Giáo trình Sinh học người: Phần 1

Giáo trình này nhằm cung cấp cho người đọc những kiến thức cơ bản về nguồn gốc loài người, di truyền và những biến dị (số lượng và chất lượng), sinh thái người, quá trình tăng trưởng, phát triển cơ thể người và cuối cùng là dân số và kế hoạch hóa gia đình. Phần 1 giáo trình gồm nội dung 3 chương đầu: Sơ lược về nguồn gốc và tiến hóa người, di truyền quần thể người, biến dị các đặc điểm cơ thể người.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Sinh học người: Phần 1ĐẠI nọc VINH THƯ VIỆN NGUYỄN VĂN YÊN 573.071 NG-Y/00DT. 004706 •052 n NGUYỄN VẢN YÊNSINH HỌC NGƯỜI ■NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI - 2000 LỜI NÓI ĐẨU Sinh học là khoa học về sự sống, về các qui luật hình thành, tồn tại và phát triển củasự sống biểu hiện từ thấp dến cao. từ dơn giản đến phức tạp trong một môi trường xácclỊnh. Đối tưỢng nghiên cứu của Sinh học rất phong phú. Một trong những chuyên ngành của Sinh học là S in h học người rHuman Biology). Đólà môn khoa học chuyên nghiên cứu các hiện tướng sinh học xẩy ra đối với cơ thể ở ngườivà môi tưởng tác giữa họ với mỏi ti-ường.. Con người m ang trong mình dầy clủ các ctặc diêm của hộ thống sông: Đó là traođổi chất, tính tự tô chức, nhận và phản ứng clỗi với tác dộnịĩ của môi trưòng, sinh sản,tự diều chỉnh và khả nàng thích nghi (lổ tồn tại. nhữn^ thuộc tính riêng cỉược xácclịnh bới nhữnfỉ yếu tôvãn hóa-xã hội Iiià không có ỏ những dộng vật khác. Vì vậy, sẽmác sai lầm khi áp tlụiiịĩ phưring pháp nghiên cứu dộng vật một cách máy móc vàonghiên cứu con người. Con ngưỏi vừa là chủ thổ. vừa là dối tượn^ nghiên cứu eủa bộ môn môi trường. Vìvậy, nfíhiên cứu con người sẽ mang lại nhữn^ clóiiịĩ góp to lớn vẽ lí luận và thực tiễn vàoviệc bao vệ niôi trưòiiịí, n ân s cao chíVt lượng cuộc sống. Giáo trình này nhằm cung cấp cho người đọc những kiên thức cơ bản vê nguồn gốcloài người, di truyền và những biến ciị (sô lượng và châ’t lượng), sinh thái người, quá trìnhtăng trướng, phát triổn cớ thổ ngưòi và cuôi cùng là dân sô* và kô hoạch hóa gia đình. Vìvậy. đê hiểu (lược nội cluii” của giáo tiinlì, n^iròi học cần nám vững những kiến thứcchung vố Di 11uycn liọc. Siiih hục phát trién, Sinh hỏa hợc, Sinh thái học, Cỉiải phẫu học.Sinh lí ngưòi. Dân .sỏ học,... Đây là cuỏn giáo trình dùng làm tài liệu giảng dậy và học tập cho thày giáo và sinhviên khoa Sinh học, trườnfĩ Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ngoàira, fó thổ dùng làm tài liệu giang dậy. học tập và tham khảo cho những ngành học có liônquan ctôn con người thuộc các trường Đại hục, (ao dang và các tiung tâm nghiên cứukhoa học cỏ .liên quan clôn con ngiíòi trong ca nước. Giáo trình này mặc dù tác già clã cô gắng biên soạn, nhưng không thể tránh khỏinhững khiếm khuyết. Tác giả rất mong dưỢc tiếp thu những ý kiến đóng góp chân thànhcủa bạn dọc. Hà Nội. tháng? năm 2000. Tác giả Chương 1 S ơ LƯỢC VỀ NGUỒN GỐC VÀ TIẾN HÓA NGƯỜI Trôn cờ sỏ duy vật biện chứng và những tài liệu thu được của nhiều ngành khoa học(Cổ nhân học, Nhân chủng học, Lịch sử, Di truyền học, Khảo cổ học, Dân tộc học,...), cácnhà khoa học đã khẳng định rằng người có nguồn gốc từ động vật, mà trực tiếp là từvưỢn người. Nhưng, để đạt tới đỉnh cao nhất của bậc thang tiến hóa trong giới hữu cơ thìbiốt bao nhiêu sự biến đổi ở cơ thể đã diễn ra trong khoảng thời gian dài của lịch sử. Cuốirùng từ vưỢn ngưòi đã trở thành người đầu tiên (Homo Habilis) cách đây chừng 2,5 triệiinăm. rồi trở thành người hiện đại (Homo Sapiens Sapiens) cách đây khoảng 40.000 năm. Đáylà kết quả của các quá trình đột biến, chọn lọc và thích nghi của cơ thể dưối tác động củaIiiôi ti-ưòng sống. Từ khi con người xuất hiện, thì những biến đổi sinh học trong cơ thểnày càng tỏ ra kém hiệu lực và cuối cùng nhường chỗ cho những biến đối văn hóa - xãhội, dưa ìoài người chiếm lĩnh đỉnh cao của nên văn minh hiện đại. Đâv quả là một dề tài thật khó khăn, cho đến nay sự tranh luận vẫn chưa chấm dứt.Chính vì vậy, dưới đây chúng tôi chỉ nêu lên một số nội dung cơ bản đã được đông đảo cácnhà nghiên cứu tán đồng. I. N h ữ n g đ ặ c đ i ể m t ư ơ n g đ ồ n g v à k h á c b i ệ t g i ữ a n g ư ờ i v à vưỢn n g ư ờ i 1. N h ữ n g đ ặ c đ i ế m t ư ơ n g đ ồ n g 1.1. Các đặc trưng hìn h th ái - g i ả i p h ẫ u - Bàn tay vượn và người vận động lanh lợi, có khả nàng cầm nắm dồ vật dễ dàngdo có ngón cái dối diện với các ngón còn lại, các ngón dài và dễ cử động, cẳng tay có2 xương: xương trụ (ulna) và xvíơng quay (radius). Xương quay có th ể quay xungquanh xương trụ làm vận động xấp, ngửa bàn tay. Ngón cái có móng dẹt. - ílăng vượn người và người có sô lượng, cấu tạo tương tự nhau. Trên mặt nhai củarăng hàm xuất hiện các mấu răng. Răng sữa gồm có 20 cbiếc. Có 3 loại răng: răng cửa (i),răng nanh (c), răng hàm (gồm răng tiền hàm: p và răng hàm chính thức: m). Công thứccủa bộ răng như sau: ,2 i 2(3) ^^3(2) V ư ọ n n g ư ù i: 3 ‘ i ’ ĩ ị í ) s ỉĩí ...