Giáo trình Kinh tế chính trị (Nghề Kế toán doanh nghiệp - Trình độ Cao đẳng): Phần 2 - CĐ GTVT Trung ương I

Giáo trình Kinh tế chính trị (Nghề Kế toán doanh nghiệp - Trình độ Cao đẳng): Phần 2 gồm có những nội dung chính như sau: Chương 5: Nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; Chương 6: Cơ cấu thành phần kinh tế và xu hướng vận động cơ bản của nền kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; Chương 7: Xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; Chương 8: Cơ chế kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa XH.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kinh tế chính trị (Nghề Kế toán doanh nghiệp - Trình độ Cao đẳng): Phần 2 - CĐ GTVT Trung ương I Chương 4: T¸i s¶n xuÊt vèn, gi¸ thµnh, tiÒn l-¬ng vµ lîi nhuËn trong c¸c doanh nghiÖp. 1. TuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn. 1.1 Vèn trong doanh nghiÖp. - Kh¸i niÖm: + Vèn lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, lµ ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt cña bÊt cø mét doanh nghiÖp, ngµnh kinh tÕ vµ dÞch vô nµo trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. + Vèn trong c¸c doanh nghiÖp lµ toµn bé nh©n lùc, vËt lùc vµ tµi lùc d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ do lao ®éng thÆng d- trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ra ®-îc c¸c chñ doanh nghiÖp tÝch lü l¹i. - Nguyªn t¾c: B¶o tån vµ sinh lîi. + Ph©n biÖt: cÊp vèn kh¸c ®Çu t- vèn (t- c¸ch vèn ®Çu t- nã ph¶i quay vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t c¶ phÇn gèc vµ phÇn l·i). + T¸i s¶n xuÊt vèn. Vèn - §Çu t- vèn - Båi hoµn vèn - T¸i ®Çu t- vèn míi lín h¬n. -> VËn ®éng lµ ph-¬ng thøc ®Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn, t¸i s¶n xuÊt vèn. Sù vËn ®éng nµy th«ng qua tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn. 1.2. TuÇn hoµn vèn (Nghiªn cøu sù vËn ®éng cña vèn vÒ vËt chÊt). - Nh×n vµo c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, toµn bé sù vËn ®éng cña vèn cã thÓ ®-îc kh¸i qu¸t nh- sau: TLSX T-H ... SX............H' - T' SL§ Vèn tiÒn tÖ Vèn s¶n xuÊt Vèn hµng hãa - Trªn thÞ tr-êng yÕu tè s¶n xuÊt (thÞ tr-êng ®Çu vµo). * Giai ®o¹n 1: T - H (t- liÖu s¶n xuÊt, søc lao ®éng) + Nhµ t- b¶n xuÊt hiÖn trªn thÞ tr-êng mua t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng. + Vèn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc l-u th«ng - vèn tiÒn tÖ. + Chøc n¨ng: tiÒn sö dông mua c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + KÕt thóc giai ®o¹n 1: Vèn tiÒn tÖ chuyÓn hãa thµnh vèn s¶n xuÊt. * Giai ®o¹n 2. ...SX...: giai ®o¹n s¶n xuÊt. 59 + Nhµ t- b¶n kÕt hîp t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng tiÕn hµnh s¶n xuÊt. + Vèn n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt - Vèn s¶n xuÊt. + Chøc n¨ng vèn: lµ s¶n xuÊt ra hµng hãa (H') míi mµ gi¸ trÞ cña chóng lín h¬n gi¸ trÞ cña nh÷ng nh©n tè ®· dïng ®Ó s¶n xuÊt ra sè hµng hãa ®ã. (gi¸ trÞ míi = gi¸ trÞ cò + gi¸ trÞ thÆng d-) => C«ng thøc vËn ®éng ®Çy ®ñ. TLSX H ... SX ....H'(H+m) SL§ + KÕt thóc giai ®o¹n nµy: Vèn s¶n xuÊt chuyÓn hãa thµnh vèn hµng hãa.