Giáo trình miễn dịch học ứng dụng

Giáo trình “Miễn dịch học ứng dụng” là một tài liệu đầy đủ và cập nhật nhất ở ViệtNam về vacxin thú y và ứng dụng những kiến thức của miễn dịch học trong thú y. Vì vậy,giáo trình cũng là m ột tài liệu tham khảo tốt cho các cán bộ làm công tác nghiên cứu, xétnghiệm và thực hành trong nhiều lĩnh vực của ngành thú y.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình miễn dịch học ứng dụng LỜI NÓI ĐẦU Năm 2007, để thực hiện yêu cầu đào tạo cán bộ bậc đại học chuyên ngành thú ythuộc chương trình m ới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, môn học “Miễn dịch học ứng dụng”bắt đầu được đưa vào giảng dạy cho sinh viên từ khóa 48 ngành thú y của khoa Thú y trườngĐại học Nông nghiệp Hà Nội. Vì đây là một môn học mới và rất cần thiết, trải nghiệm 3 năm giảng dạy, chúng tôithấy cần phải biên soạn giáo trình này giúp sinh viên có tài liệu để học tập. Giáo trình “Miễn dịch học ứng dụng” là một tài liệu đầy đủ và cập nhật nhất ở ViệtNam về vacxin thú y và ứng dụng những kiến thức của miễn dịch học trong thú y. Vì vậy, ũng là m ột tài liệu tham khảo tốt cho các cán bộ làm công tác nghiên cứu, xétgiáo trình cnghiệm và thực hành trong nhiều lĩnh vực của ngành thú y. Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đ c ố gắng thể hiện tính cơ bản, tính hiện đại, ãtính khoa học và tính hệ thống của chương trình môn học. Là giáo trình của một môn học mới, mà số tài liệu tham khảo về môn học còn ít, trảinghiệm giảng dạy môn học còn ngắn và khả năng của người viết có hạn nên không tránh khỏinhiều thiếu sót, rất mong nhận được sự chỉ dẫn, sự đóng góp của bạn đọc xa gần để cuốnsách được hoàn thiện trong lần tái bản tới. Xin được trân trọng cảm ơn. Thay mặt các tác giả Chủ biên TS. Nguyễn Bá Hiên -1- PHẦN MỞ ĐẦUI. KHÁI NIỆM VỀ MÔN HỌC Miễn dịch học ứng dụng (Applied immunology) là một môn khoa học nghiên cứu ứngdụng những kiến thức của miễn dịch học vào y học, thú y học và nhiều lĩnh v ực khoa họckhác nhằm mục đích phục vụ đời sống và bảo vệ sức khỏe của con người.Nội dung chính của môn học bao gồm: 1. Miễn dịch học ứng dụng trong phòng bệnh: tức là nghiên cứu về vacxin để phòng các bệnh truyền nhiễm, bệnh ký sinh trùng và sử dụng vacxin trong một số trường hợp đặc biệt khác. 2. Miễn dịch học ứng dụng trong điều trị đặc hiệu. 3. Miễn dịch học ứng dụng trong chẩn đoán. 4. Miễn dịch học ứng dụng trong nghiên cứu những biểu hiện bệnh lý do rối loạn của quá trình miễn dịch nhằm:  Nhận biết và tìm hiểu cơ chế bệnh sinh của sự rối loạn hoạt động ở hệ thống miễn dịch.  Tìm phương pháp điều trị thích hợp với cơ chế bệnh sinh ấy. Khoa học miễn dịch học ứng dụng có liên quan chặt chẽ tới nhiều môn học khác như:sinh lý học, sinh hóa học, bệnh lý học, vi sinh vật học, bệnh truyền nhiễm, sinh học phân tử vàđặc biệt là miễn dịch học. Trong khuôn khổ của giáo trình này, miễn dịch học ứng dụng chỉ đề cập đến ba nộidung trên. Nội dung thứ tư bạn đọc có thể tìm hiểu trong lĩnh v ực về miễn dịch bệnh lý đãtrình bày trong giáo trình miễn dịch học thú y và bệnh lý học thú y.II. VAI TRÒ VÀ VỊ TRÍ CỦA MÔN HỌC Như trên đã nêu, mi ễn dịch học ứng dụng là một môn khoa học nghiên cứu ứng dụngnhững kiến thức của miễn dịch học vào nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau.. Trong ĩnh v ực đấu tranh phòng chống các bệnh truyền nhiễm và ký sinh trùng, việc lnghiên cứu các vacxin phòng bệnh là một việc làm cực kỳ cần thiết. Nhờ có vacxin mà nhiềubệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với con người và động vật đã được khống chế và từng bướcbị loại trừ. Vacxin được coi là thành tựu vĩ đại nhất của y học và thú y học hiện đại, công tác tiêmchủng đã và đang được thực hiện ở tất cả các quốc gia và thực sự trở thành tấm lá chắn vữngchắc để phòng chống nhiều bệnh truyền nhiễm ở người và động vật. Tuy nhiên, cuộc chiếnchống lại dịch bệnh vẫn còn rất phức tạp, vì thế việc nghiên cứu để cải tạo các vacxin hiện cóvà chế tạo các vacxin mới đang là mục tiêu phấn đấu của các nhà khoa học. Trong lĩnh v ựcnghiên cứu này, một môn khoa học mới đã ra đời đó là môn “Vacxin học - Vaccinology”. Ngày nay, khái niệm về vacxin đã có sự thay đổi, nó không còn là chế phẩm từ vi sinhvật dùng để phòng bệnh, mà còn được làm từ vật liệu sinh học không vi sinh vật và được dùngvới mục đích không phải phòng bệnh. Ví dụ: vacxin chống khối u làm từ tế bào sinh khối u,dùng để chống lại tế bào ác tính trong việc găn chặn sự phát triển của khối u trong ung thư;vacxin chống thụ thai làm từ receptor của trứng với tế bào ở nội mạc tử cung; vacxin kháng tinhtrùng; vacxin chống HCG (Human Chorionic Gonadotropin) với mục đích chống thụ thai… -2-. Trong lĩnh v ực điều trị đặc hiệu đối với các bệnh truyền nhiễm, miễn dịch học ứng dụngcũng đóng một vai trò hết sức quan trọng. Song song với sự phát triển của vacxin thì việc dùng kháng huyết thanh trong chẩnđoán và điều trị cũng ngày càng được phát triển và ứng dụng rộng rãi. Kể từ năm 1890, khi Behring và Kitasato phát hiện ra kháng thể trung hòa độc tố của vikhuẩn, sau đó việc tìm hiểu về các yếu tố miễn dịch dịch thể được tập trung nghiên cứu, ngườita đã phát hiện ra phân tử kháng thể dịch thể đặc hiệu (Immunoglobulin). Huyết thanh động vậtchứa Immunoglobulin đặc hiệu được gọi là huyết thanh miễn dịch hay kháng huyết thanh. Việc sử dụng kháng huyết thanh trong điều trị các bệnh truyền nhiễm ở người và độngvới những tình trạng bệnh lý nguy kịch do sự tấn công ồ ạt của mầm bệnh truyền nhiễm màkhông có loại hóa dược nào ngăn cản nổi, đã là một phương thức kỳ diệu cứu sống sinh mạngcủa hàng triệu con người. Ngày nay, huyết thanh miễn dịch đã đư ợc thay thế bởi Immunoglobulin ...