Giáo trình Môi trường bảo quản tài liệu

Giáo trình Môi trường bảo quản tài liệu có nội dung trình bày cách bảo quản tài liệu trong nền khí hậu nóng ẩm của Việt Nam, thiết kế một môi trường bảo quản tài liệu thích hợp,... nhằm giúp người học biết bảo quản tài liệu thật hiệu quả. Cùng tham khảo nội dung tài liệu để thu thập các kiến thức hữu ích cho bản thân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Môi trường bảo quản tài liệu GIÁO TRÌNHMÔI TRƯỜNG BẢO QUẢN TÀI LIỆUMục lục Nhiệt độ, độ ẩm tương đối, ánh sáng và chất lượng không khí: chỉ dẫn cơ bản cho công tác bảo quản Theo dõi nhiệt độ và độ ẩm tương đối Thực hiện theo thiết kế: đưa hệ thống vào hoạt động Bảo vệ tài liệu giấy tránh những hư hại do ánh sáng gây ra Bảo quản sách và tài liệu viết trên chất liệu giấy trong quá trình trưng bàySherelin Ocđen - Trưởng ban bảo quản, Hiệp hội lịch sửMinesotaĐiều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm tương đối rất quan trọngtrong công tác bảo quản thư viện và các nơi lưu trữ vì khinhiệt độ và độ ẩm không đảm bảo sẽ góp phần đáng kểlàm hỏng các tư liệu lưu trữ. Nhiệt độ cao cũng làm giatăng mức độ hư hỏng: hầu hết các phản ứng hoá học gâyhỏng tư liệu có tỷ lệ tăng gần gấp đôi mỗi khi nhiệt độtăng 18 độ F (khoảng 10 độ C). Độ ẩm tương đối cao tạora độ ẩm cần thiết, xúc tiến các phản ứng hóa học có hạiđối với tư liệu, và khi kết hợp với nhiệt độ cao gây ra sựphát triển của nấm cũng như các loại côn trùng. Độ ẩmtương đối đặc biệt thấp, thường xuất hiện vào mùa đông ởnhững nơi sử dụng hệ thống điều hoà trung tâm, có thểlàm cho một số loại tư liệu lưu trữ trở nên khô và giòn.Sự dao động về nhiệt độ và độ ẩm tương đối cũng gây táchại. Các tư liệu lưu trữ thường có tính hút ẩm, rất dễ hútvà nhả hơi nước. Sự thay đổi về nhiệt độ và độ ẩm tươngđối hàng ngày và theo mùa có thể làm các tư liệu lưu trữnở ra hoặc co lại. Những thay đổi nghiêm trọng gia tăngmức độ hư hỏng, dẫn tới những thiệt hại thấy được nhưquăn giấy, bong mực, cong vênh bìa sách, và rạn bongảnh. Tuy nhiên, ở một số cơ sở thư viện, các tư liệu lưu trữcó thể được bảo vệ trước các dao động ở mức độ vừa phải.Một số loại chất liệu đóng gói kèm theo hoặc sách báođóng gói sát nhau có thể gây ra các thay đổi nhỏ về nhiệtđộ và độ ẩm.Lắp đặt đầy đủ và vận hành các thiết bị điều chỉnh khíhậu để duy trì tiêu chuẩn bảo quản sẽ làm chậm tiến trìnhhư hỏng các tư liệu lưu trữ một cách đáng kể. Thiết bịđiều chỉnh khí hậu được xếp theo độ phức tạp: từ máyđiều hoà, máy tạo độ ẩm và / hoặc máy hút ẩm từng phòngđơn giản đến hệ thống điều hoà trung tâm cho cả toà nhàđể có thể lọc, làm mát, sưởi, tạo ẩm và hút ẩm không khí.Cần tìm kiếm sự trợ giúp của các kỹ sư có kinh nghiệm vềlĩnh vực điều chỉnh khí hậu để có thể chọn và lắp đặt thiếtbị. Cần có thêm các biện pháp để điều chỉnh nhiệt độ vàđộ ẩm tương đối. Toàn bộ toà nhà cũng cần được bảodưỡng tốt, cần phải hàn gắn các vết rạn nứt ngay khi mớixuất hiện. Cửa đi và cửa sổ bên ngoài phải bịt các khe gióvà phải đóng kín để tránh lưu thông với không khí ngoàitrời. Tại những vùng có mùa đông lạnh, phía trong cửa sổphải được bít kín bằng các tấm dính hoặc bằng băng dính.Tại các khu vực lưu trữ có thể bịt các cửa sổ bằng các tấmván lát tường hoặc bằng băng dính.Các nhà chuyên môn thường bất đồng về nhiệt độ và độẩm tương đối tối ưu cho các tư liệu lưu trữ. Thông thườnghọ cho rằng nhiệt độ ổn định không cao hơn 70 độ F, cònđộ ẩm tương đối ổn định dao động trong khoảng tối thiểulà 30% và tối đa là 50%. Qua nghiên cứu cho thấy độ ẩmtương đối dao động ở mức thấp thì tốt hơn vì khi đó tiếntrình xuống cấp của tư liệu diễn ra ở tốc độ chậm hơn. Nóichung, nhiệt độ càng thấp càng tốt. Nhiệt độ trong các khuvực chỉ dành riêng cho lưu trữ nên thấp hơn nhiều so vớinhiệt độ ở các khu vực vừa dùng để lưu trữ vừa dùng đểtra cứu.Đôi khi nên lưu trữ các tư liệu ít sử dụng ở nhiệt độ lạnhcó sử dụng thiết bị điều chỉnh độ ẩm. Tuy nhiên khi lấycác tư liệu ra khỏi khu vực lưu trữ ở nhiệt độ lạnh thì sựthay đổi nhiệt độ nhanh có thể làm cho các tư liệu đó bịngưng tụ hơi nước . Trong trường hợp như vậy cần phảicó sự thay đổi nhiệt độ dần dần để dễ thích nghi.Duy trìcác điều kiện ổn định rất quan trọng. Thư viện hay các cơsở lưu trữ cần chọn lựa nhiệt độ và độ ẩm tương đối trongkhoảng tối ưu, duy trì trong suốt 24 tiếng một ngày trongsuốt 365 ngày trong năm. Không bao giờ được tắt hệthống điều chỉnh khí hậu cũng như không đặt chế độ thấphơn về đêm, vào cuối tuần hoặc vào bất cứ thời gian nàomà thư viện và các nơi lưu trữ đóng cửa. Chi phí phátsinh do vận hành liên tục hệ thống này sẽ ít hơn nhiều sovới chi phí khắc phục bảo quản trong tương lai để phụcchế các hư hỏng do điều kiện khí hậu không đảm bảo.Mặc dù nhiều thư viện và các nơi lưu trữ thấy thực hiệnviệc này rất tốn kém và ngoài khả năng, nhưng qua thựctiễn và qua kiểm nghiệm cho thấy thời hạn sử dụng củacác tư liệu tăng đáng kể nhờ duy trì ổn định nhiệt độ và độẩm tương đối. Tại những nơi không đủ điều kiện kinh tếhoặc thiếu hệ thống máy móc để có thể duy trì các điềukiện tối ưu quanh năm thì có thể chọn tiêu chuẩn ítnghiêm ngặt hơn trong mùa hè và mùa đông sao cho nhiệtđộ và độ ẩm tương đối sẽ thay đổi dần dần trong khoảngcho phép giữa hai mùa. Tiêu chuẩn về nhiệt độ và độ ẩmtương đối theo mùa càng gần mức tối ưu càng tốt. Đángchú ý là các tư liệu kh ...