Giáo trình Luật hiến pháp nước ngoài: Phần B - PGS.TS Thái Vĩnh Thắng

Phần riêng của cuốn giáo trình Luật hiến pháp nước ngoài được giới thiệu trong phần B. Phần B gồm 4 chương có nội dung trình bày về: những vấn đề cơ bản của Luật hiến pháp Hoa Kỳ, cộng hòa Pháp, Liên Ban Nga, liên hiệp quốc Anh. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Luật hiến pháp nước ngoài: Phần B - PGS.TS Thái Vĩnh Thắng B. PHÇn riªng Ch−¬ng XII. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña luËt hiÕn ph¸p Hoa Kú I. LÞch sö lËp hiÕn hoa kú N¨m 1776 n−íc Mü giµnh ®−îc ®éc lËp, chÊm døt hoµn toµn ®« hé cña cña bän thùc d©nAnh. B¶n tuyªn ng«n ®éc lËp cña Hîp chñng quèc Hoa Kú ®7 ®−îc long träng c«ng bè vµongµy 4/7/1776. B¶n tuyªn ng«n gåm 3 phÇn: PhÇn thø nhÊt kh¼ng ®Þnh nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Ó thiÕtlËp chÝnh quyÒn lµ b¶o vÖ c¸c quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi. B¶n tuyªn ng«n ®7 viÕt: Chóng t«i thiÕtnghÜ r»ng c¸c ch©n lý sau ®©y lµ nh÷ng sù thËt hiÓn nhiªn: Mäi ng−êi sinh ra ®Òu cã quyÒn b×nh®¼ng. T¹o hãa ®7 phó cho hä mét sè quyÒn kh«ng thÓ t−íc bá ®−îc, trong ®ã cã quyÒn ®−îc sèng®−îc tù do vµ m−u cÇu h¹nh phóc. ChÝnh ®Ó ®¶m b¶o c¸c quyÒn nµy mµ c¸c chÝnh quyÒn ®−îc thiÕtlËp vµ c¸c quyÒn lùc chÝnh ®¸ng ®−îc trao cho chÝnh quyÒn do sù −ng thuËn cña nh÷ng ng−êi ®−îccai trÞ. Khi mét h×nh thøc chÝnh quyÒn nµo ®ã cã khuynh h−íng ph¸ ®æ c¸c môc tiªu nµy, nh©n d©ncã quyÒn thay ®æi h×nh thøc ®ã hay phÕ bá vµ thiÕt lËp mét chÝnh quyÒn míi theo nh÷ng h×nh thøcthÝch hîp nhÊt ®Ó ®¶m b¶o an ninh vµ h¹nh phóc cho nh©n d©n(1). PhÇn thø hai cña b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lµ mét b¶n kª khai dµi tè c¸o nh÷ng hµnh ®éngbÊt c«ng cña Hoµng ®Õ Anh quèc ®èi víi nh©n d©n Mü nh»m t−íc ®o¹t c¸c quyÒn tù do, b×nh®¼ng, ®éc lËp, chñ quyÒn cña hä, biÕn hä thµnh nh÷ng ng−êi lÖ thuéc. PhÇn thø ba cña b¶n tuyªn ng«n long träng tuyªn bè r»ng: C¸c thuéc ®Þa thèng nhÊt nµyph¶i lµ nh÷ng quèc gia tù do vµ déc lËp, ®−îc gi¶i tho¸t khái mäi r»ng buéc víi nhµ vua Anhquèc vµ mäi quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a c¸c thuéc ®Þa víi V−¬ng quèc Anh ph¶i ®−îc c¾t ®øt hoµntoµn. Víi tÝnh c¸ch lµ nh÷ng quèc gia tù do vµ ®éc lËp c¸c thuéc ®Þa ®−îc toµn quyÒn quyÕt®Þnh vÊn ®Ò chiÕn tranh vµ hßa b×nh, ký kÕt c¸c HiÖp −íc, thiÕt lËp quan hÖ th−¬ng m¹i vµ thùchiÖn mäi hµnh ®éng thuéc quyÒn chÝnh ®¸ng cña c¸c quèc gia ®éc lËp(1). B¶n tuyªn ng«n ®éc lËp n¨m 1776 cã ý nghÜa chÝnh trÞ - ph¸p lý v« cïng quan träng. NãchÝnh thøc khai sinh ra hîp chñng quèc Hoa Kú víi t− c¸ch lµ mét quèc gia hoµn toµn ®éc