Giáo trình quản lý nguồn nước phần 5

Tham khảo tài liệu giáo trình quản lý nguồn nước phần 5, khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình quản lý nguồn nước phần 5 HÖ sè α kh«ng cã thø nguyªn, ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n sinh dßng ch¶y còng nh−t×nh h×nh tæn thÊt do dßng ch¶y trªn l−u vùc. HÖ sè α cµng lín chøng tá tæn thÊt Ýt, phÇnlín l−îng m−a ®· sinh ra dßng ch¶y vµ ng−îc l¹i α bÐ th× tæn thÊt nhiÒu. V× 0 ≤ Y< X O≤α C¸c ®¹i l−îng ®Æc tr−ng vÒ thµnh phÇn cña kho n−íc cho ë h×nh 4.1. Z(m) Hs Vs Hbt Vh Ho Vo 30 20 10 0 L (m) H×nh 4.1. C¸c ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cña kho n−íc C¸c thµnh phÇn dung tÝch vµ møc n−íc ®Æc tr−ng cña kho chøa n−íc gåm: - Dung tÝch chÕt (V0) hay cßn gäi lµ dung tÝch lãt ®¸y, lµ phÇn d−íi cïng cña khon−íc nhiÖm vô chÝnh cña dung tÝch chÕt lµ tr÷ hÕt l−îng bïn c¸t ®Õn trong kho n−íctrong mét thêi gian phôc vô lÊy n−íc, n©ng cao ®Çu n−íc trong kho n−íc vµ n©ng caochiÒu s©u møc n−íc phÝa th−îng l−u kho n−íc. ë c¸c vïng ®åi nói, bïn c¸t trong s«ngsuèi nhiÒu nªn hiÖn t−îng båi ®¾p kho n−íc lu«n x¶y ra. - Møc n−íc chÕt (H0) lµ giíi h¹n trªn cña dung tÝch chÕt. §èi víi nhµ m¸y thuû ®iÖn, dung tÝch chÕt vµ møc n−íc chÕt ph¶i ®−îc chän ®Ó®¶m b¶o ®Çu n−íc tèi thiÓu cho viÖc ph¸t ®iÖn. Møc n−íc chÕt chän cµng thÊp th× cétn−íc ph¸t ®iÖn cµng nhá, do ®ã c«ng suÊt vµ ®iÖn n¨ng cµng nhá. VÒ mÆt giao th«ng, møc n−íc chÕt trong kho ph¶i ®¶m b¶o cho thuyÒn bÌ qua l¹i®−îc an toµn vµ thuËn tiÖn. §èi víi kho n−íc phôc vô t−íi (nhÊt lµ vïng ®ång b»ng bïn c¸t Ýt, ®é dèc nhá) th×møc n−íc chÕt ph¶i ®¶m b¶o t−íi tù ch¶y hoÆc ®¶m b¶o cho cét n−íc thiÕt kÕ cña tr¹mb¬m lÊy n−íc tõ kho lµ nhá nhÊt. §èi víi ngµnh nu«i trång thuû s¶n, khi chän møc n−íc chÕt ph¶i xÐt ®Õn dung tÝchvµ mÆt tho¸ng cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn b×nh th−êng cña c¸ trong kho. VÒ mïa c¹n, khi n−íc trong kho tiªu hÕt th× diÖn tÝch ®¸y kho sÏ biÕn thµnh b·i lÇy.Theo ®Þnh nghÜa dung tÝch chÕt th× l−îng n−íc chøa trong phÇn dung tÝch nµy kh«ng thÓlÊy ra ®Ó sö dông trong ®iÒu kiÖn khai th¸c b×nh th−êng. - Dung tÝch h÷u hiÖu (Vh) cßn gäi lµ dung tÝch c«ng t¸c, n»m trªn dung tÝch chÕt. Dung tÝch h÷u hiÖu