Giáo trình Kỹ thuật bảo dưỡng ô tô: Phần 1 - Trường ĐH Công nghiệp Quảng Ninh

Phần 1 của giáo trình "Kỹ thuật bảo dưỡng ô tô" cung cấp cho học viên những nội dung về: sự thay đổi trạng thái kỹ thuật của ô tô trong quá trình sử dụng; chế độ bảo dưỡng và sửa chữa ô tô; thiết kế quy trình công nghệ bảo dưỡng và sửa chữa ô tô; công nghệ bảo dưỡng ô tô;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kỹ thuật bảo dưỡng ô tô: Phần 1 - Trường ĐH Công nghiệp Quảng Ninh BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH Nguyễn Sĩ Sơn GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT BẢO DƯỠNG Ô TÔ (LƯU HÀNH NỘI BỘ) Quảng Ninh- 2020 LỜI NÓI ĐẦU Kế hoạch đào tạo và giảng dạy tại trường Đại Học Công Nghiệp Quảng ninh của chuyên ngành công nghệ kỹ thuật cơ khí ô tô, học phần “ Kỹ Thuật Bảo Dưỡng Ô tô” trang bị cho sinh viên những kiên thức lý thuyết bảo dưỡng, sửa chữa cơ bản để sinh viên thực hiện học phần thực tập tại xưởng và thực tập sản xuất tiếp theo trong chương trình đào tạo của nhà trường. Trong quá trình tham gia công tác giảng day tại bộ môn Cơ khí Ô tô thuộc khoa Cơ Khí Động Lực trường Đại Học Công Nghiệp Quảng ninh, chúng tôi nhận thấy sinh viên sau khi học cac học phần lý thuyết cơ bản, nhưng vẫn thấy những kiến thức đã học vẫn còn trừu tượng, khó tiếp thu những kiến thức tiếp theo. Nhằm tạo điều kiên thuận lợi cho sinh viên học tập và nghiên cứu tại trường tốt hơn, chúng tôi đã biên soạn giáo trình “ Kỹ Thuật Bảo Dưỡng Ô Tô” để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu của sinh viên. Nội dung giáo trình được biên soạn cô đọng đơn giản, kèm theo nhiều hình vẽ đơn giản dễ hiểu, bao gồm các chương sau đây: - Chương 1: Sự thay đổi trạng thái kỹ thuật của ô tô khi sử dụng - Chương 2: Chế độ bảo dưỡng và sửa chữa ô tô - Chương 3: Công nghệ bảo dưỡng ô tô - Chương 4: Công nghệ sửa chữa ô tô Những kiến thức trên giúp cho sinh viên tiếp thu dễ dàng, cũng như thuận lợi cho việc giảng dạy giữa lý thuyết và thực hành. Vì sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tôi xin cảm ơn đồng nghiệp, sinh viên và các bạn đọc đã ủng hộ, khích lệ trong qua trình biên soạn. Trong quá trình biên soạn có những thiếu sót xin được góp ý để hoàn thiện tốt hơn. Xin chân thành cảm ơn. Biên soạn Th.s: Nguyễn Sĩ Sơn 1 CHÖÔNG I SÖÏ THAY ÑOÅI TRAÏNG THAÙI KYÕ THUAÄT CUÛA OÂ TOÂ TRONG QUAÙ TRÌNH SÖÛ DUÏNG Trong quaù trình söû duïng oâ toâ, tính naêng kyõ thuaät cuûa caùc boä phaän daàn daàn bò thay ñoåi. Quaù trình thay ñoåi aáy coù theå keùo raát daøi, nhöõng nguyeân nhaân taùc ñoäng trong quaù trình laøm vieäc dieãn bieán theo qui luaät töï nhieân (qui luaät maøi moøn töï nhieân, laõo hoùa, quaù trình oâ xy hoùa…) nhöng cuõng coù khi thay ñoåi traïng thaùi xaûy ra ñoät ngoät khoâng theo qui luaät (keït vôõ baùnh raêng, gaõy xeùc maêng…) gaây hö hoûng naëng. Quaù trình laøm vieäc xaûy ra ôû taát caû caùc boä phaän: ñoäng cô, thuøng, beä, heä thoáng treo… ñeàu lieân quan vaø theå hieän döôùi