Giáo trình kinh tế học công cộng (Joseph E. Stiglitz) Chương 2: Kinh tế công cộng ở Hoa Kỳ

Tiếp theo chương 1 của Giáo trình kinh tế học công cộng thì Chương 2: Kinh tế công cộng ở Hoa Kỳ sẽ giới thiệu với bạn đọc về sự phát triển của nền kinh tế công cộng Hoa Kỳ mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình kinh tế học công cộng (Joseph E. Stiglitz) Chương 2: Kinh tế công cộng ở Hoa Kỳ Giáo trình kinh tế học - Joseph E. StiglitzChương 2: Kinh tế công cộng ở Hoa KỳCác loại hoạt động của chính phủVai trò chủ yếu của chính phủ là bảo đảm một khuôn khổ luật pháp để tất cả cáchoạt động kinh tế diễn ra. Chúng ta có thể chia hoạt động của chính phủ ra làm baloại: a) sản xuất hàng hóa và dịch vụ; điều tiết và trợ giúp các nhà sản xuất tư nhân;b)mua hàng hóa dịch vụ, từ tên lửa cho đến hoạt động vệ sinh đường phố; c) phânphối lại thu nhập, nghĩa là cấp tiền cho những nhóm người nhất định nhằm giúp họchi tiêu khá hơn là nếu không có sự trợ giúp đó; những khoản chi này gọi là thanhtoán chuyển giao (transfer payment), bao gồm phúc lợi và bảo hiểm xã hội.Ba loại hoạt động này – sản xuất, mua và phân phối lại – là cách tiện lợi để phânloại các khoản chi tiêu và hoạt động rộng lớn của chính phủ. Song nó lại khôngphù hợp với cách thức chính phủ tổ chức ngân sách hay phân bổ trách nhiệm giữacác bộ của mình, như thương mại, dịch vụ y tế, nội vụ, v.v. Hơn nữa, hầu hết cáchoạt động của chính phủ do các cấp bang và địa phương cũng như cấp bang thựchiện, cùng với tầm quan trọng tương đối của các khoản chi tiêu đủ các loại của cấpbang, đều được thay đổi theo thời gian.Sự phức tạp cuối cùng là bản chất của một số khoản chi tiêu của chính phủ khôngrõ ràng. Ví dụ, các khoản trợ cấp của chính phủ cho dù nông trại quy mô nhỏ cóthể coi là trợ cấp sản xuất hoặc trợ cấp mang tính phân phối lại. Tiền hưu trí trả choquân nhân, nghỉ hưu thường được coi là thanh toán chuyển giao, nhưng nếu khoảnnày được xem là một phần chi phí quốc phòng thì sẽ hợp lý hơn, cũng giống nhưviệc trả tiền hưu trí của một hang tư nhân được tính vào chi phí lao động.Do đó, việc miêu tả mang tính định lượng những hoạt động của chính phủ là mộtviệc vô cùng to lớn.Bảo đảm hệ thống pháp luậtMột hoạt động quan trọng của chính phủ nhưng lại chiếm phần chi phí rất nhỏ, làhình thành khuôn khổ luật pháp cho các hãng và các cá nhân tham gia vào các hoạtđộng kinh tế. Các nhà kinh tế và các triết học thường cố tưởng tượng xem cuộcsống sẽ ra sao nếu hoàn toàn không còn chính phủ nữa. Thiếu luật pháp quy địnhquyền tài sản thì chỉ có thể dung sức mạnh mới làm cho người ta không ăn cắp lẫncủa nhau. Thiếu khả năng bảo vệ tài sản thì các cá nhân ít có động cơ tích lũy tàisản. Và nhất định các hoạt động kinh tế sẽ bị hạn chế rất nhiều.Hệ thống luật pháp của Hoa Kỳ làm được nhiều việc hơn là chỉ có bảo vệ quyền tàisản. Nó làm cho hợp đồng giữa các cá nhân có hiệu lực. Nó cũng đã áp đặt nhữnghạn chế đối với các loại hợp đồng đã có hiệu lực về mặt pháp lý. Luật phá sản củachúng ta hạn chế được vấn đề mắc nợ của các nhà đầu tư. Luật về trách nhiệm đốivới sản phẩm đã có tác động quan trọng đến chất lượng sản phẩm . Luật chống độcquyền đã khuyến khích cạnh tranh giữa các hãng với nhau: luật này hạn chế đượcviệc sát nhập, thôn tính và những thông lệ bất công khác trong kinh doanh.Hiệu lực của hệ thống luật pháp của chúng ta rất sâu rộng, nhưng những chi tiêucho việc vận hành một hệ thống tòa án và duy trì kỷ cương, trật tự lại khá nhỏ bé:nếu cộng cả chi phí cho cảnh sát và nhà tù thì tổng chi tiêu chỉ cao hơn 4% mộtchút tổng số chi tiêu của chính phủ là cho quản lý hành chính chung, các hoạt độnglập pháp và hành pháp (1).–(1) Năm 1985, năm cuối cùng của các con số so sánh về chi tiêu của liên bang,bang , địa phương, chi tiêu đó như sau: cho hoạt động hành chính lập pháp và tưpháp là 23 tỷ đô la; cho cảnh sát và các nhà tù là 39 tỷ đô la. Xem: Điều tra về kinhdoanh hiện hành năm 7-1987.Chính phủ và sản xuấtNgoài việc đảm bảo khuôn khổ luật pháp cho các cá nhân và các hãng hoạt động,chính phủ ngày càng có vai trò tích cực trong các quyết định sản xuất. Chính phủchỉ tự sản xuất ra một khối lượng nhỏ hàng hóa và dịch vụ, song lại có tác động lớnđối với các quyết định sản xuất thông qua sự điều tiết, thông qua thuế và trợ cấp đểcó thể làm thay đổi hành vi của các hãng tư nhân. Chính phủ có nhiều hoạt động đadạng. Chính phủ có thể không thỏa mãn với hành vi cụ thể của các hãng, chẳnghạn như làm ô nhiễm môi trường. Có thể phải quan tâm đến sự độc quyền của mộtsố hãng. Các nhóm lợi ích cụ thể có thể thuyết phục quốc hội rằng họ xứng đángđược giúp đỡ. Khu vực tư nhân có thể không cung cấp nổi một số hàng hóa và dịchvụ nào đó được cho là rất quan trọng.Sản xuất hàng hóa và dịch vụMột trong những điểm khác nhau chủ yếu giữa Hoa Kỳ và nhiều nước Tây Âu làchính phủ Hoa Kỳ có vai trò hạn chế với danh nghĩa là người sản xuất hàng hóadịch vụ. Hiến pháp Hoa Kỳ giao cho chính phủ liên bang trọng trách quản lý dịchvụ bưu điện và in tiền. Dịch vụ bưu điện của Hoa Kỳ độc quyền trong việc cungcấp thư tín loại một, nhưng trên 50% bưu kiện và thậm chí với tỷ lệ cao hơn nữa vềthư tín tốc hành là do hãng tư nhân đảm nhiệm. ...