Giáo trình Miễn dịch học thú y: Phần 1 - ĐH Nông nghiệp Hà Nội

Giáo trình "Miễn dịch học thú y" là tài liệu dùng để giảng dạy, học tập của cán bộ, sinh viên chuyên ngành thú y và chuyên ngành chăn nuôi trong hệ thống các trường đại học thuộc khối nông nghiệp. Sau đây mời các bạn cùng tham khảo phần 1 của giáo trình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Miễn dịch học thú y: Phần 1 - ĐH Nông nghiệp Hà Nội Lêi nãi ®Çu §Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ ®µo t¹o c¸n bé bËc ®¹i häc theo khungch¬ng tr×nh míi cña Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Chóng t«i biªn so¹ngi¸o tr×nh MiÔn dÞch häc Thó y, ®©y lµ tµi liÖu dïng ®Ó gi¶ng d¹y,häc tËp cña c¸n bé, sinh viªn chuyªn ngµnh thó y vµ chuyªn ngµnhch¨n nu«i trong hÖ thèng c¸c trêng ®¹i häc thuéc khèi n«ng nghiÖp.Gi¸o tr×nh còng dïng lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c c¸n bé lµm c«ngt¸c nghiªn cøu vµ xÐt nghiÖm trong lÜnh vùc vi sinh vËt häc vµ miÔndÞch häc. Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n, chóng t«i ®· cè g¾ng thÓ hiÖn tÝnh c¬b¶n, tÝnh hiÖn ®¹i, tÝnh khoa häc vµ tÝnh hÖ thèng cña ch¬ng tr×nhm«n häc. MÆc dï ®· ®äc, häc vµ tham kh¶o nhiÒu tµi liÖu cña c¸c bËc tiÒnbèi trong vµ ngoµi níc nhng kh¶ n¨ng cña ngêi viÕt cã h¹n nªnch¾c cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù chØ dÉn, sù ®ãng gãp quýb¸u cña b¹n ®äc. Xin ®îc tr©n träng c¶m ¬n. TM c¸c t¸c gi¶ TS. NguyÔn B¸ Hiªn -1- PhÇn Më ®ÇuI. Kh¸i niÖm vÒ m«n häc MiÔn dÞch häc (immunology) lµ mét ngµnh khoa häc nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng phßng vÖcña c¬ thÓ sinh vËt. Nh÷ng néi dung chÝnh cña ngµnh häc bao gåm: + Nghiªn cøu c¸c quy luËt, c¬ chÕ b¶o vÖ cña c¬ thÓ trong qu¸ tr×nh sèng. + Nghiªn cøu qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ miÔn dÞch trong c¬ thÓ, sù t¬ng t¸c vµ ®iÒuhoµ miÔn dÞch. + Nghiªn cøu nh÷ng thay ®æi cña ho¹t ®éng miÔn dÞch trong trêng hîp miÔn dÞchbÖnh lý. + øng dông c¸c quy luËt cña ho¹t ®éng miÔn dÞch vµo viÖc chÈn ®o¸n, phßng vµ trÞ bÖnh. Lý luËn cña khoa häc miÔn dÞch cã liªn quan chÆt chÏ tíi nhiÒu m«n häc nh: sinh lýhäc, sinh ho¸ häc, tÕ bµo häc, bÖnh lý häc, sinh häc ph©n tö, vi sinh vËt häc,...II. Vai trß vµ vÞ trÝ cña m«n häc MiÔn dÞch häc lµ mét ngµnh khoa häc cña sinh häc hiÖn ®¹i. Vµi chôc n¨m gÇn ®©y,miÔn dÞch häc ®· cã sù ph¸t triÓn cùc kú m¹nh mÏ, nã kh«ng chØ lµ mét m«n khoa häc c¬ b¶nmµ cßn x©m nhËp vµo nhiÒu lÜnh vùc sinh häc kh¸c ®Ó trë thµnh c¬ së khoa häc, trë thµnh nÒnt¶ng ë nh÷ng lÜnh vùc khoa häc nµy. VÝ dô: Sinh häc ph©n tö, bÖnh lý häc ph©n tö, ho¸ sinh miÔn dÞch,... Trong y häc còng nh thó y häc, miÔn dÞch häc cã nh÷ng ®ãng gãp rÊt