Giáo trình pháp luật đại cương - ĐH Cần thơ

Pháp luật đại cương là môn khoa học pháp lý cơ bản giới thiệu những vấn đề chung nhất về Nhà nước và pháp luật như nguồn gốc ra đời của Nhà nước và pháp luật, bản chất, vai trò, các kiểu và hình thức Nhà nước và pháp luật; đồng thời giới thiệu tổng quan về hệ thống chính trị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình pháp luật đại cương - ĐH Cần thơ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ - - GIÁO TRÌNH PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG Tập thể tác giả biên soạn:ThS. Diệp Thành Nguyên - TS. Phan Trung Hiền CẦN THƠ, THÁNG 2/2009 Giáo trình Phaïp luáût âaûi cæång LỜI GIỚI THIỆU Pháp luật đại cương là môn khoa học pháp lý cơ bản giới thiệu những vấnđề chung nhất về Nhà nước và pháp luật như nguồn gốc ra đời của Nhà nước vàpháp luật, bản chất, vai trò, các kiểu và hình thức Nhà nước và pháp luật; đồng thờigiới thiệu tổng quan về hệ thống chính trị, tìm hiểu những vấn đề cơ bản về các hệthống cơ quan trong bộ máy Nhà nước ta hiện nay, và tìm hiểu những nội dung cơbản của những ngành luật chủ yếu trong hệ thống pháp luật nước ta, về vi phạmpháp luật, trách nhiệm pháp lý, về pháp chế xã hội chủ nghĩa v.v. . . . Giáo trình Pháp luật đại cương được tập thể tác giả biên soạn nhằm mụcđích phục vụ cho việc giảng dạy và học tập đối với sinh viên không chuyên ngànhLuật của Trường Đại học Cần Thơ. Trên cơ sở nghiên cứu Hiến pháp 1992 và Nghị quyết số 51/2001/QH10ngày 25/12/2001 của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến phápnước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, và các văn bản quy phạmpháp luật có liên quan, cùng với việc tham khảo các tài liệu của các tác giả khác,tập thể tác giả xin trân trọng giới thiệu bạn đọc quyển Giáo trình “Pháp luật đạicương”. Trong quá trình biên soạn có thể còn nhiều khiếm khuyết nhất định, rấtmong nhận được ý kiến đóng góp quý báu của các bạn đồng nghiệp và các em sinhviên. Tập thể tác giả ThS. Diệp Thành Nguyên và TS. Phan Trung Hiền - Giảng viên Khoa Luật - Đại học Cần Thơ 1 Giáo trình Phaïp luáût âaûi cæång PHẦN I NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT ----------------------- Chương 1 NGUỒN GỐC CỦA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬTI- NGUỒN GỐC CỦA NHÀ NƯỚC Về sự xuất hiện của Nhà nước, từ trước tới nay có nhiều quan niệm khácnhau, song có thể xếp làm hai loại: quan niệm phi mácxit và quan niệm mácxit.1. Một số quan niệm phi mácxit về sự xuất hiện Nhà nước Thuyết thần học là thuyết cổ điển nhất về sự xuất hiện nhà nước. Thuyết nàycho rằng Thượng đế là người sáng lập và sắp đặt mọi trật tự trên trái đất, trong đócó Nhà nước. Nhà nước do Thượng đế sáng tạo, thể hiện ý chí của Thượng đếthông qua người đại diện của mình là nhà vua. Vua là ‘thiên tử” thay Thượng đế“hành đạo” trên trái đất. Do đó việc tuân theo quyền lực của nhà vua là tuân theo ýtrời, và nhà nước tồn tại vĩnh cửu. Những nhà tư tưởng theo thuyết gia trưởng thì cho rằng nhà nước là kết quảsự phát triển của gia đình, là hình thức tổ chức tự nhiên của cuộc sống con người.Vì vậy, cũng như gia đình, nhà nước tồn tại trong mọi xã hội và quyền lực nhànước, về bản chất giống như quyền gia trưởng của người chủ trong gia đình. Trong thời kỳ Phục hưng xuất hiện các quan niệm mới về sự xuất hiện củanhà nước. Những người theo quan niệm này cho rằng sự xuất hiện của nhà nước làkết quả của một khế ước (hợp đồng) được ký kết giữa những con người sống trongtrạng thái tự nhiên, không có nhà nước. Nhà nước phản ánh lợi ích của các thànhviên trong xã hội, chủ quyền nhà nước thuộc về nhân dân. Trong trường hợp nhànước không giữ được vai trò của mình, các quyền tự nhiên bị vi phạm thì nhân dâncó quyền lật đổ nhà nước và ký kết khế ước mới.2. Quan niệm mácxit về sự ra đời của Nhà nước Học thuyết Mác - Lênin coi nhà nước là hiện tượng có quá trình phát sinh,tồn tại và phát triển. Nhà nước nảy sinh từ xã hội, là sản phNm có điều kiện của xã 2 Giáo trình Phaïp luáût âaûi cæånghội loài người, Nhà nước chỉ xuất hiện khi xã hội phát triển đến một mức độ nhấtđịnh. Theo học thuyết Mác - Lênin, chế độ cộng sản nguyên thuỷ (còn gọi là chếđộ công xã nguyên thuỷ) là hình thái kinh tế - xã hội xuất hiện đầu tiên trong lịchsử loài người, trong xã hội này không có giai cấp, không có nhà nước và pháp luật,nhưng trong lòng nó lại chứa đựng những nhân tố làm nảy sinh ra nhà nước vàpháp luật. Do đó, việc nghiên cứu về xã hội cộng sản nguyên thuỷ giúp chúng tatìm căn cứ để chứng minh quá trình phát sinh nhà nước và pháp luật, từ đó làm ...