lËp.NÒn ®éc lËp nµy lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ra ®êi cña lÞch sö lËp hiÕn Hoa Kú. Víi môc ®Ých thùc hiÖn mét sù liªn hiÖp chÆt chÏ h¬n gi÷a c¸c tiÓu bang trong mét nhµ (1), Xem: LÞch sö n−íc Mü cña Lª Minh §øc vµ NguyÔn NghÞ, Nxb.V¨n hãa th«ng tin, H.1994, tr. 102 -103. (1) Xem: LÞch sö n−íc Mü cña Lª Minh §øc vµ NguyÔn NghÞ, Nxb.V¨n hãa th«ng tin, H.1994, tr. 102 -103. 129n−íc liªn bang, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho viÖc b¶o vÖ an ninh, quèc phßng vµ ph¸t triÓnkinh tÕ chung, Hîp chñng quèc Hoa Kú ®7 triÖu tËp héi nghÞ lËp hiÕn gåm ®¹i diÖn cña c¸cbang. Cuéc héi nghÞ ®7 diÔn ra t¹i Phila®elphia d−íi sù chñ täa cña George Washington. C¸c®¹i biÓu ®7 nhÊt trÝ víi nhau vÒ c¸c ®iÓm thiÕt yÕu: thµnh lËp mét chÝnh quyÒn trung −¬ng ®ñm¹nh ®Ó cã thÓ duy tr× ®−îc trËt tù x7 héi, tr¶ nh÷ng mãn nî chång chÊt trong chiÕn tranh, thóc®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi chÝnh trÞ vµ th−¬ng m¹i cña Hîp chñng quècHoa Kú trong c¸c quan hÖ quèc tÕ. Héi nghÞ còng thèng nhÊt vÒ nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc bé m¸y Nhµ n−íc sÏ ®−îc quy®Þnh trong HiÕn ph¸p: - X©y dùng mét chÝnh quyÒn hµnh ph¸p m¹nh mµ ®øng ®Çu lµ Tæng thèng; - X©y dùng mét quèc héi l−ìng viÖn; - X©y dùng hÖ thèng t− ph¸p ®éc lËp víi lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p; - Toµn bé hÖ thèng bé m¸y Nhµ n−íc ph¶i ®−îc x©y dùng theo nguyªn t¾c ph©n chiaquyÒn lùc (lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p). C¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p ph¶i ®éc lËp,chÕ ngù vµ ®èi träng lÉn nhau. NhÊt trÝ víi nhau vÒ c¸c nguyªn t¾c chung nh−ng c¸c bang, c¸c nhãm bang l¹i rÊt kh¸cbiÖt nhau vÒ nh÷ng quyÒn lîi ph¶i b¶o vÖ. Mét trong nh÷ng kh¸c biÖt lín nhÊt lµ quan ®iÓm vÒc¸ch thøc lùa chän ®¹i biÓu vµo Quèc héi. C¸c bang lín nh− Massachusetts, New york,Pennsylvanto, Virginia ®ßi hä ph¶i ®−îc nhiÒu ®¹i diÖn h¬n trong Quèc héi v× sè d©n cña h䮫ng h¬n c¸c bang nhá(1). NÕu quan ®iÓm nµy ®−îc chÊp thuËn th× ch¾c ch¾n c¸c bang lín sÏl7nh ®¹o c¸c bang nhá. Trong khi ®ã, c¸c bang nhá, ngo¹i trõ bang New Jersey, ®ßi lµ tÊt c¶ c¸cbang ®Òu cã ®¹i biÓu nh− nhau(2). Vµ nÕu nh− vËy th× trong c¸c quyÕt ®Þnh sè d©n Ýt ái cña c¸cbang nhá còng cã ngang quyÒn nh− sè d©n ®«ng ®¶o h¬n nhiÒu cña c¸c bang lín. Sau nh÷ngcuéc tranh luËn s«i næi Héi nghÞ ®7 ®i ®Õn mét gi¶i ph¸p dung hßa: hai viÖn cña quèc héi sÏ®−îc bÇu theo c¸c ph−¬ng thøc kh¸c nhau. H¹ viÖn sÏ gåm c¸c ®¹i biÓu ®−îc bÇu theo tû lÖ d©nsè cßn th−îng viÖn sÏ gåm c¸c ®¹i biÓu bÇu theo tû lÖ mét bang hai ®¹i biÓu kh«ng phô th ...