söï thay ñoåi cuûa caùc daïng naêng löôïng nhaát ñònh nhö: cô naêng, nhieät naêng, aùp naêng cuûa caùc daïng chaát loûng, khí… Quaù trình thay ñoåi tính naêng kyõ thuaät cuûa caùc boä phaän trong oâ toâ theå hieän döôùi hình thöùc thay ñoåi caùc daïng naêng löôïng noùi treân, trong ñieàu kieän laøm vieäc bình thöôøng ñeàu do nguyeân nhaân hao moøn beà maët vaø giaûm ñoä beàn do quaù trình lyù hoùa gaây neân. Vieäc nghieân cöùu ma saùt vaø moøn raát quan troïng vaø caàn thieát, ñeå naém ñöôïc baûn chaát vaø qui luaät hao moøn caùc chi tieát trong oâ toâ giuùp ta tìm caùc bieän phaùp khaéc phuïc ñeå naâng cao tuoåi beàn söû duïng cuûa chuùng. 1.1. Ma saùt vaø moøn 1.1.1. Ma saùt a/ Khaùi nieäm veà ma saùt Söï hoaït ñoäng cuûa nhieàu cô caáu maùy coù lieân quan tôùi söï chuyeån ñoäng töông ñoái cuûa beà maët tieáp xuùc cuûa caùc chi tieát maùy vaø taïo neân ma saùt treân beà maët ñoù. Trong ña soá caùc tröôøng hôïp ma saùt ñeàu gaây neân nhöõng chi phí voâ ích veà naêng löôïng ñoàng thôøi taïo neân hao moøn chi tieát maùy. b/ Phaân loaïi ma saùt + Theo söï chuyeån ñoäng töông ñoái giöõa hai vaät theå ta coù: - Ma saùt tröôït (hình 1.1a) - Ma saùt laên (hình 1.1b) - Ma saùt quay (hình 1.1c) Hình 1.1. Phaân loaïi ma saùt theo chuyeån ñoäng töông ñoái giöõa hai vaät ma saùt. + Theo traïng thaùi beà maët ma saùt cuûa chi tieát vaø tính chaát cuûa vaät lieäu boâi trôn (hình 1.2). 2 - Ma saùt khoâ (ma saùt ngoaøi), heä soá ma saùt f = 0,1 loaïi ma saùt naøy sinh ra giöõa hai beà maët tieáp xuùc chæ coù moät lôùp khoâng khí khoâ (khoâng coù chaát boâi trôn naøo khaùc). Thí duï: Ma saùt giöõa caùc ñóa cuûa ly hôïp vôùi baùnh ñaø vaø ñóa eùp, giöõa maù phanh vaø tang troáng… - Ma saùt giôùi haïn (ma saùt trong) heä soá ma saùt f = 0,001 loaïi ma saùt naøy phaùt sinh giöõa hai beà maët chuyeån ñoäng cuûa chi tieát coù toàn taïi moät lôùp daàu boâi trôn raát moûng, lôùp daàu naøy toàn taïi ñöôïc laø do söùc huùt giöõa chuùng vaø caùc phaàn töû kim loaïi. So vôùi ma saùt khoâ thì ma saùt giôùi haïn vaãn toát hôn, nhöng ma saùt giôùi haïn khoâng coù lôïi neáu ñeå caùc chi tieát maùy laøm vieäc laâu döôùi daïng ma saùt naøy. Thí duï ma saùt treân caùc beà maët raêng cuûa caëp baùnh raêng aên khôùp hoaëc khi khôûi ñoäng maùy hoaëc toác ñoä quay chaäm maø phuï taûi lôùn. - Ma saùt öôùt (ma saùt trong) coøn goïi laø ma saùt thuûy ñoäng hoïc, heä soá ma saùt f = 0,0001. Loaïi ma saùt naøy phaùt sinh khi hai beà maët chi tieát tieáp xuùc coù moät lôùp daàu nhôøn hoaøn toaøn caùch ly chuùng, lôùp daàu daøy hôn 5μK. Trong tröôøng hôïp naøy söùc caûn ma saùt lôùn hay beù tuøy theo tính chaát cuûa daàu nhôøn maø khoâng lieân quan gì ñeán tính chaát vaø ñaëc tính cuûa beà maët tieáp xuùc. Thí duï ma saùt giöõa caùc oå ñôõ cuûa truïc khuyûu. - Ma saùt nöûa khoâ: laø hình thöùc ma saùt hoãn hôïp giöõa ma saùt giôùi haïn vaø ma saùt khoâ, loaïi ma saùt naøy xuaát hieän ôû phaàn treân cuûa xy lanh vaø xeùc maêng hôi ôû ha ...