( giai ®o¹n 2 lµ tiÒn ®Ò cho giai ®o¹n 3 tiÕp tôc). * Giai ®o¹n 3: H' -T': Giai ®o¹n l-u th«ng. + Nhµ t- b¶n b¸n hµng hãa (H') - kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ thu håi vÒ T' (T+t) - Vèn ban ®Çu + gi¸ trÞ thÆng d-. + Vèn trë l¹i ho¹t ®éng trong lÜnh vùc l-u th«ng - vèn hµng hãa. + Chøc n¨ng: Vèn hµng hãa thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng hãa, biÕn H' - T' + KÕt thóc giai ®o¹n nµy: Vèn hµng hãa chuyÓn hãa thµnh vèn tiÒn tÖ (lín h¬n tr-íc) vµ tiÕp tôc mét chu kú tiÕp theo. => KÕt luËn: TuÇn hoµn vèn lµ sù vËn ®éng liªn tôc cña vèn tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kh¸c vµ tr¶i qua 3 giai ®o¹n, thùc hiÖn ba chøc n¨ng ®Ó råi trë l¹i h×nh th¸i ban ®Çu víi gi¸ trÞ t¨ng thªm. - NhËn xÐt: + TuÇn hoµn t- b¶n lµ sù thèng nhÊt gi÷a s¶n xuÊt vµ l-u th«ng. Trong ®ã s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh vµ l-u th«ng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tuÇn hoµn t- b¶n diÔn ra. S¶n xuÊt L-u th«ng Vai trß quyÕt ®Þnh §iÒu kiÖn quan träng + VËy ®Ó tuÇn hoµn vèn cã ý nghÜa khi tháa m·n 2 ®iÒu kiÖn sau:  §K1: §Ó tuÇn hoµn vèn ®-îc diÔn ra th× toµn bé vèn cïng mét lóc ph¶i tån t¹i ë c¶ ba h×nh th¸i. 60  §K2: Mçi bé phËn vèn ë tõng h×nh th¸i kh¸c nhau, ph¶i liªn tôc chuyÓn hãa tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kh¸c. + Nghiªn cøu vÒ tuÇn hoµn vèn lµ nghiªn cøu mÆt chÊt sù vËn ®éng cña vèn. (TiÕp theo chóng ta sÏ nghiªn cøu sù vËn ®éng vèn vÒ mÆt ®Þnh l-îng, tèc ®é, thêi gian vËn ®éng). 1.3. Chu chuyÓn vèn * Kh¸i niÖm: Chu chuyÓn vèn lµ sù tuÇn hoµn vèn cã ®Þnh kú ®æi míi vµ lÆp ®i lÆp l¹i kh«ng ngõng. (NÕu nh- nghiªn cøu tuÇn hoµn vèn, chóng ta nghiªn cøu c¸c h×nh thøc mµ vèn trót ra vµ kho¸c vµo qua 3 giai ®o¹n vËn ®éng vËn ®éng cña nã, th× khi nghiªn cøu chu chuyÓn cña vèn, chóng ta nghiªn cøu tèc ®é vËn ®éng cña vèn nhanh hay chËm. VD: Nh- xem mét n¨m, vèn chu chuyÓn ®-îc mÊy vßng, vµ nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña tèc ®é ®ã ®èi víi viÖc s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn gi¸ trÞ thÆng d- (m). * Thêi gian chu chuyÓn vèn: - Muèn chu chuyÓn 1 vßng, vèn ph¶i tr¶i qua 2 giai ®o¹n l-u th«ng vµ 1 giai ®o¹n s¶n xuÊt. Thêi gian vèn n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt lµ thêi gian s¶n xuÊt. Thêi gian vèn n»m trong lÜnh vùc l-u th«ng lµ thêi gian l-u th«ng.  VËy: Thêi gian 1 vßng chu chuyÓn vèn = thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian l-u th«ng. - Thêi gian s¶n xuÊt: + Kh¸i niÖm: Thêi gian s¶n xuÊt lµ thêi gian vèn n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. + Bao gåm c¸c thêi kú:  Thêi kú lµm viÖc (quan träng nhÊt): Trong thêi kú nµy lao ®éng trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn ®èi t-îng lao ®éng ®ang ®-îc chÕ biÕn. Thêi kú lµm viÖc dµi hay ng¾n tïy theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ngµnh, tõng xÝ nghiÖp. VD: TÝnh chÊt c«ng viÖc, ®iÒu kiÖn trang bÞ kü thuËt... kú lµm viÖc s¶n xuÊt ra ¸o ng¾n h¬n s¶n xuÊt ra m¸y bay.  Thêi kú gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt: Lµ thêi kú ®èi t-îng lao ®éng kh«ng chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña lao ®éng mµ chÞu ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña c¸c thuéc tÝnh tù nhiªn. 61 VD: G©y men cho r-îu, sÊy gç, ng©m da thuéc.  Thêi kú dù tr÷ s¶n xuÊt: nh»m b¶o ®¶m s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc. Thêi gian s¶n xuÊt = thêi kú lµm viÖc + Thêi kú gi¸n ®o¹n + Thêi kú dù tr÷ s¶n xuÊt - Thêi gian l-u th«ng: + Kh¸i niÖm: Thêi gian l-u th«ng lµ thêi gian vèn n»m trong lÜnh vùc l-u th«ng ®Ó mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, b¸n hµng hãa vµ vËn chuyÓn hµng hãa tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. + CT: Thêi gian l-u th«ng = thêi gian mua hµng + thêi gian b¸n hµng => Thêi gian l-u th«ng dµi hay ng¾n phô thuéc ë thÞ tr-êng xa hay gÇn; tr×nh ®é ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i; ®iÒu kiÖn mua t- liÖu s¶n xuÊt, ...