to lín, x©mnhËp vµo mäi chuyªn khoa, ®îc sö dông réng r·i kh«ng nh÷ng vÒ mÆt chÈn ®o¸n, phßng trÞbÖnh mµ cßn ®Ó gi¶i thÝch c¬ chÕ sinh bÖnh cña nhiÒu hiÖn tîng bÖnh lý l©m sµng. Trªn c¬ sëcña nh÷ng hiÓu biÕt vÒ miÔn dÞch häc. Ngêi ta cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó phßng chèng,h¹n chÕ vµ tiÕn tíi thanh to¸n nhiÒu bÖnh truyÒn nhiÔm ë ngêi còng nh ë ®éng vËt nu«i. Riªng trong lÜnh vùc ch¨n nu«i, vÊn ®Ò cùc kú quan träng ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ngtrong ch¨n nu«i lµ ng¨n chÆn phßng chèng ®îc c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm. M«n miÔn dÞch häc,vi sinh vËt häc thó y, dÞch tÔ häc thó y vµ m«n bÖnh truyÒn nhiÔm ®· nghiªn cøu chØ ra c¬ chÕ,nguyªn lý cïng c¸c biÖn ph¸p chÈn ®o¸n, phßng chèng dÞch bÖnh cho ®éng vËt nu«i vµ do ®ãgãp phÇn vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt ch¨n nu«i vµ b¶o vÖ søc khoÎ cho con ngêi. ChÝnh v× vËy mµ sù hiÓu biÕt vÒ miÔn dÞch häc kh«ng cßn lµ së trêng cña mét sè Ýtngêi lµm viÖc trong lÜnh vùc chuyªn khoa hÑp n÷a, nã ®· trë thµnh mét hiÓu biÕt chung chotÊt c¶ mäi ngêi cÇn cã vµ nh thÕ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ miÔn dÞch häc ®Æc biÖt cÇn thiÕt chonh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c sinh häc nãi chung vµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c y häc vµ thó y häcnãi riªng.III. S¬ lîc lÞch sö ph¸t triÓn cña miÔn dÞch häc Tõ cæ xa con ngêi ®· biÕt øng dông miÔn dÞch trong viÖc phßng chèng c¸c bÖnhtruyÒn nhiÔm. LÞch sö ®· ghi nhËn vµo 2000 n¨m tríc C«ng nguyªn ngêi Trung Quèc vµÊn §é ®· biÕt lÊy vÈy ®Ëu mïa tõ nh÷ng ngêi m¾c bÖnh, ph¬i kh«, t¸n nhá råi thæi vµo mòingêi lµnh ®Ó g©y miÔn dÞch phßng bÖnh. Tuy nhiªn miÔn dÞch häc chØ thùc sù ph¸t triÓn vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû 18,trong suèt thÕ kû 19 vµ thÕ kû 20. Sù kiÖn ®¸ng ghi nhËn lµ vµo n¨m 1798, lÇn ®Çu tiªn Jenner, mét thÇy thuèc ngêi Anhlµm viÖc t¹i vïng n«ng th«n Gloncester Shire ®· dïng níc ë môn ®Ëu cña bß bÞ bÖnh (trong®ã cã chøa virus ®Ëu bß) chñng cho ngêi vµ g©y ®îc miÔn dÞch chèng bÖnh ®Ëu mïa ëngêi, mét c¨n bÖnh rÊt nguy hiÓm thêi ®ã. Víi ph¸t minh nµy Jenner ®· ghi mét mèc quanträng trong sù ph¸t triÓn cña miÔn dÞch häc. Tõ ®ã miÔn dÞch häc b¾t ®Çu cã c¬ së khoa häc. Vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû 20, nhiÒu ho¹t ®éng cña hÖ miÔn dÞch trong c¬ thÓ ®éngvËt ®îc ph¸t hiÖn vµ nghiªn cøu kü cµng, miÔn dÞch häc ®· cã nh÷ng bíc tiÕn nh¶y vät, nã ®· -2-trë thµnh mét ngµnh khoa häc réng lín vµ c¬ b¶n. Cã thÓ chia lÞch sö ph¸t triÓn cña miÔn dÞch häc thµnh 5 thêi kú lín nh sau:1. Thêi kú vacxin - Trong giai ®o¹n 1879 - 1881 Lui. Pa ...