lµ phÇn dung tÝch ®−îc giíi h¹n bëi møc n−íc chÕt (H0) vµ møcn−íc cao b×nh th−êng (Hbt). §©y lµ phÇn dung tÝch quan träng nhÊt ®¶m b¶o t¸c dông®iÒu tiÕt cña nguån n−íc trong kho. Dung tÝch nµy x¸c ®Þnh dùa theo yªu cÇu cung cÊpn−íc cho c¸c ngµnh dïng n−íc trong thêi gian kiÖt. 81 - Møc n−íc cao b×nh th−êng (Hbt) lµ giíi h¹n trªn cña dung tÝch h÷u hiÖu (Vh). Møccao b×nh th−êng lµ møc n−íc cao nhÊt mµ kho cã thÓ gi÷ ®−îc trong mét thêi gian l©udµi. §©y lµ møc n−íc quan träng nhÊt v× nã quyÕt ®Þnh dung tÝch h÷u hiÖu, tøc lµ quyÕt®Þnh kh¶ n¨ng khai th¸c, sö dông nguån n−íc, quy m« kÝch th−íc, vèn ®Çu t− vµ c«ngtr×nh khai th¸c n−íc, vÊn ®Ò ngËp lôt ë phÝa th−îng l−u. Møc n−íc cao b×nh th−êng (Hbt)ngang víi ®Ønh ®Ëp trµn tù do. - Dung tÝch siªu sao (Vs) n»m trªn dung tÝch h÷u hiÖu (Vh), n»m gi÷a hai møc n−ícsiªu sao (Hs) vµ møc n−íc cao b×nh th−êng (Hbt). PhÇn dung tÝch nµy chØ tÝch n−íc t¹m thêi khi cã lò lín víi môc ®Ých lµm gi¶m t¶icho c«ng tr×nh x¶ lò vµ l−îng n−íc nµy ph¶i ®−îc tiªu ®i nhanh chãng khi lò chÊm døt.NÕu gi÷ n−íc trong kho n−íc cao h¬n møc n−íc d©ng cao b×nh th−êng (Hbt) trong métthêi gian l©u sÏ g©y thªm tæn h¹i vÒ ngËp lôt cho vïng th−îng l−u vµ lµm cho ho¹t ®éngcña c«ng tr×nh ®Çu mèi kh«ng b×nh th−êng. - Møc n−íc siªu sao (Hs) lµ giíi h¹n trªn cña dung tÝch siªu sao (Vs). §Ó tÝnh to¸n nguån n−íc trong kho n−íc phôc vô cho nhiÒu ngµnh sö dông n−íc,ph¶i nghiªn cøu nhiÒu tµi liÖu liªn quan, trong ®ã hai lo¹i tµi liÖu c¬ b¶n lµ “tµi liÖu thuûv¨n vµ tµi liÖu ®Þa h×nh” nh−ng kh«ng tr×nh bµy trong gi¸o tr×nh nµy. Tuy nhiªn khi södông nguån n−íc trong kho n−íc cÇn ®iÒu tra thªm ba néi dung d−íi ®©y. 4.4.2.1. L−îng tæn thÊt do bèc h¬i trong kho n−íc Sau khi x©y dùng kho n−íc, mÆt tho¸ng cña kho n−íc t¨ng lªn. Nãi chung ®a sètr−êng hîp l−îng bèc h¬i mÆt n−íc lín h¬n bèc h¬i mÆt ®Êt nªn sau khi x©y dùng khon−íc l−îng bèc h¬i sÏ t¨ng thªm mét l−îng b»ng hiÖu sè gi÷a bèc h¬i mÆt n−íc vµ bèch¬i mÆt ®Êt. Gäi Zn, Z® lµ líp bèc h¬i mÆt n−íc vµ bèc h¬i mÆt ®Êt, X lµ líp n−íc m−a trªn l−uvùc, Y lµ líp dßng ch¶y sinh ra trªn l−u vùc, ta cã chªnh lÖch bèc h¬i tr−íc vµ sau khix©y dùng hå lµ: ∆Z = Zn - Z® (4.11) Tõ ph−¬ng tr×nh c©n b»ng n−íc ta cã: Z® = X - Y (4 ...