiÖn dÞch vô vËn t¶i, bao gåm c¶ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, chi phÝ c¸c lo¹i dÞch vô kh¸c vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 80 - Chi phÝ vËn t¶i cã thÓ ®−îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i, tuú theo tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau: * Tõ quan ®iÓm cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh, chi phÝ vËn t¶i cã thÓ ®−îc ph©n lo¹i tuú thuéc vµo c«ng dông, môc ®Ých cña chi phÝ vµ tuú thuéc vµo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ. - Tuú thuéc vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ, chi phÝ vËn t¶i, còng ®−îc ph©n lo¹i thµnh 3 kho¶n môc: + Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; + Chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Tuú thuéc vµo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ, chi phÝ vËn t¶i ®−îc ph©n thµnh: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. 3.1.2.2. §èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt * VÒ ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ: V× cã nhiÒu lo¹i h×nh vËn t¶i kh¸c nhau nh− ®C ®Ò cËp ë phÇn ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng vËn t¶i, do vËy tuú theo tõng lo¹i h×nh ho¹t ®éng mµ ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vËn t¶i ®−îc x¸c ®Þnh cho phï hîp. * Víi lo¹i h×nh vËn t¶i ®−êng bé (vËn t¶i « t«), ®−êng thuû, ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng ®oµn tµu (®oµn xe), ®éi tµu (xe), hoÆc lµ tõng tµu, xe vËn t¶i. * Víi vËn t¶i ®−êng s¾t: Ho¹t ®éng cña ngµnh ®−êng s¾t lµ ho¹t ®éng cña rÊt nhiÒu bé phËn cÊu thµnh, nh− ®oµn tµu, nhµ ga, xÝ nghiÖp ®Çu m¸y toa xe, söa ch÷a, duy tu, phôc vô v.v..., do vËy ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng bé phËn. + Víi vËn t¶i ®−êng kh«ng: Ho¹t ®éng cña ngµnh hµng kh«ng còng rÊt phøc t¹p, bao gåm nhiÒu ho¹t ®éng cña nhiÒu bé phËn cÊu thµnh, nh− nhµ ga, s©n bay, ®oµn bay, söa ch÷a, dÞch vô mÆt ®Êt v.v..., do vËy ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng ®−îc tËp hîp theo tõng bé phËn ho¹t ®éng. 3.1.2.3. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vËn t¶i Tuú thuéc vµo chi phÝ ph¸t sinh vµ mèi liªn quan cña nã víi ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ mµ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph−¬ng ph¸p cho phï hîp. - Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp trùc tiÕp ®−îc ¸p dông ®èi víi chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp liªn quan ®Õn mét ®èi t−îng kÕ to¸n; - Ph−¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ gi¸n tiÕp: Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng chÞu chi phÝ. Trong tr−êng hîp nµy cÇn lùa chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o viÖc ph©n bæ chi 81 phÝ hîp lÝ cho c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ. Ph−¬ng ph¸p ph©n bæ ®−îc ¸p dông gièng víi ph−¬ng ph¸p ph©n bæ ®C ®−îc tr×nh bµy trong kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ kÕ to¸n s¶n xuÊt. 3.1.2.3.1. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. §èi víi doanh nghiÖp vËn t¶i, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chñ yÕu lµ chi phÝ nhiªn liÖu (x¨ng, dÇu). Trong gi¸ thµnh vËn t¶i, chi phÝ nhiªn liÖu th−êng chiÕm tû träng rÊt lín, do vËy ®Ó h¹ ®−îc gi¸ thµnh vËn t¶i, tr−íc hÕt ph¶i tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ nhiªn liÖu. Chi phÝ nhiªn liÖu trong k× t¨ng hay gi¶m, cao hay thÊp lµ tuú thuéc vµo rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè: - Tuú thuéc vµo lo¹i ph−¬ng tiÖn vËn t¶i vµ t×nh tr¹ng kÜ thuËt cña ph−¬ng tiÖn vËn t¶i (vÝ dô: lo¹i « t« 5 tÊn, 10 tÊn, « t« 15 chç ngåi, 40 chç ngåi, xe cò, xe míi .v.v...). - Tuú thuéc vµo lo¹i ®−êng vËn t¶i: ®−êng cÊp 1, cÊp 2, cÊp 3 v.v... - Tuú thuéc vµo ph−¬ng thøc qu¶n lý nhiªn liÖu cña doanh nghiÖp: øng tr−íc tiÒn, kho¸n chi phÝ hay cÊp ph¸t t¹i kho cña ®¬n vÞ.... * VÒ chøng tõ kÕ to¸n: §Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi phÝ nhiªn liÖu, kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ chñ yÕu s©u ®©y: - Ho¸ ...