Giáo trình - Năng lượng mặt trời - chương 1

Tham khảo tài liệu giáo trình - năng lượng mặt trời - chương 1, kỹ thuật - công nghệ, năng lượng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình - Năng lượng mặt trời - chương 1 Chæång 1: VUÎ TRUÛ VAÌ HÃÛ MÀÛT TRÅÌI 1.1. Cáúu taûo, chuyãøn âäüng vaì sæû daîn nåí cuía vuî truû 1.1.1. Cáúu taûo cuía vuî truû Vuî truû maì ta biãút bao gäöm vä säú caïc vç sao. Mäùi vç sao laì mäüt thiãn thãø phaït saïng, nhæ màût tråìi cuía chuïng ta. Quay quanh mäùi vç sao coï caïc haình tinh, caïc thiãn thaûch, sao chäøi, theo nhæîng quyî âaûo ellip láúy sao laìm tiãu âiãøm, nhåì tæång taïc cuía læûc háúp dáùn. Quay quanh mäùi haình tinh coï caïc vãû tinh, caïc vaình âai hoàûc âaïm buûi. Mäùi vç sao taûo ra quanh noï mäüt hãû màût tråìi, nhæ hãû màût tråìi cuía chuïng ta. Haìng tyí hãû màût tråìi tuû laûi thaình mäüt âaïm, do læûc háúp dáùn, taûo ra mäüt thiãn HÃÛ MÀÛT TRÅÌI 30000nas haì. Thiãn haì cuía chuïng ta âæåüc goüi laì Ngán haì hay15000nas Milky Way, laì mäüt trong säú haìng tyí thiãn haì trong 45000nas vuî truû quan saït âæåüc, thiãn haì cuía chuïng ta gäöm 1011 ngäi sao, coï hçnh Hinh 1.1. Ngán haì vaì hãû màût tråìi âéa deût xoàõn äúc, baïn kênh khoaíng = 45.000nas (nas = nàm aïnh saïng = 365,25x24x60x60x300.000 =9,5.1012km). Mäùi hãû màût tråìi quay quanh tám thiãn haì våïi täúc âäü haìng tràm km/s. Hãû màût tråìi cuía chuïng ta nàòm trãn rça ngoaìi cuía Ngán haì, caïch tám khoaíng 30.000nas, vaì quay quanh tám Ngán haì våïi váûn täúc: vMT= 230km/s. Vuî truû maì ta quan saït âæåüc hiãûn nay chæïa khoaíng 10 tyí thiãn haì, coï baïn kênh 3.1025m, chæïa khoaíng 1020 ngäi sao våïi täøng khäúi læåüng khoaíng 1050kg. 11.1.2. Sæû váûn âäüng vaì daîn nåí cuía vuî truû Âãø täön taûi dæåïi taïc duûng cuía læûc háúp dáùn, caïc thiãn thãø trong vuî truûphaíi chuyãøn âäüng khäng ngæìng. Caïc haình tinh tæû xoay quanh mçnh vaìquay quanh màût tråìi våïi täúc âäü vaìi chuûc km/s, caïc màût tråìi quay quanhtám thiãn haì våïi täúc âäü haìng tràm km/s, caïc thiãn haì quay quanh tám âaûithiãn haì våïi täúc âäü haìng nghçn km/s. Nàm 1923, khi sæí duûng kênh thiãn vàn vä tuyãún ghi phäø bæïc xaûphaït ra tæì caïc thiãn haì, Edwin Hubble nháûn tháúy caïc vaûch quang phäø luändëch chuyãøn vãö phêa bæåïc soïng λ daìi, phêa maìu âoí. Hiãûn tæåüng dëch vãöphêa âoí cuía bæïc xaû âæåüc giaíi thêch bàòng hiãûu æïng Doppler, laì do caïc thiãnthãø phaït bæïc xaû âang chuyãøn âäüng ra xa nåi thu bæïc xaû, chuyãøn âäüng råìixa nhau cuía caïc thiãn haì âæåüc phaït hiãûn tháúy theo moüi phæång, våïi váûntäúc tàng dáön theo khoaíng caïch giæîa chuïng. Nhæ váûy, caïc thiãn thãø trongvuî truû âang råìi xa nhau, vaì vuî truû âang daîn nåí nhæ quaí boïng âang âæåücthäøi càng ra.1.1.3. Âënh luáût Hubble Dæûa vaìo thæûc nghiãûm, Edwin Hubble mä taí sæû daîn nåí cuía vuî truûbàòng âënh luáût sau: Moüi thiãn thãø trong vuî truû âang chuyãøn âäüng ra xa ρ ρ ρnhau våïi váûn täúc ω tyí lãû thuáûn våïi khoaíng caïch r giæîa chuïng: ω = -H. r ,våïi H≈ 25km/s.106nas laì hàòng säú Hubble. Thæûc tãú hàòng säú Hubble chæa thãø xaïc âënh chênh xaïc, chè biãút noïnàòm trong khoaíng (15÷30)km/s.106nas.1.2. Sæû hçnh thaình vuî truû vaì hãû màût tråìi1.2.1. Thuyãút Big Bang Thæûc nghiãûm cho biãút vuî truû âang daîn nåí, caïc thiãn thãø âang råìi xa nhau. Váûy nãúu âi ngæåüc laûi thåìi gian, caïc thiãn thãø seî tiãún laûi gáön nhau, thãø têch vuî truû seî co dáön laûi. Taûi mäüt thåìi âiãøm naìo âoï, toaìn bäü vuî truû seî co laûi thaình mäüt cháút âiãøm, coï khäúi læåüng, nàng læåüng vaì nhiãût âäü vä cuìng låïn. Dæûa trãn lyï luáûn naìy, George Lemaitre ngæåìi Bè vaì sau âoï GeorgeGamow cuìng Alexandre Priedmann ngæåìi Nga, bàòng caïc ...